Παρασκευή 10 Μαρτίου 2023

"Χαμόγελο γυναίκας"

 

Χαμογέλα γυναίκα

να χαμογελάς πάντα στη ζωή
ακόμα κι αν αυτή δε σου χαμογελάει
χαμογέλα στους χαμένους έρωτες
χαμογέλα στους πόνους σου, χαμογέλα παντού.
Το δικό σου χαμόγελο θα είναι:
Φως στο δρόμο σου
φάρος για τους χαμένους ταξιδευτές.
Το χαμόγελό σου θα είναι:
Ένα μητρικό φιλί
ένα καρδιοχτύπι για τους αγαπημένους σου
μια αχτίνα του ήλιου για όλους.
.
.
Alda Merini, "Χαμόγελο γυναίκας", Μτφ: Γιάννης Π. Τζήκας
Πηγή: Λόγος Παράταιρος


Πέμπτη 9 Μαρτίου 2023

Σοφία Σλήμαν. Η γνωριμία της, μετά από προξενιό του αρχιεπισκόπου, σε ηλικία 16 ετών με τον 47χρονο Ερρίκο Σλήμαν...

 

Η Σοφία Εγκαστρωμένου ήταν κόρη τού Αθηναίου εμπόρου Γεώργιου Καστρωμένου ή Εγκαστρωμένου και τής Κρητικιάς Βικτωρίας Γελαδάκη, η οποία ήταν απόγονος Κρητών αγωνιστών. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1852 και σπούδασε στο Αρσάκειο, από το οποίο αποφοίτησε το 1869. Ήταν αρίστη μαθήτρια και ίσως να γινόταν πετυχημένη δασκάλα αν η τύχη δεν αποφάσιζε γι’ αυτήν διαφορετικά.

Ο Ερρίκος Σλήμαν γεννήθηκε στο Νοϋμπούκοφ τού Μεκλεμβούργου Σβερίν τής Γερμανίας. Διέκοψε τις σπουδές του για οικονομικούς λόγους. Δούλεψε στα καράβια και ως υπάλληλος σε εμπορικό οίκο και σιγά-σιγά απέκτησε χρήματα. Άρχισε τότε να μαθαίνει 22 ξένες γλώσσες, μεταξύ αυτών και Αρχαία και Νέα Ελληνικά. Γοητεύτηκε από την ποίηση τού Ομήρου και συνέλαβε την ιδέα να αποδείξει ότι ο κόσμος τού Ομήρου υπήρξε στην πραγματικότητα και δεν ήταν μυθικές διηγήσεις. Για να πετύχει τον σκοπό αυτό διέθεσε όλα του τα χρήματα. Τελικά κατάφερε να εντοπίσει αρχαιολογικά ευρήματα στην Τροία, στις Μυκήνες και στην Τίρυνθα και πήρε άδεια να ξεκινήσει ανασκαφές. Οι νεότεροι ερευνητές και αρχαιολόγοι άσκησαν δριμύτατη κριτική στο έργο του, κατηγορώντας τον ότι χρησιμοποίησε κατά τις ανασκαφές του αντιεπιστημονικές μεθόδους και προκάλεσε ζημιές στα μνημεία.

Το 1869 ο Ερρίκος Σλήμαν, μετά το διαζύγιό του από τη Ρωσίδα πρώτη σύζυγό του, θέλησε η δεύτερη σύζυγός του να είναι Ελληνίδα με αρχαιοελληνική ομορφιά, να λατρεύει τον Όμηρο και να γνωρίζει την «Ιλιάδα». Όπως απαιτούσαν λοιπόν οι κοινωνικές συνθήκες τής εποχής, επικοινώνησε με τον παλαιό του φίλο Θεόκλητο Βίμπο, Επίσκοπο Μαντινείας, και τού ζήτησε να του προξενέψει μία Ελληνίδα για να παντρευτεί. Μεταξύ των άλλων φωτογραφιών κοριτσιών που τού πρότεινε ο Βίμπος ήταν και τής αγαπημένης του ανιψιάς Σοφίας Εγκαστρωμένου. Για να τη γνωρίσει ο Σλήμαν χρησιμοποίησε την ιδιότητά του και επισκέφτηκε το Αρσάκειο για να παρακολουθήσει μάθημα Αρχαίων Ελληνικών. Εκεί άκουσε τη Σοφία να απαγγέλει με παλλόμενη φωνή στίχους τής «Ιλιάδας». Ο Σλήμαν ήταν τότε 48 χρονών και η Σοφία 17. Εντυπωσιάστηκε από την ομορφιά της και αποφάσισε να τη ζητήσει σε γάμο.

Η οικογένεια τής Σοφίας αντιμετώπιζε οικονομικά προβλήματα και δεν αντέδρασε στον γάμο αυτό, αφού έτσι θα εξασφαλιζόταν το μέλλον τής κόρης τους. Η τελετή έγινε στην εκκλησία τού Αγίου Μελετίου στον Κολωνό, όπου ήταν και το εξοχικό σπίτι τής νύφης. Η νεαρή άβγαλτη απόφοιτος τού Αρσακείου έπρεπε να μάθει μια νέα κοσμοπολίτικη ζωή στο Παρίσι, με επισκέψεις σε θέατρα, όπερα, μουσεία, δεξιώσεις, επαφές με αρχηγούς κρατών. Ο πάμπλουτος Ερρίκος Σλήμαν τής επέβαλε να μάθει πολλές ξένες γλώσσες και νέους τρόπους συμπεριφοράς. Η Σοφία στήριξε τον σύζυγό της όταν πέθανε η κόρη του από τον πρώτο γάμο και με μεγάλη επιτυχία τον ακολούθησε στην πραγματοποίηση όλων των στόχων που ο ίδιος είχε θέσει στη ζωή του.

ο 1870 ο Σλήμαν πήγε μόνος του στα Δαρδανέλια και συνάντησε τον Αμερικάνο Frank Calvert, από τον οποίο ζήτησε να μεσολαβήσει στην τουρκική κυβέρνηση για να εξασφαλίσει το φιρμάνι που θα του επέτρεπε να κάνει ανασκαφές. Στην Αθήνα η Σοφία γέννησε το πρώτο τους παιδί, την Ανδρομάχη. Αμέσως μετά αποφάσισε να ακολουθήσει τον σύζυγό της στην Τουρκία και να τον βοηθήσει στις ανασκαφές. Στον λόφο τού Χασερλίκ γρήγορα ανακάλυψαν τα ερείπια τής Τροίας, αλλά και πολλά πολύτιμα αντικείμενα. Η Σοφία φωτογράφιζε, σχεδίαζε και ταξινομούσε τα ευρήματά του, αλλά η Τροία τού Ομήρου δεν τού είχε ακόμα αποκαλυφθεί.
Λέγεται ότι, μετά από πολλά ταξίδια στην Τουρκία, ο Σλήμαν και η Σοφία διέκριναν μέσα σε έναν λέβητα χρυσάφι. Έδιωξαν αμέσως τους εργάτες με πρόσχημα τα γενέθλια τής Σοφίας και μετέφεραν προσεκτικά τα ευρήματα στην οικία τους. Ο Σλήμαν τότε στόλισε τη Σοφία με τα χρυσά κοσμήματα και τη φωτογράφησε αποκαλώντας την «ωραία Ελένη». Νεότερες έρευνες απέδειξαν ότι η Σοφία δεν ήταν στην Τουρκία όταν έγινε η ανακάλυψη. Η περίφημη φωτογραφία της με τα λεγόμενα κοσμήματα τής «ωραίας Ελένης» που έκανε τη μορφή της γνωστή σε όλο τον κόσμο πρέπει να τραβήχτηκε αργότερα.
Μετά την αποκάλυψη τής Τροίας ο Σλήμαν έγινε δεκτός στην Ελλάδα με τιμές. Τού απενεμήθηκαν πανεπιστημιακοί τίτλοι και θεωρήθηκε αυθεντία στην ιστορία των ηρωικών χρόνων τής Ελλάδας. Τότε πήρε και την άδεια να αρχίσει έρευνες και στις Μυκήνες, με τον όρο όμως οι εργασίες του να είναι υπό τον έλεγχο τής Ελληνικής Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.
Η Σοφία έλαβε μέρος και σε αυτές τις ανασκαφές, παρά τις αντιρρήσεις τού επιβλέποντος αρχαιολόγου Παναγιώτη Σταματάκη. Δούλεψε με συνεργείο έξω από τα τείχη των Μυκηνών και αποκάλυψε τον δρόμο και τον τάφο που αποκαλείται «τάφος τής Κλυταιμήστρας». Λίγο αργότερα, δεξιά από την Πύλη των Λεόντων και εντός του Κυκλώπειου τείχους, έγινε η μεγάλη αποκάλυψη πέντε λακκοειδών ασύλητων τάφων. Σαράντα πέντε μέρες η Σοφία προσπαθούσε με τα χέρια της να αποσπάσει κοσμήματα και απαράμιλλης τέχνης αντικείμενα, χρυσές προσωπίδες, διαδήματα, δακτυλιόλιθους. Ο Σλήμαν πίστεψε ότι βρήκε τον τάφο τού Αγαμέμνονα. Τηλεγράφησε στον βασιλιά Γεώργιο Α΄ και τον διαβεβαίωσε ότι τα ευρήματα ανήκουν στο ελληνικό κράτος.

Λίγο αργότερα το ζευγάρι απέκτησε και γιο, στον οποίο έδωσε το όνομα Αγαμέμνων. Τότε η οικογένεια εγκαταστάθηκε στο νέο τους σπίτι, το γνωστό «Ιλίου Μέλαθρον», στην Πανεπιστημίου. «Έζησα όλη μου τη ζωή σε μικρό σπίτι. Θέλω να περάσω τα χρόνια που μου απομένουν σε ένα μεγάλο. Διάλεξε εσύ όποιο ρυθμό θέλεις. Το μόνο που θέλω εγώ είναι μια μεγάλη μαρμάρινη σκάλα να πηγαίνει στο επάνω πάτωμα και μια ταράτσα», είπε ο Ερρίκος Σλήμαν στον Ερνέστο Τσίλλερ όταν τού ανέθεσε να κάνει τα σχέδια.

Η Σοφία ήταν αφοσιωμένη σύζυγος και μητέρα. Η ζωή της δίπλα στον Σλήμαν δεν ήταν εύκολη. Εκείνη όμως αριστοτεχνικά κράτησε το μέτρο στις διαφορές που παρουσιάστηκαν μεταξύ του συζύγου και της οικογενείας της. Φρόντισε για την ανατροφή και τη μόρφωση των παιδιών της. Η κόρη της Ανδρομάχη ήταν Αρσακειάς.

Ο Σλήμαν συνέχισε τη δράση του ώς το 1890. Επειδή επιδεινώθηκε η κατάσταση τής υγείας του πήγε στη Γερμανία για να χειρουργηθεί. Τα Χριστούγεννα τού 1890 όμως, επιστρέφοντας από το ταξίδι του, πέθανε πριν συμπληρώσει τα 69. Η κηδεία του έγινε στην Ελλάδα, με δημόσια δαπάνη, και την ακολούθησαν ο βασιλιάς, ο διάδοχος και πολλοί Αθηναίοι. Η Σοφία ήταν τότε 38 ετών.

Μετά τον θάνατο τού συζύγου της δεν ξαναπαντρεύτηκε. Χρηματοδότησε το έργο τού αρχαιολόγου Ντέρπφελντ στην Τροία. Συνεργάσθηκε με την Καλλιρρόη Παρρέν για τη δημιουργία τού γυναικείου κινήματος. Συμμετείχε στο Δ.Σ. τού «Εργαστηρίου Απόρων Γυναικών». Η μορφή της κοσμεί την είσοδο τού Νοσοκομείου «Σωτηρία», το οποίο ίδρυσε επί δημαρχίας Σπύρου Μερκούρη για την έρευνα και τη θεραπεία τής φυματίωσης. Έκανε δωρεές στον Ευαγγελισμό, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Αρχαιολογικό Μουσείο, στο Νομισματικό Μουσείο. Η κόρη της Ανδρομάχη παντρεύτηκε τον Λέοντα Μελά, αδελφό τού Παύλου Μελά και ο γιος της εγκαταστάθηκε στο Παρίσι. Η Σοφία πέθανε το 1932 και ετάφη δημοσίᾳ δαπάνῃ. Η μορφή της, από τη φωτογραφία της με τα κοσμήματα τής ωραίας Ελένης, αποτυπώθηκε από τον γλύπτη Γεώργιο Καστριώτη, απόγονο τής οικογένειάς της.

Όπως πολύ σωστά παρατηρεί η Ιουλία Σημαντήρα στο άρθρο της «Μια ζωή σαν παραμύθι», που δημοσιεύτηκε στην επετειακή έκδοση τού ΣΑΦΕ «ΣΑΦΕ 1933-2006», «Η Σοφία Σλήμαν υπήρξε η διαχρονική Ελληνίδα, η οποία σε μια εποχή, ιδίως στη χώρα μας, όπου η γυναίκα ήταν ακόμα η αφανής ηρωίδα, η σκιά, η προέκταση τού συζύγου της, μπόρεσε να ξεπεράσει τις δομές αυτές και να σταθεί επάξια στο ίδιο ύψος με τον άνδρα της, μοιραζόμενη τη δόξα και τους θριάμβους του, αλλά επίσης τα προβλήματά του, τις δυσκολίες και τις αντιξοότητες».

  • Το κείμενο βασίζεται σε πληροφορίες από το Λεύκωμα των 160 χρόνων της Φ.Ε., τη Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τη Wikipedia,  το άρθρο της Ιουλίας Σημαντήρα "Μια ζωή σαν παραμύθι" από το λεύκωμα του ΣΑΦΕ 1933 - 2006

Ο υπέροχος μύθος της αμυγδαλιάς που εξηγεί γιατί η αγάπη νικά πάντα τον θάνατο

 


Η αμυγδαλιά δεν κάνει μόνο έναν από τους ωραιότερους καρπούς, αλλά νωρίτερα γεμίζει με τα ομορφότερα άνθη. Τα περίφημα λευκά ή ροζ άνθη αμυγδαλιάς...

Τα μπουμπούκια της αμυγδαλιάς μάλιστα σκάνε πολύ νωρίτερα απ' ό,τι αυτά των υπολοίπων δέντρων. Και κάπως έτσι τα άνθη της αμυγδαλιάς εκτός από το να δίνουν τη δική τους πινελιά στις πίνακες της φύσης στέλνουν κάθε χρόνο και το δικό τους προμήνυμα για την άνοιξη. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που συμβολίζουν την ελπίδα. Τα εντυπωσιακά άνθη της αμυγδαλιάς βέβαια, κουβαλούν και τους δικούς τους μύθους.
Μύθος 1, η Φυλλίς και η αγάπη που νικά το θάνατο
Ήταν κάποτε στη Θράκη, μια πανέμορφη πριγκίπισσα, η Φυλλίς, η οποία ερωτεύτηκε το γιο του Θησέα, τον Δημοφώντα. Οι δύο νέοι γνωρίστηκαν όταν το καράβι του νεαρού Αθηναίου Δημοφώντα επέστρεφε από την Τροία.

Παντρεύτηκαν αλλά μετά από λίγο καιρό ο νεαρός Αθηναίος νοσταλγούσε την πατρίδα του και η ερωτευμένη πριγκίπισσα μη αντέχοντας να τον βλέπει στεναχωρημένο ,τον άφησε να γυρίσει πίσω και αν την αγαπούσε πραγματικά θα ξαναγύριζε και τότε θα ήταν πραγματικά και ειλικρινά δικό της.
Έτσι κι έγινε, και η ερωτευμένη Φυλλίς έμεινε μόνη να περιμένει τον εκλεκτό της για χρόνια ώσπου μαράζωσε και πέθανε από τη θλίψη της.Όμως οι θεοί που ήξεραν την ιστορία της μεταμόρφωσης σε δέντρο για να μην περιμένει για περισσότερα χρόνια τον αγαπημένο της. Έτσι η ερωτευμένη γυναίκα δεν πέθανε αλλά έγινε το δέντρο, που έμελλε να γίνει σύμβολο της ελπίδας : η Αμυγδαλιά.

Έλεγαν λοιπόν ότι μετά από χρόνια και όταν ο Δημοφώντας επέστρεψε στη Θράκη , βρήκε την αγαπημένη του και πιστή γυναίκα , όχι περιστοιχισμένη από μνηστήρες ,αλλά ένα ξερό δέντρο δίχως φύλλα στη μέση του παγωμένου τοπίου.Απελπισμένος και γεμάτος τύψεις τον κορμό της και τότε εκείνη πλημμύρισε ανθούς στη μέση του χειμώνα νικώντας το θάνατο.

Μια άλλη εκδοχή του μύθου για την αμυγδαλιά αναφέρει ότι η φυλλίδα έμεινε πίσω από τον περιμένοντά του, στον τόπο της τελετής του γάμου της.Τα χρόνια περνούσαν και ο Δημοφώντας δεν επέστρεφε. Το δέντρο κράτησε την ψυχή της κι από τότε δεν ξανάβγαλε φύλλα , ούτε άνθισε
Κάποτε με τα χιόνια του Γενάρη γύρισε ο γιος του Θησέα. Σαν έμαθε τον τραγικό χαμό της αγαπημένης του πήγε, αγκάλιασε το δέντρο και αυτό άρχισε να βγάζει τρυφερά φύλλα και άνθη. Η ψυχή της βασιλοπούλας ένιωσε χαρά με τον γυρισμό του Δημοφώντα μα δεν ξαναπήρε την ανθρώπινη μορφή της. Έμεινε δέντρο και κάθε χρόνο το Γενάρη, στολίζεται με κάτασπρα λουλούδια.

Έτσι η αμυγδαλιά, έγινε σύμβολο της ελπίδας, δείχνοντας ότι η αγάπη δεν μπορεί να νικηθεί από το θάνατο.
Μύθος 2, η όμορφη Αμυγδαλιά και ο παγωμένος βοριάς

Η Αμυγδαλιά ήταν μια όμορφη κόρη και κατοικούσε σ΄ ένα μεγάλο πύργο. Η μητέρα της είχε μονάκριβη , τη λάτρευε τόσο πολύ και δεν την άφηνε το χειμώνα να βγει έξω ούτε μια φορά, για να μην κρυώσει. Έτσι , η Αμυγδαλιά καθόταν τις χειμωνιάτικες μέρες πίσω από το τζάμι του παραθύρου της , μέσα στη ζεστασιά του δωματίου της και από εκεί έβλεπε τη βροχή να πέφτει , τον άνεμο να λυσσομανάει και πολλές φορές να ξεριζώνει τα δέντρα , το χιόνι να στροβιλίζεται και να ντύνει . κάτασπρη τη γη , τα σπουργιτάκια να ψάχνουν με κόπο να βρουν κάτι για να τσιμπήσουν.
Μια μέρα ο Βοριάς , ο πιο ψυχρός από τους ανέμους που φύσει στη γη, έτυχε να περάσει έξω από τον πύργο, είδε την Αμυγδαλιά πίσω από το παράθυρό της , τον θάμπωσε τόσο πολύ η ομορφιά της , την αγάπησε κι έβαλε σκοπό να την παντρευτεί. Αλλά…ποια κοπέλα θα δεχόταν να παντρευτεί τον άνεμο; Έτσι ο Βοριάς αποφασίζει να μεταμορφωθεί σε άνθρωπο. Είχε μαγική δύναμη και το κατάφερε πολύ εύκολα. Μεταμορφώθηκε λοιπόν σ΄ ένα ωραίο παλικάρι , σ΄ έναν ιππότη και μια μέρα στάθηκε έξω από το παράθυρο της Αμυγδαλιάς.
Η όμορφη κόρη θαμπώθηκε κι αυτή από την ομορφιά του παλικαριού και δεν άργησε να τον αγαπήσει. -Γιατί δεν ανοίγεις το παράθυρό σου να σε δω από κοντά; τη ρώτησε μια μέρα ο Βοριάς. -Δεν μπορώ , του απάντησε η Αμυγδαλιά .Όσο κρατάει ο χειμώνας η μητέρα μου δε μ΄ αφήνει να βγω από το δωμάτιό μου ούτε ν΄ ανοίξω το παράθυρό μου, γιατί είμαι τόσο ντελικάτη και θα κρυώσω. Θα πρέπει να περιμένεις να έρθει το καλοκαίρι. -Το καλοκαίρι δεν περνώ από αυτά τα μέρη , της είπε ο Βοριάς. Να πεις στη μητέρα σου πως θέλω να σε παντρευτώ και τότε θα σ' αφήσει να βγεις από το δωμάτιό σου.

Μίλησε την ίδια εκείνη μέρα η Αμυγδαλιά στη μητέρα της για τον όμορφο νέο που είχε γνωρίσει και την παρακάλεσε να επιτρέψει να τον παντρευτεί. -Μα…ποιος είναι αυτός ο νέος; τη ρώτησε η μητέρα της. Πώς να σε παντρέψω με έναν άγνωστο; Κι έπειτα…πός θα μπορέσεις να βγεις έξω με αυτό το κρύο; Άφησε να ζεστάνει ο καιρός και τότε μπορεί να βγεις για να γνωρίσεις από κοντά στο νέο που αγαπάς. -Να βγω έστω και για λίγο, την παρακάλεσε η Αμυγδαλιά. -Μην είσαι τόσο βιαστική κόρη μου, τη συμβούλεψε πάλι η μητέρα της.Υπάρχουν τόσοι και τόσοι νέοι που θα ήθελαν να σε παντρευτούν. Μη δίνει και τόση εμπιστοσύνη σε αυτόν τον άγνωστο.
Η Αμυγδαλιά όμως δεν άκουσε τη συμβουλή της μητέρας της και μια μέρα που εκείνη έλειπε από τον πύργο , ντύθηκε στα λευκά , σα νύφη , άνοιξε την πόρτα κι έτρεξε να συναντήσει τον ιππότη της και να φύγει μαζί του… Ο Βοριάς την έσφιξε στην αγκαλιά του. μα…ήταν τόσο παγωμένος και η Αμυγδαλιά ήταν τόσο άμαθη στο κρύο. Έτσι, δεν άργησε να παγώσει το σώμα της, να παγώσει την καρδιά της και να ξεψυχήσει…Δεν θα μπορούσε ποτέ να φανταστεί ότι ο νέος που αγαπούσε ήταν ο Βοριάς που παγώνει το καθετί στο πέρασμά του.
Ο θεός λυπήθηκε πολύ για το θάνατο της Αμυγδαλιάς και πάνω στον τάφο της έκανε ν΄ ανθίσει ένα δέντρο που πήρε τ΄ όνομά της. Από τότε, ακόμα και μέσα στο βαρύ χειμώνα , η αμυγδαλιά βιάζεται ν΄ ανθίσει.Τα λευκά της λουλούδια μοιάζουν με νυφικό πέπλο. Βιάζεται να συναντήσει τον αγαπημένο της Βοριά και να τον παντρευτεί. Κι εκείνος , παγώνει και μαραίνει χωρίς να θέλει τα λουλούδια της...



Δευτέρα 2 Ιανουαρίου 2023

Η πορτοκαλένια, του Οδυσσέα Ελύτη

Το ποίημα της ημέρας ανήκει στον Οδυσσέα Ελύτη. Ο Οδυσσέας Ελύτης ήταν ένας από τους βασικούς εκπροσώπους της λεγόμενης γενιάς του ’30, ο οποίος τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1979. Το Οδυσσέας Ελύτης ήταν φιλολογικό ψευδώνυμο του Οδυσσέα Αλεπουδέλη, όπως ήταν το πραγματικό του ονοματεπώνυμο.

Γεννήθηκε στο Ηράκλειο με καταγωγή από τη Μυτιλήνη, ενώ διακρίθηκε το 1960 με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης.


Ακολουθεί το ποίημά του με τίτλο “Η πορτοκαλένια”.



 
 

Τόσο πολύ τη μέθυσε ο χυμός του ήλιου
που έγειρε το κεφάλι της και δέχτηκε να γίνει,


σιγά-σιγά: η μικρή Πορτοκαλένια!

Eτσι καθώς γλαυκόλαμψαν οι εφτά ουρανοί,
έτσι καθώς αγγίξαν μια φωτιά τα κρύσταλλα,
έτσι καθώς αστραψανε χελιδονοουρές,
σάστησαν πάνω οι άγγελοι και κάτω οι κοπελιές,
σάστησαν πάνω οι πελαργοί και κάτω τα παγόνια,
κι όλα μαζί συνάχτηκάν κι όλα μαζί την είδαν,
κι όλα μαζί τη φώναξαν: Πορτοκαλένια!
Μεθάει το κλήμα κι ο σκορπιός, μεθάει ο κόσμος όλος,
όμως της μέρας η κεντιά τον πόνο δεν αφήνει.
Τη λέει ο νάνος ερωδιός μέσα στα σκουληκάκια,
τη λέει ο χτύπος του νερού μες στις χρυσοστιγμές,
τη λέει κ’ η δρόσο στου καλού βοριά το απανωχείλι:

 

-Σήκω μικρή, μικρή, μικρή πορτοκαλένια!
Oπως σε ξέρει το φιλί κανένας δεν σε ξέρει.
Μήτε σε ξέρει ο γελαστός θεός,
που με το χέρι του ανοιχτό στη φλογερή αντηλιά
γυμνή σε δείχνει στους τριανταδυό ανέμους!

πίνακας του Carlos Jacanamijoy

Τετάρτη 14 Δεκεμβρίου 2022

Τα τρύπια χέρια, Νικηφόρος Βρεττάκος

 
«Εγώ δε έχω να σου δώσω τίποτα» είπες.

«Τίποτα, είναι τρύπια τα χέρια μου»
Ενώ
τον ουρανό που ήταν πάνω μου εσύ μου τον έφερνες.
Κ’ η πολιτεία ήταν όμορφη εκείνο το βράδυ.
Κι όλα είχαν όψη τρυφερή και ήρεμη. Κ’ η βροχή
σαν ένα διάφανο έπεφτε φως’ αραιή, απαλή,
σα καλοσύνη σε λουλούδια. Βαθιά στην καρδιά μου
σιγοψιχάλιζε ένα φως σαν στριμμένο μετάξι.
Μα περπατούσαμε σιγά στο δρόμο, γιατί εσύ,
κρατούσες κάτι σαν γρανίτη ή βαρύ φως. Γιατ’ είχες
εσύ τα χέρια σου γιομάτα. Τόσο, που
μόλις εσήκωνες το βάρος. Μόλις που μπορούσες
να ορίζεις το βήμα σου.
Γιατ’ είχες τα χέρια σου
φορτωμένα με πέτρες κομμένες απ’ το
λατομείο του ήλιου.
Απ’ αύριο
θ’ αρχίζω να χτίζω.

 

Τρίτη 13 Δεκεμβρίου 2022

Η ιστορία του πρώτου χριστουγεννιάτικου δέντρου Η ιστορία του χριστουγεννιάτικου δέντρου συνδέεται με τη βασίλισσα Σάρλοτ, αλλά και τον θρύλο για τη χειμωνιάτικη νύχτα που ο Λούθηρος κοίταξε τον έναστρο ουρανό...


Έκανε την εμφάνιση του πρώτη φορά τον Μεσαίωνα, στην κεντρική Ευρώπη, κατά τη διάρκεια των εορτασμών του χειμερινού ηλιοστασίου, αλλά έγινε αναπόσπαστο κομμάτι των Χριστουγέννων στα τέλη του 19ου αιώνα. Η ιστορία του χριστουγεννιάτικου δέντρου συνδέεται με τη βασίλισσα Σάρλοτ, αλλά και τον θρύλο για τη χειμωνιάτικη νύχτα που ο Λούθηρος κοίταξε τον έναστρο ουρανό...

Φορτωμένο φρούτα, γλυκά, στολίδια, κεριά, αγγέλους, νεράιδες, αστέρια και πουλάκια, το έλατο ήταν το αειθαλές δέντρο που ερχόταν από το δάσος και στηνόταν στο πιο κεντρικό σημείο του σπιτιού, ως ένα σύμβολο του θριάμβου επί της Φύσης στην καρδιά του χειμώνα. Ένα σύμβολο που την τελευταία, Δωδεκάτη Νύχτα -με τη λήξη του εορτασμού του δωδεκαημέρου των Χριστουγέννων- έπρεπε να κοπεί και να επιστραφεί στη Φύση (να ανακυκλωθεί φυσικά ή, να παραδοθεί στη φωτιά).


Η εισαγωγή του χριστουγεννιάτικου δέντρου στην Αγγλία το 1840 κατά κανόνα πιστώνεται στον πρίγκιπα Αλβέρτο, σύζυγο της βασίλισσας Βικτωρίας. Ωστόσο, η καθιέρωση της παράδοσης ανήκει «δικαιωματικά» στην «καλή βασίλισσα Charlotte» (1744-1818), τη Γερμανίδα σύζυγο του Γεωργίου του Γ, με εντολή της οποίας στήθηκε το πρώτο γνωστό χριστουγεννιάτικο δέντρο στο Queen's Lodge τον Δεκέμβριο του 1800. Όπως γράφει το historytoday.com, σύμφωνα με τον θρύλο, το χριστουγεννιάτικο δέντρο επινόησε ο Μαρτίνος Λούθηρος, θεμελιωτής της Μεταρρύθμισης και συμπατριώτης της βασίλισσας Καρλότα του Μέκλενμπουργκ - Στρέλιτς.

Μια φορά και έναν καιρό, εν προκειμένω, μια χειμωνιάτικη νύχτα του 1536, ο Λούθηρος περπατούσε μέσα από το πυκνό δάσος που βρισκόταν κοντά στο σπίτι του στο Wittenberg όταν ξαφνικά σήκωσε τα μάτια και είδε χιλιάδες αστέρια να λαμπυρίζουν μέσα από τα κλαδιά των δέντρων. Το θέαμα ήταν τόσο υπέροχο ώστε του έδωσε την ιδέα να στήσει τα Χριστούγεννα εκείνα ένα έλατο με κεριά στο σπίτι του, για να υπενθυμίσει στα παιδιά του «τον έναστρο ουρανό από τον οποίο ήρθε ο Σωτήρας».

Διακοσμημένα χριστουγεννιάτικα δέντρα είχαν κάνει την εμφάνιση τους  στη νότια Γερμανία ήδη από το 1605. Το γεγονός τεκμηριώνεται από τη μαρτυρία ανώνυμου συγγραφέα, ο οποίος έγραφε ότι στο «Yuletide» (σ.σ. πρόκειται για την περίοδο των Χριστουγέννων, η βρετανική λέξη έχει τις ρίζες της στον Ύστερο Μεσαίωνα) οι κάτοικοι του Στρασβούργου «έστησαν έλατα στα σαλόνια τους… πάνω στα οποία κρεμούσαν τριαντάφυλλα φτιαγμένα από πολύχρωμα χαρτιά, μήλα, γλυκά και στολίδια από χρυσόχαρτο».

Σε άλλες πόλεις της Γερμανίας, αντί για έλατο, στόλιζαν κάποιο άλλο κωνοφόρο δέντρο, ακόμη και δέντρα μέσα σε μεγάλες γλάστρες. Άλλωστε, στο δουκάτο του Μέκλενμπουργκ - Στρέλιτς, όπου μεγάλωσε η βασίλισσα Καρλότα, το έθιμο ήταν να στολίζουν απλά, ένα μεγάλο κλαδί.

Ο ποιητής Samuel Taylor Coleridge (1772-1834) που επισκέφθηκε το Mecklenburg-Strelitz τον Δεκέμβριο του 1798 και είδε τα έθιμα έγραψε σε επιστολή προς τη σύζυγό του τον Απρίλιο του 1799: «Το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων, τα παιδιά στολίζουν στο κατάφωτο σαλόνι ένα κλαδί με κομψά στολίδια από χαρτί κλπ. Στο δωμάτιο δεν επιτρέπεται να μπουν οι γονείς. Τα παιδιά τελειώνουν βάζοντας από κάτω τα δώρα, οι γονείς μπαίνουν και ανταλλάσσονται ευχές, αγκαλιές και φιλιά».

Όταν η νεαρή Charlotte έφυγε από το Mecklenburg-Strelitz το 1761 και πήγε στην Αγγλία για να παντρευτεί τον βασιλιά Γεώργιο, έφερε μαζί της πολλά από τα έθιμα που ακολουθούσε ως παιδί, συμπεριλαμβανομένου και του στολισμένου κλαδιού των Χριστουγέννων. Αλλά στην αγγλική Αυλή, η Βασίλισσα μεταμόρφωσε το επί της ουσίας ιδιωτικό τελετουργικό της πατρίδας της σε μια ανοιχτή γιορτή την οποίαν μπορούσαν να απολαύσουν, όχι μόνο η οικογένειά της, αλλά επίσης οι φίλοι και όλοι οι ένοικοι του παλατιού.

Η βασίλισσα Charlotte  δεν έβαλε το κλαδί σε κάποιο μικρό δωμάτιο, αλλά σε μία από τις μεγαλύτερες αίθουσες του Kew Palace ή του Κάστρου του Windsor. Φορώντας το ανάλογο ένδυμα και με όλα τα κεριά αναμμένα, η Αυλή συγκεντρώθηκε και τραγούδησε τα «κάλαντα» (όχι όπως τα ξέρουμε σήμερα, αλλά χαρούμενα τραγούδια). Η γιορτή τελείωσε με τα δώρα που βρίσκονταν κάτω από το κλαδί -ενδύματα, κοσμήματα, παιχνίδια και γλυκά.

Εκείνη τη χρονιά η βασίλισσα σχεδίαζε ένα μεγάλο χριστουγεννιάτικο πάρτι για τα παιδιά όλων των ευγενών οικογενειών στο Windsor. Οπότε αποφάσισε αντί για το συνηθισμένο κλαδί να γεμίσει προς χάρη των παιδιών ένα ολόκληρο δέντρο με στολίδια και φρούτα, να το φορτώσει με δώρα και να το στήσει στο κέντρο της αίθουσας Queen's Lodge.

Ένα τέτοιο δέντρο, θεωρούσε, θα φάνταζε μαγικό στα μάτια των παιδιών. Όπως και έγινε. Φτάνοντας στο παλάτι το βράδυ των Χριστουγέννων τα παιδιά αντίκρισαν το παραμυθένιο δέντρο με τα στολίδια που αντανακλούσαν τη λάμψη τους στο φως των κεριών.

Ο δρ John Watkins, ένας από τους βιογράφους της βασίλισσας Charlotte, ο οποίος ήταν στη γιορτή παραθέτει μια ζωντανή περιγραφή του μαγευτικού δέντρου «από τα κλαδιά του οποίου κρέμονταν σαν τσαμπιά, γλυκά, αμύγδαλα και σταφίδες τυλιγμένα σε χαρτάκια, φρούτα και παιχνίδια, φωτισμένα από  δεκάδες μικρά κεριά […] Οι συντροφιές περπατούσαν γύρω γύρω θαυμάζοντας το δέντρο και στη συνέχεια, κάθε παιδί έπαιρνε τα γλυκά του μαζί με ένα παιχνίδι και όλα επέστρεφαν στο σπίτι χαρούμενα».

Τα χριστουγεννιάτικα δέντρα έγιναν δημοφιλή στους κύκλους της βρετανικής αριστοκρατίας- γύρω τους στήνονταν οι παιδικές συγκεντρώσεις. Όπως και στη Γερμανία, κάθε αειθαλές δέντρο μπορούσε να μεταμορφωθεί σε χριστουγεννιάτικο δέντρο, αρκεί να ήταν φορτωμένο στολίδια και κεριά και να είχε από κάτω δώρα.

Τα δέντρα, που συνήθως τοποθετούνταν πάνω σε τραπέζια, είχαν κάτω από τα τελευταία κλαδικά τους, μαζί με τα δώρα,  είτε μια κιβωτό του Νώε, είτε ένα αγρόκτημα σε μικρογραφία με ξύλινα ζωάκια.

Από οικογενειακά αρχεία, για παράδειγμα, μαθαίνουμε ότι τον Δεκέμβριο του 1802, ο George, 2ος Λόρδος του Kenyon, αγόραζε «κεριά για το δέντρο» που έβαλε στο σαλόνι του στο Λονδίνο, στο Lincoln's Fields. Επίσης ότι το 1804, ο Frederick, πέμπτος κόμης τουBristol, είχε «χριστουγεννιάτικο δέντρο» για τα παιδιά του στο Ickworth Lodge, στο Σάφολκ. Και ότι, το 1807 ο William Cavendish-Bentinck, δούκας του Πόρτλαντ, τότε πρωθυπουργός, έστησε ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο στο Welbeck Abbey του Nottinghamshire, «για μια νεανική γιορτή».

Μέχρι τον θάνατο της βασίλισσας Charlotte, το 1818, η παράδοση του χριστουγεννιάτικου δέντρου είχε καθιερωθεί και συνέχισε να διαδίδεται σε όλη τη δεκαετία του 1820 και του '30. Η πληρέστερη περιγραφή των πρώιμων εκείνων χριστουγεννιάτικων δέντρων στη Βρετανία βρίσκεται στο ημερολόγιο του Charles Greville, του πνευματώδους, καλλιεργημένου Γραμματέα του Privy Council, ο οποίος το 1829 πέρασε τις διακοπές του στο Panshanger του Hertfordshire, στο σπίτι του Peter, 5th Earl Cowper, και της συζύγου του Lady Emily.

Ο Greville δεν κάνει την παραμικρή αναφορά στις δημοφιλείς ασχολίες της εποχής με τις οποίες η αριστοκρατία περνούσε τον χρόνο της, όπως τα επιτραπέζια, η ιππασία και το πατινάζ ή, έστω τα κουτσομπολιά που κυκλοφορούσαν στα εορταστικά γεύματα και δείπνα. Το μόνο που του έκανε εντύπωση ήταν τα εξαιρετικά μικρά έλατα που που είχαν στολιστεί για τα μικρότερα παιδιά της οικογένειας.

Όταν τον Δεκέμβριο του 1840, ο πρίγκιπας Αλβέρτος έφερε από την πατρίδα του την ερυθρελάτη (το γνωστό νορβηγικό έλατο) δεν θεωρήθηκε καινοτομία -τουλάχιστον, στην αριστοκρατία.

Μέχρι που τα έντυπα της εποχής, όπως το London News, το Cassell’s Magazine  και The Graphic  άρχισαν να δημοσιεύουν κάθε χρόνο θέματα -με τις ανάλογες εικονογραφήσεις και τις λεπτομερείς περιγραφές- για τα χριστουγεννιάτικα δέντρα του βασιλικού οίκου και της αριστοκρατίας, από το 1845 μέχρι τα τέλη του 1850, οπότε το έθιμο καθιερώθηκε και διαπέρασε όλες τις κοινωνικές τάξεις.

Μέχρι το 1860 δεν υπήρχε οικογένεια στην Αγγλία που να μην στολίζει δέντρο τα Χριστούγεννα. 

Πάντως, τα πρώτα ηλεκτρικά φωτάκια χριστουγεννιάτικου δέντρου άναψαν στην άλλη άκρη του Ατλαντικού στις 22 Δεκεμβρίου 1882 από τον Τόμας Έντισον στη Νέα Υόρκη, ενώ στην Ελλάδα, στήθηκε για πρώτη φορά χριστουγεννιάτικο δέντρο, στις 24 Δεκεμβρίου 1843, στο αρχοντικό του Ναξιώτη Ιωάννη Παπαρρηγόπουλου, γενικού Προξένου της Ρωσίας στην Αθήνα.

via


Κυριακή 13 Νοεμβρίου 2022

Πέθανε ο Ιρανός που έκανε σπίτι του το αεροδρόμιο «Σαρλ ντε Γκολ»

 

Ο Μεχράν Καρίμι Νασέρι, που είχε εγκλωβιστεί στο αεροδρόμιο του Παρισιού, επί 18 χρόνια, έφυγε από τη ζωή. Ο Νασέρι, η ζωή του οποίου ενέπνευσε την ταινία «The Terminal», με πρωταγωνιστή τον Τομ Χανκς το 2004, εξαιτίας διπλωματικού κενού, αναγκάστηκε να παραμείνει στο αεροδρόμιο «Σαρλ ντε Γκολ» από το 1988, κάνοντας «σπίτι» του μια γωνιά στον χώρο αναμονής επιβατών.

Ο Νασέρι έπειτα από χρόνια έλαβε το δικαίωμα να ζήσει στη Γαλλία, αλλά τελικά επέστρεψε στο αεροδρόμιο πριν από λίγες εβδομάδες, όπου πέθανε από φυσικά αίτια το Σάββατο, σύμφωνα με αξιωματούχο του αεροδρομίου. Παρά το γεγονός ότι του χορηγήθηκε το καθεστώς του πρόσφυγα και το δικαίωμα να παραμείνει στη Γαλλία το 1999, έμεινε στο αεροδρόμιο μέχρι το 2006, όταν μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο για να νοσηλευτεί λόγω ασθένειας. Στη συνέχεια πέρασε χρόνο ζώντας σε έναν ξενώνα χρησιμοποιώντας τα χρήματα που είχε λάβει για την ταινία. Ο Νασέρι επέστρεψε στο αεροδρόμιο μέχρι να πεθάνει, δήλωσε επίσης ο αξιωματούχος του αεροδρομίου.

Στην κατοχή του βρέθηκαν πολλές χιλιάδες ευρώ, πρόσθεσε.

Γεννημένος το 1945 στην ιρανική επαρχία Κουζεστάν, ο έφτασε για πρώτη φορά στην Ευρώπη αναζητώντας τη μητέρα του. Πέρασε μερικά χρόνια ζώντας στο Βέλγιο, έχοντας εκδιωχθεί από χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ολλανδία και τη Γερμανία επειδή δεν είχε τα σωστά έγγραφα μετανάστευσης. Στη συνέχεια πήγε στη Γαλλία, όπου έκανε σπίτι του τον τερματικό σταθμό 2F του αεροδρομίου.

Ο Νασέρι, αποκαλούσε τον εαυτό του «Σερ Άλφρεντ», ζούσε περιτριγυρισμένος από τα καροτσάκια για τις βαλίτσες, όπου είχε βάλει με τα υπάρχοντά του, γράφοντας για τη ζωή του σε ένα σημειωματάριο και διαβάζοντας βιβλία και εφημερίδες.

Μετά την κυκλοφορία της ταινίας, με σκηνοθέτη τον Στίβεν Σπίλμπεργκ, οι δημοσιογράφοι συνέρρεαν για να μιλήσουν μαζί του, και σύμφωνα με την εφημερίδα Le Parisien έδινε έως και έξι συνεντεύξεις την ημέρα.


via

Μινιόν: Το θρυλικό πολυκατάστημα ανοίγει ξανά, γιορτινές αναμνήσεις «ξυπνούν» στους... παλιούς Αθηναίους

 

 Ένα θρυλικό πολυκατάστημα που έγραψε ιστορία στον εμπορικό κόσμο της Αθήνας και συνδέθηκε άρρηκτα με τις παλαιότερες γενιές, «ζωντανεύει» και πάλι στην πρωτεύουσα μετά από πολλά χρόνια!

Ένα πολυκατάστημα που ξυπνά όμορφες μνήμες στους... παλιούς και συνδέθηκε με τις γιορτινές αγορές των οικογενειών -και όχι μόνο- ανοίγει ξανά στην Αθήνα.

Πρόκειται για το Μινιόν, το θρυλικό πολυκατάστημα που είχε πρώτο την ιδέα να φέρει έναν Άγιο Βασίλη για να μοιράζει δώρα στα παιδιά. 

Τώρα το Μινιόν θα γίνει και πάλι ένα σύγχρονο, πολυώροφο πολυκατάστημα, το οποίο θα βάλει και αυτό το λιθαράκι του για να αναβαθμιστεί εκ νέου η Ομόνοια, να γίνει δηλαδή, σε ένα μεγάλο βαθμό, όπως τη δεκαετία του 1980.

Το νέο Μινιόν αναμένεται να ανοίξει ξανά τις πόρτες του, μέσα στο 2023, όπως αναφέρει το womantoc.gr.

Ωστόσο, ο ιδρυτής του, ο Ιωάννης Γεωργακάς, δεν θα είναι εκεί για να το δει, καθώς απεβίωσε το 2002 σε ηλικία 90 ετών.

 * Η επιλεχθείσα αρχιτεκτονική πρόταση δεν έχει ακόμα ανακοινωθεί. Τα προσχέδια στις φωτογραφίες ανήκουν στο αρχιτεκτονικό γραφείο DIVERCITY που κατέθεσε πρόταση χωρίς να σημαίνει ότι είναι αυτή που θα υλοποιηθεί. Ο νικητής του διαγωνισμού θα ανακοινωθεί με την έκδοση της άδειας.

via


Πώς να φτιάξετε χριστουγεννιάτικα στολίδια αγγελάκια με τα παιδιά, τους μαθητές σας!


Τα Χριστούγεννα είναι πολύ κοντά μας πλέον.Κάτι θα φτιάξουμε, όπως κάθε χρόνο, για να στολίσουμε το σπίτι μας ή την τάξη μας. θα βρείτε οό το εκτυπώσιμο υλικό από εδώ.


20+1 σπουδαίες γυναίκες μίλησαν για τη γυναίκα

8 Μαρτίου σήμερα κι η μέρα έχει κλίμα εορταστικό και άρωμα γυναίκας. Κάθε γυναίκα γιορτάζει για τα δικαιώματά της, από το δικαίωμα ψήφου μ...