H έκθεση "Με το βλέμμα του κατακτητή: η Αθήνα της Κατοχής στη φωτογραφική συλλογή του Βύρωνα Μήτου", εστιάζει στις φωτογραφίες – εστίαση εξαιρετικά σημαντική, ιδιαίτερα σε μια εποχή που ο τρόπος που σκεφτόμαστε είναι εξόχως εικονικός, που σκεφτόμαστε πρώτα με την εικόνα και μετά με τον λόγο με τον οποίο ενδύεται.
Τι ρωτάμε τις φωτογραφίες σε σχέση με το παρελθόν; Δεν αποζητάμε μόνο την αυθεντικότητα σε ό,τι αφορά τα γεγονότα που παρελθόντος. Αποζητάμε την αυθεντικότητα της ματιάς πάνω στα γεγονότα, την αυθεντική αποτύπωση των σκέψεων και των συναισθημάτων πάνω σε αυτά, ιδιαίτερα από τους ανθρώπους που τα βίωσαν. Και η αυθεντικότητα αυτή δεν μπορεί παρά να είναι πολυεπίπεδη και υποκειμενική, όπως ακριβώς τα βιώματα των ανθρώπων.
Το καινούργιο που μας φέρνει αυτή η έκθεση είναι η εστίαση στον τρόπο που βιώθηκε η περίοδος της Κατοχής από το Γ’ Ράιχ και τους στρατιώτες του. Φωτογραφίες τραβηγμένες από στρατιώτες ιδιωτικά, φωτογραφίες από τη Μονάδα Προπαγάνδας, μεταγενέστερες ανατυπώσεις, βοηθούν να κατανοήσουμε όχι μόνο πώς επέλεξαν να δουν οι κατακτητές την Ελλάδα και τους Έλληνες την περίοδο της Κατοχής –και ποιες πλευρές επέλεξαν να αφήσουν αόρατες– αλλά και το πώς αυτές οι φωτογραφίες χρησίμευσαν στη συνέχεια για να συγκροτηθούν κοινότητες μνήμης, πώς αποτέλεσαν ενθύμια της νεανικής τους ηλικίας και ταυτόχρονα της πιο δραματικής περιόδου της σύγχρονης ιστορίας της Ευρώπης.[...]
Η έκθεση «Με το βλέμμα του κατακτητή: η Αθήνα της Κατοχής στη φωτογραφική συλλογή του Βύρωνα Μήτου» θα πραγματοποιηθεί στο Φετιχιέ Tζαμί, (εντός του αρχαιολογικού χώρου της Ρωμαϊκής Αγοράς, με την υποστήριξη της ΕΦΑ Αθηνών και θα διαρκέσει έως τις 30 Ιουνίου 2019.
Με αφορμή την αναδρομική έκθεση του σπουδαίου Έλληνα ζωγράφου Γιάννη Μόραλη στο Μουσείο Μπενάκη, ας θυμηθούμε και τον Οδυσσέα Ελύτη, αφού εκεί έχουμε εκθέματα που αφορούν στον νομπελίστα ποιητή.
Δεν θα μπορούσαμε να μη τονίσουμε τη σχέση των δύο μεγάλων νεοελλήνων, οι οποίοι «εκόμισαν εις την τέχνην» και συνέβαλαν τα μέγιστα στην καλλιέργεια της ευαισθησίας μας. Η σχέση τους είναι πολυχρόνια και άκρως δημιουργική. Και σε αυτή την ανάρτηση θα αποτυπώσουμε αυτή την δημιουργική σχέση, μέσα από τα έργα τους.
Στο «Χρονικό μιας δεκαετίας» (Ανοιχτά Χαρτιά), ο Ελύτης σημειώνει:
«…η ζωγραφική, μετά την ποίηση, ήταν το μεγαλύτερο πάθος μου. Τα λιγοστά μου, της φοιτητικής ηλικίας, χρήματα πήγαιναν όλα στις πανάκριβες καλλιτεχνικές εκδόσεις που έφταναν κάθε τόσο από το Παρίσι, κι αν μου έμεναν κενά, τα συμπλήρωνα με τις συχνές επιδρομές μου στη Βιβλιοθήκη του Ανδρέα Εμπειρίκου. Αλλά το θέμα ήταν πιο συγκεκριμένο: τι γινότανε στην Ελλάδα; Τον Παρθένη τον γνωρίζαμε σχεδόν μόνο από τα’ όνομά του. Πού να βλέπαμε άλλωστε τα έργα του; Για μας υπήρχανε ο Γουναρόπουλος, ο Τόμπρος και τρεις – τέσσερις συνομήλικοι που ψάχνανε ακόμη το δρόμο τους – ο Τσαρούχης, ο Χατζηκυριάκος Γκίκας, ο Μόραλης…».
Η φιλία έδεσε και έδωσε πολλούς καρπούς με πρώτους προμετωπίδες ή ζωγραφιές του Μόραλη που κόσμησαν ποιητικές συλλογές και δοκίμια του Ελύτη, κι έγιναν σήμα κατατεθέν του Ελυτικού έργου: «Άσμα ηρωϊκό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας», «Άξιον εστί», «Έξι και μία τύψεις για τον ουρανό», «Ανοιχτά χαρτιά».
Το 1972, στην τρίτη ατομική του έκθεση στη γκαλερί Ιόλα – Ζουμπουλάκη, ο Γιάννης Μόραλης εξέθεσε μεταξύ άλλων τη σειρά έργων του με τίτλο “Επιθαλάμια”. Τον κατάλογο προλόγισε ο Οδυσσέας Ελύτης. Το κείμενο δημοσιεύεται στα «Ανοιχτά χαρτιά» (Επίμετρο, σ. 578-580).
Τα “Επιθαλάμια” του Γιάννη Μόραλη
Μ’ ΕΝΑ ΟΛΙΓΟΨΗΦΙΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ στα χέρια του, όπου τα στοιχεία που επανέρχονται περισσότερο είναι οι δύο αντίθετες καμπύλες, η ώχρα και το μαύρο, επέτυχε ο Μόραλης να μετατρέψει την ομιλία των πραγμάτων σε οπτικό φαινόμενο, κατά τρόπο μοναδικό μέσα στη σύγχρονη ελληνική τέχνη.
Μια ορισμένη αυστηρότητα, φτασμένη μέσα του υποσυνείδητα, και που σίγουρα έχει την προέλευσή της στην ηπειρωτική καταγωγή του, συναντήθηκε με μερικές από τις πιο απαιτητικές μετα-σεζανικές ευρωπαϊκές αναζητήσεις. Το αποτέλεσμα ήταν μνήμες και συναντήσεις να δέσουν, ύστερα από διαδοχικές διυλίσεις, σε μορφές μεγάλης απλότητας και ακριβείας, όπου και η παραδρομή ενός χιλιοστού θ’ αρκούσε ν’ ανατρέψει το αρχικό όραμα. Όταν όμως ένας ζωγράφος κατορθώνει να δίνει τις προσωπικές του εμπειρίες, κρατώντας ατόφια την πρώτη τους αίσθηση, και συνάμα, με την ίδια χειρονομία, να οδηγεί τα εικονιστικά εξαγόμενα της περιπέτειας των καιρών μας σε μια τόσο υψηλού βαθμού εγκράτεια, ξεφεύγει από τους διαχωρισμούς της τρέχουσας αισθητικής. Και ίσως είναι γι’ αυτό που πραγματικά δεν αισθάνεται κανείς την ανάγκη ν’ αναρωτηθεί αν ο Μόραλης είναι μοντέρνος ή κλασικός, ελληνικός ή ευρωπαΐζων.
Σε καιρούς όπως οι δικοί μας, όπου κανείς κοινός μύθος δεν προκαλεί την αυτόματη ένταξη των δημιουργημάτων του ανθρώπου σ’ ένα γενικότερο σύνολο, το μόνο που απομένει στον ευσυνείδητο καλλιτέχνη είναι να υποκαθίσταται στο μηχανισμό της λειτουργίας των αλλοτινών μύθων και να τον ενασκεί στην ατομική κλίμακα.
Τα χώματα της Αττικής και της Αίγινας, τα σώματα των νέων κοριτσιών, το φως το ταυτόσημο μιας φυσικής και ηθικής ευγένειας, τα βλέπουμε στα τελευταία έργα του Μόραλη ν’ αναδύονται κάποτε με μια υγρασία θαλασσινή, σα μεγεθυμένα θραύσματα από αρχαίες ληκύθους ή σμικρυμένες νωπογραφίες τόπων λατρείας που χάθηκαν για πάντα.
Μια νοσταλγία, άλλωστε, του μνημειακού παρωθούσε ανέκαθεν το χέρι του ζωγράφου να οργανώνει και να ισορροπεί τις φόρμες του πάνω σ’ ένα νοητό αρχιτεκτόνημα, συνάμα όμως να δίνει, ακόμα και στις πιο αισθησιακές του συλλήψεις –και είναι η περίπτωση που αντικρίζουμε σήμερα στα Επιθαλάμιά του–, ένα μυστήριο και μιαν ιερατικότητα βιβλική. Εκεί νομίζω βρίσκεται και το σημείο επαφής του με τη σημερινή νεότητα, την πιο σοβαρή τουλάχιστον, που δεν αισθάνεται την ανάγκη ν’ αρνηθεί την ίδια την ύλη της τέχνης, για να μπορέσει να πει πως υπάρχει ακόμη αυτό που ονομάζουμε «θαύμα».
***
Επίσης, ο Ελύτης στο δοκίμιό του Ιδιωτική Οδός, αναφερόμενος σε σημαντικούς έλληνες ζωγράφους, σημειώνει ότι «τα κορίτσια του Μόραλη… πρωτίστως μας ελκύουν για την υψηλή τους ζωγραφική ποιότητα»(Εν λευκώ, σ. 424).
Στον τόμο «Οδυσσέας Ελύτης – Ο ναυτίλος του αιώνα» (Ίκαρος, 2011), που επιμελήθηκε η Ιουλίτα Ηλιοπούλου, συναντούμε δύο πίνακες του Μόραλη, τους οποίους επέλεξε η Ι. Ηλιοπούλου, υπομνηματίζοντάς τους – θα λέγαμε – με στίχους από το «Άξιον Εστί» (σ. 176-77). Τους παραθέτουμε στη συνέχεια.
Τα κορίτσια η πόα της ουτοπίας
τα κορίτσια οι παραπλανημένες Πλειάδες
τα κορίτσια τ’ Αγγεία των Μυστηρίων
τα γεμάτα ως πάνω και τ’ απύθμενα
Άξιον Εστί το μακρινό τραγούδι
ο μυχός της Ελένης με το κυματάκι
τα φραγκόσυκα φέγγοντας μες στη μασχάλη
ερειπιώνες του μέλλοντος και της αράχνης
Ακόμα, στο ίδιο βιβλίο (σ. 234) δημοσιεύεται κι ένα προσχέδιο του Μόραλη (1973) για το περίφημο «Μονόγραμμα» του Ελύτη.
Τέλος, έχουμε και μια προσωπογραφία του Ελύτη από τον Μόραλη το 1980.
Αίγινα (σύμφωνα με τον εκπαιδευτικό Γιώργο Μπήτρο):
Τρεις φίλοι πριν από πολλά χρόνια κάθονταν τα απογεύματα στο πεζούλι της αυλής και αγνάντευαν τη θάλασσα. Βυθισμένοι στην ησυχία του απογεύματος, συζητούσαν, φιλοσοφούσαν, σχεδίαζαν, αστειεύονταν. Κάπου – κάπου τους διέκοπτε ευχάριστα ο θόρυβος της μηχανότρατας που περνούσε πηγαίνοντας για ψάρεμα. Και ο ποιητής της παρέας έλεγε: «…Είναι η μοναδική μηχανή που αποδέχεσαι γιατί έχει τον κτύπο της καρδιάς…»
Ήταν ο Γιάννης Μόραλης, ο Νίκος Νικολάου και ο Οδυσσέας Ελύτης.
Ένα από τα ωραιότερα και πιο γνωστά τραγούδια, το «Sodade» της ξυπόλυτης βασίλισσας, Σεζάρια Εβόρα, κρύβει πίσω από τους στίχους του μια ιστορία από το Πράσινο Ακρωτήρι, την νησιωτική χώρα απ΄ όπου κατάγεται η Εβόρα.
To 1988, ένας Γάλλος με καταγωγή από το Πράσινο Ακρωτήριο, o o Ζοζέ ντα Σίλβα, θα πείσει την Σεζάρια Εβόρα να μεταβεί στο Παρίσι για να ηχογραφήσει το άλμπουμ «La Diva Aux Pieds Nus» (Η Ξυπόλυτη Ντίβα). Το άλμπουμ δέχτηκε από τους κριτικούς διθυραμβικά σχόλια ανοίγοντας ουσιαστικά το δρόμο για το επόμενο άλμπουμ της Εβόρα με τίτλο «Miss Perfumado», το οποίο σημείωσε ακόμα μεγαλύτερη επιτυχία. Στο δίσκο αυτό υπήρχε το τραγούδι «Sodade», που αποτέλεσε τόσο την πρώτη της διεθνή επιτυχία όσο και την πρώτη της επιτυχία στη Γαλλία η οποία δεν ήταν στα γαλλικά. Ουσιαστικά το τραγούδι «Sodade» σηματοδότησε την απαρχή της παγκόσμιας φήμης για την τραγουδίστρια κάνοντας την παγκοσμίως γνωστή στα 47 της χρόνια.
Τι σημαίνει όμως Sodade;
Το «Sodade» προέρχεται από τον πορτογαλικό όρο «saudade», ο οποίος έχει περίπλοκη σημασία και είναι δύσκολο να μεταφραστεί με μια μόνο λέξη. Γενικά αναφέρεται στη νοσταλγία, τον πόθο και τη λύπη και αποτελεί ένα εσωτερικό στοιχείο στη μουσική του Πράσινου Ακρωτηρίου, της νησιωτικής χώρα στην Δυτική Αφρική απ’ όπου κατάγεται η Σεζάρια Εβόρα. Το τραγούδι περιγράφει τη νοσταλγία που βιώνουν οι μετανάστες του Πράσινου Ακρωτηρίου, οι οποίοι ήταν εδώ και αιώνες ναυτικοί, επαναλαμβάνοντας την ερώτηση «Ken mostro-b es kaminhu longe?» που θα πει «Ποιος σας έδειξε το μακρινό μονοπάτι;». Ιστορικά, οι κάτοικοι του Πράσινου Ακρωτηρίου μεταναστεύουν οικειοθελώς σε κάθε ήπειρο του πλανήτη ήδη από τις αρχές του 1800. Η παλαιότερη καταγεγραμμένη μετανάστευση κατοίκου από τη νησιωτική χώρα ήταν προς τη Νέα Αγγλία, καθώς τους προσλαμβάνανε ως φαλαινοθήρες για τις εξαιρετικές τους δεξιότητες στην ναυσιπλοΐα. Αυτό άρχισε την τάση της εθελοντικής μετανάστευσης των Πράσινων Ακρωτηρίων στη Νέα Αγγλία, καθώς άνοιξε πόρτες για μελλοντική μετανάστευση κατά τη διάρκεια περιόδων ξηρασίας και μετά την ανεξαρτησία της από την Πορτογαλία.
Το τραγούδι «Sodade» αναφέρεται στη μετανάστευση ενός μικρού μέρους του πληθυσμού ως εργάτες στο Σάο Τομέ, το οποίο συνέβη κατά την αυταρχική κυριαρχία της Πορτογαλίας και των πρώην αποικιών από τον Αντόνιο ντι Ολιβέιρα Σαλαζάρ.
Στίχοι
Νοσταλγία
Ποιος θα σου δείξει…
Το μακρύ ταξίδι;
Ποιος θα σου δείξει…
Το μακρύ ταξίδι;
Το ταξίδι ως το Σάο Τομέ
Νοσταλγία, Νοσταλγία,
Νοσταλγία
Για τον τόπο μου, το Σαν Νικολάου
Αν μου γράψεις
Θα σου γράψω πίσω
Αν με ξεχάσεις
Θα σε ξεχάσω
Μέχρι την ημέρα
που θα γυρίσεις.
Sodade και στα ελληνικά
To Μάρτιο του 2003 η Ελευθερία Αρβανιτάκη στο Vox ηχογραφεί την εμπλουτισμένη έκδοση του album της για τις ευρωπαικές χώρες: «Eleftheria Arvanitaki Live». Το ντουέτο με τη Cesária Évora με τίτλο “Sodade”, βρίσκεται ανάμεσα στις δεκαεπτά επιτυχίες του δίσκου. Η μουσική είναι των Amandio Cabral και Luis Morais, ενώ οι στίχοι των Amandio Cabral και Μιχάλη Γκανού.
Ἕνα πραγματικά εξαιρετικό βιβλίο από τον πολυαγαπημένο και δικαίως από το συγγραφικό κοινό πρωτοπρεσβύτερο Βασίλειο Χριστοδούλου πού συνομιλεῖ θεολογικά μέ τόν κινηματογράφο πάνω σ’ ἕνα θέμα πού βασανίζει τόν ἄνθρωπο διαιώνια, ἐκεῖνο τῆς ἀπουσίας καί σιωπῆς τοῦ Θεοῦ μόλις κυκλοφόρησε απο τις εκδόσεις Γρηγόρη.
Τό συγκεκριμένο βιβλίο συνιστᾶ μία ἐκδοτική πρωτοτυπία, ἀφοῦ γιά πρώτη φορά στήν ἑλληνική βιβλιογραφία ἐπιχειρεῖται μία ἑκτενής θεολογική ἀνάλυση κινηματογραφικῶν ἔργων.
Ένα από τα βιβλία που μόλις το πάρεις στα χέρια σου και το ανοίξεις θέλεις να το διαβάσεις όλο γιατί κάθε σελίδα του μας ωθεί σε μια βαθιά ενδοσκόπηση και εσωτερική αναζήτηση του βαθύτερου λόγου της ύπαρξής μας...
ΜΝΗΜΕΣ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΛΛΗΝΙΔΑΣ ΛΑΟΓΡΑΦΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΝΤΑΙ ΣΕ ΜΙΑ ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Στο επίκεντρο της έκθεσης είναι προσωπικά αντικείμενα, επιστολές και δημοσιεύματα από τη ζωή και το έργο της Αγγελικής Χατζημιχάλη 21 Οκτωβρίου 2018 - 13 Ιανουαρίου 2019
Μνήμες αποτυπωμένες στο χαρτί, εικόνες, αλλά και οι σχέσεις της μεγάλης Ελληνίδας λαογράφου Αγγελικής Χατζημιχάλη με τη γενιά του ’30 σε συνδυασμό με μια λογοτεχνική περιπλάνηση στο αρχοντικό της, στοιχειοθετούν την έκθεση «Αγγελική Χατζημιχάλη (1895-1965), Γραπτές μνήμες και εικόνες – Η γενιά του ’30 στο αρχοντικό Χατζημιχάλη με την εικαστική ματιά της Κατερίνας Χατζή», που παρουσιάζει ο Οργανισμός Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας δήμου Αθηναίων από 21 Οκτωβρίου 2018 έως 13 Ιανουαρίου 2019 στο Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης «Αγγελική Χατζημιχάλη».
Στο επίκεντρο της έκθεσης είναι χειρόγραφα, επιστολές και δημοσιεύματα από τη ζωή και το έργο της Αγγελικής Χατζημιχάλη, καθώς και προσωπικά αντικείμενα και αναφορές στις σχέσεις της με τους ανθρώπους του πνεύματος και των γραμμάτων, κυρίως της γενιάς του ΄30. Όλους εκείνους, που επηρέασαν την πορεία της και καθόρισαν την σκέψη της, με έμφαση στο ζεύγος Άγγελου και Εύας Σικελιανού με τους οποίους συμπορεύτηκε στην υλοποίηση του οράματος της Δελφικής Ιδέας και της πνευματικής αναγέννησης της χώρας κατά την περίοδο του μεσοπολέμου. Γραπτές μνήμες με τα λόγια όσων την γνώρισαν και αναγνώρισαν σε εκείνη το πάθος της για την ανάδειξη της ποιότητας και αξίας του ελληνικού λαϊκού πολιτισμού ως βάση ανάπτυξης της νεότερης ελληνικής τέχνης.
Συνδυαστικά, η ψυχαναλύτρια και ζωγράφος Κατερίνα Χατζή θα «αφηγηθεί» με τα εικαστικά έργα της μια λογοτεχνική επίσκεψη στο αρχοντικό Χατζημιχάλη. Προσωπογραφίες λογοτεχνών, που καθόρισαν την πορεία του ελληνικού πνεύματος. Εικόνες που θα αγγίξουν τις αισθήσεις του επισκέπτη και θα τονίσουν την αξία του συνεργατικού πνεύματος στην ανάπτυξη όλων των εκφάνσεων του πολιτισμού.
Την έκθεση επιμελείται η Σταυρούλα Πισιμίση, λαογράφος του Μουσείου Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης «Αγγελική Χατζημιχάλη».
Ο Βασίλης Σαμπράκος επισκέφθηκε τα κρατητήρια της “Κομαντατούρ” στο κέντρο της Αθήνας, και αναρωτιέται πώς γίνεται να επιμένει να ζει σήμερα η Ελλάδα χωρίς Μουσείο Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Σε μια στιγμή ποδοσφαιρικής ηρεμίας, προτού αρχίσει να βρέχει ελληνικό και ξένο ποδόσφαιρο, από το ερχόμενο Σάββατο, και με πάρει μαζί του, θέλησα να μοιραστώ μαζί σας μια σημερινή εμπειρία μου. Ανάμεσα στον εορτασμό για την συμπλήρωση 74 χρόνων από την απελευθέρωση της Αθήνας, δηλαδή από την 12η Οκτωβρίου 1944, και τον εορτασμό της Επετείου του “Οχι”, θέλησα να βρεθώ στις φυλακές των υπογείων της “Κομαντατούρ” στην Κοραή 4. Κι επειδή εκτός από συναισθήματα έχω πλημμυριστεί και από ερωτήσεις, για τις οποίες δεν βρήκα απάντηση σε μια πρόχειρη έρευνα, είπα να τα μοιραστώ όλα αυτά μαζί σας. Και τα συναισθήματα και τις ερωτήσεις.
Ξεκινώ με τα απλά, τα βασικά: Σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει με τις υπόλοιπες χώρες που έζησαν την Κατοχή, η Ελλάδα δεν γιορτάζει την απελευθέρωση, αλλά μόνο την έναρξη του πολέμου, την 28η Οκτωβρίου, και έχει επιλέξει να την περνά την ημερομηνία της απελευθέρωσης σχετικά απαρατήρητη. “Ζορίστηκα” για να βρω μια σειρά από “ήσυχες” εκδηλώσεις, οι οποίες λαμβάνουν αυτές τις μέρες χώρα στην Αθήνα, για τον εορτασμό της απελευθέρωσής της. Γιατί; Γιατί δεν θέλουμε να τη θυμόμαστε αυτή την ημερομηνία; Δεν μας δίνει χαρά η ανάμνησή της; Δεν είμαστε περήφανοι για αυτήν;
Μου τρώει πολύ περισσότερο το μυαλό και την ψυχή όμως η ερώτηση σχετικά με την επιλογή μας να ζούμε χωρίς Μουσείο Β' Παγκοσμίου Πολέμου, με εξαίρεση την Εκθεση στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης. Σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει σε όλες τις υπόλοιπες, η Ελλάδα είναι η μόνη από τις “νικήτριες” και “ηττημένες” χώρες που δεν έχει κεντρικό μουσείο για τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και την Εθνική της Αντίσταση. Υπάρχουν μουσεία (ναι, πληθυντικός) στο Βερολίνο και δεν υπάρχει μουσείο στην Αθήνα. Πώς μας συνέβη αυτό; Και γιατί το αφήνουμε να συμβαίνει;
Ετυχε να διαβάσω ότι σε ένα γκάλοπ που πραγματοποίησε μια δημοσιογράφος του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων στην Κοραή, στις καφετέριες που βρίσκονται δίπλα στην είσοδο του σταθμού “Πανεπιστήμιο” του Μετρό, όλοι όσοι απάντησαν στην σχετική ερώτηση δεν γνώριζαν ότι έπιναν καφέ δίπλα στο αρχηγείο και τα κρατητήρια της “Κομαντατούρ”, εκεί όπου είχαν φυλακιστεί, βασανιστεί, αλλά και εκτελεστεί άνθρωποι. Γιατί; Επειδή ο “ Χώρος Ιστορικής Μνήμης 1941 – 1944”, όπως γράφει η σχετική πινακίδα στην είσοδο του υπογείου, είναι ακριβώς αυτό: ένας ... χώρος, ο οποίος μάλιστα δεν ανήκει στο Κράτος αλλά στην “Εθνική Ασφαλιστική”. Κι αν αύριο η “Εθνική Ασφαλιστική” πωληθεί σε μια κάποια ... Gongbao, η οποία θελήσει να τα μετατρέψει τα υπόγεια σε music club, ή να τα μετατρέψει σε αυτό για το οποίο αρχικώς είχαν κατασκευαστεί, δηλαδή σε καταφύγιο, τι θα γίνει; Πώς είναι δυνατόν η Ελλάδα να αφήνει στην “Εθνική Ασφαλιστική” ένα μνημείο που θα έπρεπε να έχει εδώ και δεκαετίες αναγάγει σε βασικό προορισμό όλων των Ελλήνων, από την παιδική τους ηλικία, προκειμένου να μάθουν και – κυρίως αυτό – να νιώσουν τι συνέβαινε στα δύο υπόγεια επί 1264 ημέρες πριν από 74 χρόνια;
Οσα μελέτησα πριν και μετά από την επίσκεψή μου με οδήγησαν στην επιβεβαίωση ότι ακόμη και σήμερα γνωρίζουμε λίγα ή ελάχιστα πράγματα για τη χρήση του κτηρίου στην Κατοχή, εκτός από το ότι το υπόγειο αντιαεροπορικό καταφύγιο μετατράπηκε σε κρατητήρια της Kommandatur. Οι ναζί δεν άφησαν αρχεία και η σύνθεση της ιστορίας γίνεται, με πολύ μεγάλη προσπάθεια των επιστημόνων που μετέχουν σε αυτό το έργο, μέσα από τις επιγραφές που σώθηκαν, από μικροαντικείμενα, προσωπικές σημειώσεις, σελίδες από γερμανικά ημερολόγια που βρέθηκαν και μαρτυρίες κάποιων ανθρώπων που είχαν οδηγηθεί εκεί από τους Γερμανούς. Οι επιβεβαιωμένοι κρατούμενοι είναι μόνο 239, διότι αυτά τα ονόματα ήταν καταγεγραμμένα στους τοίχους. Μόνο που οι τοίχοι λένε ένα μικρό μέρος της αλήθειας του 1944, διότι οι Γερμανοί έβαφαν κατά διαστήματα τους τοίχους προκειμένου να εξαφανίζουν τις επιγραφές. Φαίνεται πως όταν έχασαν τον πόλεμο και έφυγαν εσπευσμένα, δεν πρόλαβαν να ξαναβάψουν το δεύτερο υπόγειο κι έτσι έμειναν οι χαραγμένες επιγραφές του 1944 στους τοίχους. Για να σε συγκλονίζουν.
«24 ώρες χωρίς φαΐ και νερό. Μόνο μυρίζοντας γιασεμί», «Ποινή Θανάτου», «Είσοδος 8/4/44. Κατηγορηθείς για λάστιχα και ποδήλατα του Άξονος. Συλληφθείς από τους τσολιάδες. Αχ Βαχ. Και κάνω Πάσχα στα σίδερα αυτά, στον υγρό αυτόν τάφο. Κάτοικος συνοικίας Μεταξουργείου, Δεληγιώργη 47. Αχ Βαχ», «Μαυρίκιος Ν. Μαλευρής, τελειόφοιτος Ιατρικής, κρατούμαι ως όμηρος, αδίκως φυλακισθείς, είσοδος 15-12-42, έξοδος 10-1-43 δια Αβέρωφ, μαρτύρια Ιεράς Εξέτασης», Να με τουφεκίσουνε και να ζήσει ο αδερφός μου ο Μιχάλης», «Φωνάξτε για νερό, αλλιώς θα πεθάνετε εδώ».
Διαβάζεις, κοιτάς, φέρνεις τον εαυτό σου στη θέση τους, νιώθεις την αγωνία, τον φόβο, την απόγνωση, την θλίψη, κάθε μορφής φρικιαστικό συναίσθημα. Αυτή η επίσκεψη σε ταράζει ασύγκριτα περισσότερο από μια επίσκεψη σε απλές φυλακές, διότι σκέφτεσαι διαρκώς ότι στα υπόγεια της Κομαντατούρ βρέθηκαν αθώοι, που βασανίστηκαν από τους ναζί. Και μετά αναλογίζεσαι πόσοι βρέθηκαν εκεί, αναρωτιέσαι τι απέγιναν, πόσοι χάθηκαν αλλά και πόσων η ζωή επηρεάστηκε. Κι ύστερα σκέφτεσαι ότι ο πατέρας σου ήταν παιδί 10 ετών τον καιρό εκείνο, κι είχε μάλλον σταθεί τυχερό που δεν βρέθηκε στα κελιά διότι κι εκείνο έκλεβε φαγητό από τους Γερμανούς. Και κάπου εκεί συνειδητοποιείς ότι υπάρχεις από τύχη, ότι ήρθες στον κόσμο απλώς επειδή δεν του έτυχε του πατέρα σου αυτό που του έτυχε του Κωνσταντίνου Καμπενά και των άλλων 79 συγκρατουμένων του: “«Μας έπιασαν οι γερμανοί, διότι είμεθα αναρριχώμενοι επί των θυρών των τραμ της ΗΕΜ ( Ηλεκτρική Εταιρεία Μεταφορών). Εδώ είμεθα 80 κρατηθένετες επί 24ωρο».
Θα μπορούσα να γράψω πάρα πολλά ακόμη. Θα περιοριστώ όμως στην βασική μου σκέψη: πόσο καλύτερη θα ήταν η σημερινή ελληνική κοινωνία αν σε αυτό το κτήριο είχε στεγαστεί το Εθνικό Μουσείο Β' Παγκοσμίου Πολέμου, κι είχε αυτό ενταχθεί στις “υποχρεωτικές” εκδρομές των δημοτικών και των γυμνασίων; Πόσα και πόσο λιγότερο χαλασμένα μυαλά θα κυκλοφορούσαν εκεί έξω ανάμεσά μας; Μια χώρα που επιμένει πεισματικά να αφήνει την ιστορία της δεκαετίας του '40 έξω από την διδακτέα ύλη του σχολείου και μιλά για αυτήν μόνο στο πανεπιστήμιο, πώς είναι δυνατόν να μην κάνει ούτε το ελάχιστο, να φτιάξει ένα μουσείο προκειμένου να δίνει παραστάσεις και ερεθίσματα στα παιδιά της από την πρώτη περίοδο της ζωής τους; Αυτός ο χώρος πρωτοάνοιξε για το κοινό το 1991, και έκλεισε το 1995, για συντήρηση, όπως διάβασα. Μέχρι το 2008 η είσοδος επιτρεπόταν μόνο σε σχολεία και δημοσιογράφους, κατόπιν αδείας. Σήμερα ευτυχώς έχεις την ευκαιρία να τον επισκεφθείς, δωρεάν, από Τρίτη έως Σάββατο, από τις 09.00 έως τις 14.00, διότι αυτό είναι που μπορεί να κάνει η “Εθνική Ασφαλιστική”. Το κτίριο ανήκει στην “Εθνική Ασφαλιστική”, αυτή ορίζει το ωράριο επισκέψεως και τον υπάλληλο του χώρου που τελεί υπό την εποπτεία του υπουργείου Πολιτισμού.
Εντελώς τυχαία έπεσα πάνω στην προσπάθεια του συγγραφέα Αλέξανδρου Ασωνίτη να συλλέξει υπογραφές σε ένα αίτημα για την ίδρυση μουσείου. Και έχει συγκεντρώσει 456 υπογραφές. Ενώ αν ρωτούσε “να φύγει ο Τάκης Ομορφούλης ή η Σόνια Κολώνη από το Survivor;”, θα μετρούσε ήδη χιλιάδες υπογραφές. Αυτοί είμαστε ή αυτό μας έχουν καταντήσει;
Στον δρόμο της επιστροφής στο γραφείο ένιωθα πολύ άσχημα που έχω αρθρογραφήσει τόσες φορές περί της ανάγκης δημιουργίας ενός μουσείου ελληνικού ποδοσφαίρου. Οταν δεν έχεις μουσείο για τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, δηλαδή όταν δεν έχεις φροντίσει να δώσεις στα παιδιά την ευκαιρία να μάθουν και να νιώσουν την Ιστορία ώστε να μην παπαγαλίζουν την κάθε κατευθυνόμενη βλακεία που τους φυτεύουν στο κεφάλι οι νεοναζί, πώς να μιλήσεις για ποδόσφαιρο;
Ποδόσφαιρο, πάντως, υπάρχει και στα υπόγεια κελιά της “Κομαντατούρ”. Τα αρχικά της ΑΕΚ κι ένας δικέφαλος αετός. Στους τοίχους οι κρατούμενοι ζωγράφιζαν, χάραζαν εικόνες από τον έξω κόσμο, για να βλέπουν εικόνες, να νιώθουν ότι ζουν, να παίρνουν ζωή. Σκέψου να ζει αυτός που είχε χαράξει το “ΑΕΚ” το 1944 στα 15 του χρόνια, διότι ναι, στα κελιά βρέθηκαν και παιδιά, και σήμερα, στα 89 του χρόνια να ακούει από τα εγγόνια του ότι κυκλοφορούν ακροδεξιοί στις κερκίδες των γηπέδων.
ΥΓ. Αν ζεις μακριά από την Αθήνα και θέλεις να πάρεις μια ιδέα, μπορείς να δεις το ντοκιμαντέρ “Μόνο μυρίζοντας γιασεμί” του Γιάννη Οικονομίδη.
Το ημίωρο φιλμ σε σκηνοθεσία Γιάννη Οικονομίδη και σενάριο Μιχάλη Γκανά ”Μόνο μυρίζοντας γιασεμί” (Just by smelling Jasmine, 1994) αποτυπώνει την ιστορία του άγνωστου σε πολλούς χώρου και τα τραυματικά βιώματα του ανθρώπου αποδίδοντας το ανθρώπινο δράμα της κράτησης και της εξαθλίωσης. Στην αφήγηση ο Γεράσιμος Σκιαδαρέσης.
Το έργο φρίκης που κράτησε τρία χρόνια σε σκηνοθεσία, σενάριο και παραγωγή της Γερμανικής Komandatur άφησε πίσω ερειπωμένους ανθρώπους και τόπους.
«Η ΑΓΓΕΛΙΑΦΟΡΟΣ» ΙΡΙΣ ΤΟΥ ΓΛΥΠΤΗ SAM JINKS ΕΡΧΕΤΑΙ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ
Με έμπνευση από το άγαλμα της θεάς Ίριδος που κάποτε κοσμούσε το δυτικό αέτωμα του Παρθενώνα
11 Οκτωβρίου - 11 Νοεμβρίου 2018
«Ο Αυστραλός γλύπτης Sam Jinks αντλεί την έμπνευσή του για την καινούργια του δουλειά από το άγαλμα της θεάς Ίριδος που κάποτε κοσμούσε το δυτικό αέτωμα του Παρθενώνα. Η Ίρις ήταν η θεά του γοργού αγγελιοφόρου με την ικανότητα να επικοινωνεί ανάμεσα στους θεούς και τους ανθρώπους. Κινείτο πέρα από το βασίλειο των ζωντανών και μεταφερόταν ελεύθερα στον Κάτω Κόσμο.
Η Ίρις, η θεά που κινείται μεταξύ δύο τόπων, είναι για τον Jinks μια μεταφορά για τον τρόπο που εμείς παρατηρούμε τα γλυπτά του Παρθενώνα. Ενώ απέχουμε περισσότερα από 2000 χρόνια από τους δημιουργούς τους, αν εστιάσουμε σε λεπτομέρειες- στα περιγράμματα του μαρμάρου, στις λεπτές κινήσεις του γλύπτη, στην απαλή φροντίδα που περιβάλει τη διαμόρφωση των σωμάτων και στην αντίσταση των εργαλείων πάνω στην μαρμάρινη επιφάνεια- το χάσμα ανάμεσα στο σύγχρονο και το αρχαίο περιορίζεται. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσαμε να προσπαθήσουμε να αποκρυπτογραφήσουμε το νόημα και το συναίσθημα που αφήνουν πίσω τους οι αρχαίοι γλύπτες, για τους οποίους τα έργα υπήρξαν ένας ύμνος στη δύναμη και το μεγαλείο των θεών.
Το έργο του Jinks είναι αλληγορικό και λειτουργεί σε πολλαπλά επίπεδα. Η μορφή της Ίριδος να ατενίζει την Στύγα είναι παρόμοια με την δική μας άποψη για την ιστορία – κοιτάζοντας από μακριά μέσα από τον φακό του μύθου και της μνήμης. Το γλυπτό παίζει το ρόλο του αγγελιοφόρου, προσκαλώντας μας να κινηθούμε πίσω από την αυλαία και να εισχωρήσουμε σε έναν απομακρυσμένο, αλλά και παράξενα οικείο κόσμο. Όπως η αρχαία τέχνη φωτίζει το μοντέρνο, έτσι και η μοντέρνα τέχνη διαφωτίζει το αρχαίο.
Δημιουργώντας ένα έργο με τις ρίζες του στην κλασική γλυπτική και τη μυθολογία, ο Jinks αναζητά τη σύνδεση με μία αρχαία παράδοση, καθοδηγούμενος από τις σύγχρονες ευαισθησίες και χρησιμοποιώντας τα εργαλεία ενός σύγχρονου γλύπτη.»
Φοιτητές Άτομα άνω των 65 ετών Εκπαιδευτικοί Αρχαιολόγοι Συντηρητές αρχαιοτήτων Μέλη του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Κάτοχοι κάρτας του ΥΠΠΟ Κάτοχοι Ευρωπαϊκής Κάρτας Νέων
Ελεύθερη είσοδος
Μέλη του Μουσείου Μπενάκη Κάτοχοι κάρτας ανεργίας Νέοι κάτω των 22 ετών Άτομα με ειδικές ανάγκες Ξεναγοί Μέλη του ICOM Φίλοι του Μουσείου Μπενάκη
Την Τετάρτη 3 Οκτωβρίου 2018 ξεκινούν νέο κύκλο παραστάσεων δύο από τις πιο επιτυχημένες παραγωγές του Θεάτρου Τέχνης. Πρόκειται για την «Επανένωση της Βόρειας με τη Νότια Κορέα» του Ζοέλ Πομμερά, σε σκηνοθεσία Νίκου Μαστοράκη (Υπόγειο- ώρα έναρξης 8μμ.) και την «Ελένη», του Γιάννη Ρίτσου, σε σκηνοθεσία-ερμηνεία Βασίλη Παπαβασιλείου (Φρυνίχου, ώρα έναρξης 6μμ.) που θα παρουσιαστούν για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων.
Με αφορμή τις δύο αυτές πρεμιέρες, το Θέατρο Τέχνης γιορτάζει την έναρξη της σεζόν 2018-19 και προσφέρει στους φίλους του, για 4η συνεχή χρονιά, περιορισμένο αριθμό εισιτηρίων στην τιμή των 3€.
Οι όροι της προσφοράς:
Α. Η προσφορά ισχύει αποκλειστικά με φυσική παρουσία σε ένα από τα δυο ταμεία του Θεάτρου (Πεσμαζόγλου 5 & Φρυνίχου 14).
Β. Η ώρα έναρξης της προσφοράς είναι αυστηρά στις 15.00. Η διαδικασία θα διαρκέσει μέχρις εξαντλήσεως συγκεκριμένου αριθμού εισιτηρίων που θα προσφερθούν ανά παραγωγή.
Γ. Κάθε θεατής που φτάνει στο ταμείο δικαιούται να αγοράσει έως και δύο εισιτήρια ανά παραγωγή, για όσες παραγωγές της περιόδου επιθυμεί, εφόσον φυσικά δεν έχουν εξαντληθεί τα εισιτήρια που έχουν οριστεί από το Θέατρο Τέχνης ως όριο της προσφοράς ανά παραγωγή του ρεπερτορίου.
Δ. Θα τηρηθεί αυστηρή σειρά φυσικής προτεραιότητας χωρίς τη χρήση γραπτής ή άλλης λίστας.
Ε. Μόλις εξαντλούνται τα προσφερόμενα εισιτήρια κάποιας παραγωγής, οι φίλοι του Θεάτρου που θα έχουν προσέλθει στα ταμεία, θα ενημερώνονται άμεσα από το Θέατρο.
ΣΤ. Παρακαλείσθε να έχετε ενημερωθεί για το πρόγραμμα της περιόδου 2018-19 και να έχετε κάνει την επιλογή των παραστάσεων που επιθυμείτε να παρακολουθήσετε, ώστε να κερδηθεί χρόνος αναμονής για όλους τους φίλους του Θεάτρου.
Το Θέατρο Τέχνης παρακαλεί να τηρηθούν και να γίνουν σεβαστοί οι όροι της προσφοράς. Κατά τη διάρκεια της φετινής σεζόν, το Θέατρο θα ανακοινώνει κι άλλες προσφορές με τιμές εισιτηρίων προσιτές σε όλους. Πιο συγκεκριμένα, την επόμενη εβδομάδα θα ανακοινώσει μια μεγάλη προσφορά για όλες τις παραστάσεις που κάνουν πρεμιέρα τον Οκτώβριο.
Το καλοκαίρι του 2019 το Μουσείο Ακρόπολης αναμένεται να αρχίσει η μετατροπή της ανασκαφής στο οικόπεδο Μακρυγιάννη, κάτω από το μουσείο, σε έναν επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο. Σήμερα το βράδυ παρουσιάστηκε η μελέτη ανάδειξης και διαμόρφωσης της εν λόγω ανασκαφής σε επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο, παίρνοντας όχι μόνο το «πράσινο φως», αλλά και τα εύσημα από τα μέλη του ΚΑΣ.
«Επιτέλους ήρθε το θέμα στο ΚΑΣ. Είναι τόσο σημαντικό να μπορέσουμε να ολοκληρώσουμε τον χώρο για να είναι επισκέψιμος, κάτι που θα δώσει μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία και στο ίδιο το μουσείο που είναι τόσο σημαντικό για τη χώρα μας, η δε δυνατότητα της επίσκεψης στην ανασκαφή είναι κάτι που θα τραβήξει ακόμα περισσότερους επισκέπτες», δήλωσε η πρόεδρος του ΚΑΣ, γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, Μαρία Ανδρεαδάκη - Βλαζάκη.
«Με την κατασκευή του Μουσείου Ακρόπολης, η ανασκαφή στο οικόπεδο Μακρυγιάννη έγινε μοιραία αναπόσπαστο κομμάτι του ίδιου του μουσείου και ουσιαστικά προχωρήσαμε στην υλοποίηση αυτής της κατ' αρχήν παράδοξης σκέψης ότι θεωρούμε την ανασκαφή ως ένα τεραστίου μεγέθους έκθεμα του μουσείου», δήλωσε μεταξύ άλλων ο πρόεδρος του Μουσείου Ακρόπολης κ. Παντερμαλής, τονίζοντας ότι με την υλοποίηση αυτή «ο επισκέπτης αμέσως θα εξοικειώνεται με τον διπλό χαρακτήρα του μουσείου, καθώς διαθέτει επιτόπια αρχαία και αρχαία τα οποία μεταφέρθηκαν. Γίνεται δηλαδή δυο φορές μουσείο αρχαιολογικού χώρου, και της Ακρόπολης και της ανασκαφής».
Ως προς τη μελέτη, για την περιήγηση των επισκεπτών θα χρησιμοποιηθούν αρχαίοι δρόμοι (οι οποίοι δεν διατηρούν τα αυθεντικά οδοστρώματά τους), γεγονός που θα ενισχύει τη βιωματική εμπειρία, μεταλλικοί διάδρομοι και μεταλλικές εξέδρες, μέσω των οποίων θα κατευθύνονται στα σημαντικότερα οικοδομήματα και στην έκθεση κινητών ευρημάτων.
Πιο συγκεκριμένα, μέσα στην ανασκαφή κατασκευάζονται δύο μεταλλικοί διάδρομοι-γέφυρες με δάπεδο από διάτρητο μεταλλικό πλέγμα ώστε να μην διακόπτεται οπτικά η συνέχεια του αρχαιολογικού χώρου κάτω από αυτό, καθώς και εξέδρες με παρόμοιο δάπεδο σε δύο σημεία. Στη διαδρομή του επισκέπτη εντάσσεται και η έκθεση των κινητών ευρημάτων, που αναπτύσσεται στη νότια απόληξη της ανασκαφής, σε χώρο προστατευμένο από το κτήριο του μουσείου.
Κατάλληλος φωτισμός, ενημερωτικές πινακίδες και ψηφιακές εφαρμογές, υπόσχονται να ενισχύσουν τη βιωματική εμπειρία των επισκεπτών, οι οποίοι θα έχουν την ευκαιρία να κατανοήσουν καλύτερα το παλίμψηστο της γειτονιάς και να αντικρύσουν μια πιο ρεαλιστική εικόνα της αρχαιότητας, «η οποία δεν αποτελείται μόνο από μεγάλες στιγμές, όπως όταν αποφάσισαν να χτίσουν την Ακρόπολη, αλλά και από ταπεινές», όπως ανέφερε ο κ. Παντερμαλής. Επίσης θα υπάρχει πρόβλεψη για την πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία, ενώ η είσοδος στην ανασκαφή θα είναι μάλλον ελεύθερη, γεγονός που θα αντισταθμίζεται με μια μικρή αύξηση στο εισιτήριο για το μουσείο.
Η ιστορία του οικοπέδου Μακρυγιάννη Κατά τις ανασκαφές στο οικόπεδο Μακρυγιάννη, ήρθε στο φως τμήμα του οικιστικού ιστού της αρχαίας πόλης σε αλλεπάλληλες οικοδομικές φάσεις. Από το 2000 ως το 700 π. Χ. η περιοχή χρησιμοποιείται ως χώρος κατοίκησης, που περιορίζεται στην αρχαϊκή εποχή. Τις τελευταίες δεκαετίες του 5ου αι. π. Χ. ξεκινά η συστηματική κατοίκηση και η πολεοδομική οργάνωση της περιοχής. Ο οικισμός οργανώθηκε εκατέρωθεν δυο ανηφορικών δρόμων που συνέκλιναν προς το ιερό του Διονύσου. Ένας τρίτος δρόμος οδηγούσε προς τα δυτικά και την αγορά. Οι οικοδομικές νησίδες ήταν οργανωμένες σε κλιμακωτά άνδηρα, που σχηματίζονταν ανάμεσα στις πύλες και στις δευτερεύουσες οδούς, ενώ τα σπίτια των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων ήταν οργανωμένα γύρω από εσωτερικές αυλές. Οι οικίες καταστράφηκαν τον 1ο αι. π. Χ., πιθανότατα από τα στρατεύματα του Σύλλα. Στα ερείπιά τους εγκαταστάθηκαν διάφορα εργαστήρια που ήταν σε χρήση ως το πρώτο μισό του 2ου αι. μ. Χ., οπότε η περιοχή αναδιοργανώθηκε και δημιουργήθηκαν κατοικίες με αυλές και περιστύλια, οι δε πλουσιότεροι διατηρούσαν ιδιωτικό λουτρό. Η συνοικία καταστράφηκε το 267 μ. Χ. Η περιοχή αναδιοργανώθηκε πάλι στα τέλη του 4ου με αρχές του 5ου αι. Ανάμεσα στις απλές κατοικίες, κατασκευάζονται και πολυτελείς κατοικίες. Η περιοχή καταστράφηκε εκ νέου γύρω στα τέλη του 5ου αι., ενώ νέα κτίρια βλέπουν το φως τους επόμενους αιώνες. Από τον 10ο αιώνα κι έπειτα, τα εργαστήρια εγκαταλείφθηκαν και τα κτίρια σταδιακά κατέρρευσαν. Από τον 13ο αιώνα η περιοχή εγκαταλείπεται οριστικά και παραμένει αδόμητη ως τα τέλη του 19ου αιώνα, οπότε και κατασκευάστηκε το στρατιωτικό νοσοκομείο, το Κτίριο Βάιλερ.
Συνεχίζεται η Σκυταλοδρομία Λόγου, με νέους περιπάτους να «τρέχουν» παράλληλα
Η Αθήνα 2018 Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου του δήμου Αθηναίων με μέγα δωρητή το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος καλεί το κοινό να γνωρίσει καλύτερα την πόλη και τους συγγραφείς της μέσα από δύο θεματικές ενότητες που από την πρώτη στιγμή αγαπήθηκαν από το κοινό: τις «Αθηναϊκές Διαδρομές Βιβλίου» και τους «Έλληνες Συγγραφείς». Αυτές είναι οι επόμενες δράσεις μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου:
Σάββατο 22 Σεπτεμβρίου
Η Αθήνα του συγγραφέα και ακαδημαϊκού Τάσου Αθανασιάδη
Ο Θανάσης Γιοχάλας ξεναγεί τους πολίτες στην Αθήνα του συγγραφέα και ακαδημαϊκού Τάσου Αθανασιάδη, με τη συμμετοχή της συζύγου του, Μαρίας Αθανασιάδη και με αναφορά στο βιβλίο, «Αθήνα. Ιχνηλατώντας την πόλη με οδηγό την ιστορία και τη λογοτεχνία» (των Θανάση Γιοχάλα και Τόνιας Καφετζάκη, Εστία 2012), σε μια διαδρομή από την οδό Πανεπιστημίου («Ηνωμένα Βουστάσια«, Εκπαιδευτήριον Μακρή, Ακαδημία, Ηλίου Μέλαθρον, Ζόναρς) και την οδό Σταδίου (Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Καφενείο «Αιτωλοακαρνανία», Φαρμακείο Λίτου, πλατεία Κολοκοτρώνη, θέατρο «Κεντρικόν») έως τις οδούς Σκουφά και Ιπποκράτους (Καφενείον «ο Κοραής»).
Η διαδρομή ξεκινά από τη συμβολή των οδών Πανεπιστημίου και Θεμιστοκλέουςκαι ολοκληρώνεται στο βιβλιοπωλείο της Εστίας (Διδότου και Δελφών), όπου οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να συζητήσουν με τον συγγραφέα και τη Μαρία Αθανασιάδη.
Ώρα: 10:30 – 12:30. Συμμετοχή ελεύθερη-επιθυμητή η δήλωση συμμετοχής στο 210-3213907
Δευτέρα 24 Σεπτεμβρίου
4η Σκυταλοδρομία Λόγου: από την Βιογραφία – Εργογραφία (Δημήτρης Δασκαλόπουλος, Μαρία Στασινοπούλου) στο Χρονογράφημα – Επιφυλλίδα(Νίκος Βατόπουλος)
Οι συγγραφείς επιλέγουν ο καθένας το αγαπημένο του βιβλίο από διαφορετική κατηγορία λόγου και καλούν τον συγγραφέα του σε ένα ανοικτό και δημόσιο διάλογο με δυο συντονιστές στην αίθουσα Τελετών του Δημαρχείου Αθηνών που ανοίγει για το κοινό, παραδίδοντάς του τη Σκυτάλη προκειμένου να επιλέξει τον επόμενο. Προηγούμενοι σκυταλοδρόμοι: Τίτος Πατρίκιος, Παντελής Μπουκάλας, Ρέα Γαλανάκη.
Στην τέταρτη σκυταλοδρομία οι Δημήτρης Δασκαλόπουλος και Μαρία Στασινοπούλου, εκπρόσωποι του κειμενικού είδους της Βιογραφίας- Εργογραφίας, παραδίδουν τη σκυτάλη στον αθηναιογράφο Νίκο Βατόπουλο,εκπρόσωπο του κειμενικού είδους του Χρονογραφήματος – Επιφυλλίδας. Συντονιστές είναι οι Τασούλα Επτακοίλη, δημοσιογράφος-συγγραφέας και Γιάννης Πανταζόπουλος, δημοσιογράφος.
Η Λένα Διβάνη (Η εδαφική ολοκλήρωση της Ελλάδας, Η ύπουλος θωπεία, Ελλάδα και μειονότητες, Ένα πεινασμένο στόμα), ο Κωστής Παπαϊωάννου (Τα «καθαρά» χέρια της Χρυσής Αυγής, Ας μιλήσουμε καθαρά για την Ακροδεξιά) και ο Γιάννης Τσίρμπας (Η Βικτώρια δεν υπάρχει) συζητούν για την Αθήνα ως τόπο προέλευσης και προορισμού: Από το σύγχρονο προσφυγικό κύμα και τη μετανάστευση, εσωτερική κι εξωτερική, έως το… airbnb, οι τρεις συγγραφείς, με αφετηρία έννοιες όπως «κίνηση/φυγή/ ερχομός/συνύπαρξη», εστιάζουν στη σχέση με τον Άλλο (ή Ξένο), μιλάνε για την Αθήνα που ταξιδεύει και αλλάζει μέσα στο χρόνο ξεπροβοδίζοντας και καλωσορίζοντας, συνομιλούν με ιστορικές και μυθοπλαστικές αναφορές. Συνδιοργανωτές είναι η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, οι Εκδόσεις Καστανιώτη, οι Εκδόσεις Μεταίχμιο και οι Εκδόσεις Νεφέλη.
Ο εκδότης Σταύρος Πετσόπουλος που βρίσκεται πίσω από τα αγαπημένα βιβλία της Άγρα, μας ξεναγεί για πρώτη φορά στην καρδιά του εκδοτικού οίκου. Οι επισκέπτες θα ενημερωθούν για την ιστορία, τις επιλογές, την αισθητική και την οργάνωση του εκδοτικού οίκου, αλλά και θα μυηθούν στην εκδοτική τέχνη μέσα από ποικίλα τυπογραφικά δείγματα (φύλλα με αναλύσεις χρωμάτων από το τυπογραφείο) για βιβλία φωτογραφίας και τέχνης, καθώς και δείγματα ασπρόμαυρων βιβλίων με διαφορετικές στοιχειοθεσίες.
Χώρος: Ζωοδόχου Πηγής 99. Ώρα: 12:00-14:00. Έως 35-40 άτομα, κατόπιν τηλεφωνικής κράτησης στο 210-7011461
