Ο πλανήτης θυμάται τα θύματα του Ολοκαυτώματος (φωτογραφίες)

Aπό το 2005, με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, η 27η Ιανουαρίου καθιερώθηκε ως Διεθνής Ημέρα μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος από τους Ναζί κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, με σκοπό την αφύπνιση της κοινωνίας ώστε να μην επαναληφθούν ξανά όσα βίωσε η ανθρωπότητα την περίοδο του Ναζισμού.

Η Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος σηματοδοτεί την ημέρα κατά την οποία, πριν από 74 χρόνια, οι Συμμαχικές Δυνάμεις απελευθέρωσαν το στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς-Μπίρκεναου στην Πολωνία. Τα ερείπια του στρατοπέδου βρίσκονται περίπου 60 km δυτικά της Κρακοβίας, κοντά στην κωμόπολη Όσβιετσιμ (γερμ. Auschwitz). Από το 1979 ανήκει στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.

Με την απελευθέρωση του Άουσβιτς από τους συμμάχους, οι στρατιώτες έβαζαν τους Ναζί να κουβαλούν τις σορούς των θυμάτων τους για να τους θάψουν σε ομαδικούς τάφους

Οι Εβραίοι της Ευρώπης υπήρξαν τα κύρια θύματα του ναζιστικού ρατσισμού και στο πλαίσιο της εφαρμογής του πολιτικού σχεδίου «Τελική Λύση», εξοντώθηκαν έξι περίπου εκατομμύρια Εβραίοι.

Δεκάδες χιλιάδες Έλληνες Εβραίοι βρήκαν τον θάνατο στα γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης

Ωστόσο, παρά τις φρικαλεότητες του ναζιστικού καθεστώτος, αποτελέσματα έρευνας του Ευρωβαρόμετρου που δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δείχουν «ελλιπή συνειδητοποίηση του φαινομένου του αντισημιτισμού» στην Ευρώπη.

Οι Σύμμαχοι απέκτησαν στις 31 Μαΐου 1944 λεπτομερείς αεροφωτογραφίες όλων των χώρων του Άουσβιτς. Το 2003 η Royal Air Force δημοσίευσε για πρώτη φορά αεροφωτογραφίες, όπου φαίνονται ακόμη και οι φωτιές των σωρών πτωμάτων, που καίγονταν σε ανοικτό χώρο αφού τα κρεματόρια δεν διέθεταν την απαιτούμενη χωρητικότητα για τους χιλιάδες νεκρούς.

Σύμφωνα με την έρευνα, το 89% των Εβραίων πιστεύει ότι ο αντισημιτισμός έχει αυξηθεί σημαντικά την τελευταία πενταετία και μόνο 4 στους 10 Ευρωπαίους θεωρούν ότι το Ολοκαύτωμα διδάσκεται επαρκώς στα σχολεία, ενώ το 34% δεν γνωρίζει ότι η άρνηση του Ολοκαυτώματος συνιστά ποινικό αδίκημα. 

Πηγές: ΕΡΤ, Wikipedia, ΑΠΕ - ΜΠΕ 

via

Σινέ παράδεισος σε ενορία της Καλλιθέας-π. Βασίλειος Χριστοδούλου

Ενορία δημιούργησε και λειτουργεί κινηματογραφική λέσχη στην Καλλιθέα. Η τέχνη εξυπηρετεί μια βαθιά ανθρώπινη ανάγκη για ποιητική τροφή. Το πνεύμα μας είναι πάντα πρόθυμο να επιβιώνει ανεβαίνοντας. Το πνεύμα περισσότερο από την σάρκα, ζώντας πάνω στη γη νιώθει όσα έχουν νόημα για την ύπαρξη. Το σώμα πεινά όταν λείπει η τροφή, το πνεύμα όμως πληρώνει μεγάλο τίμημα όταν καταδικάζεται στην ένδεια: εκμηδενίζεται. Κάπως έτσι υποψιαζόμαστε την προσπάθεια του ανθρώπινου είδους να μην λιμοκτονήσει ψυχικά. Γι’ αυτόν το λόγο προσφέρονται τρόποι να επανασυνδεθεί με τον Θεό. Ένας από αυτούς είναι η τέχνη.

Συζητήσαμε με τον πατέρα Βασίλειο Χριστοδούλου, εφημέριο του ιερού ναού Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στην Καλλιθέα, για την κινηματογραφική λέσχη που λειτουργεί στην ενορία του και συγκεντρώνει νέους ανθρώπους.

Απ’ όσο γνωρίζω π. Βασίλειε εδώ και αρκετά χρόνια λειτουργεί στο Ναό σας μια άτυπη κινηματογραφική λέσχη.

Σωστά χρησιμοποιήσατε το ρήμα «λειτουργεί», διότι αφ’ ενός μεν πρόκειται για κοινό έργο πολλών (οι νέοι έβαλαν τη διάθεση κι εγώ τον τρόπο) αφ’ ετέρου είναι μια προσπάθεια που την χαρακτηρίζει όχι η τέρψη η αισθητηριακή αλλά η μετοχή όλων μας σε βαθύτερα στρώματα αλήθειας πέραν του προφανούς.

Τι το ιδιαίτερο έχει η προσπάθειά σας, σε καιρούς που ο κινηματογράφος είναι ούτως ή άλλως προσιτός σε όλους -ακόμα και στο σπίτι μας μέσω του διαδικτύου- αλλά και η βόλτα στις κινηματογραφικές αίθουσες είναι πλέον απ’ τις αγαπημένες συνήθειες των νέων ανθρώπων;

Η συνεισφορά είναι στον τρόπο, στην επιλογή, στο πρόσωπο που θα σε χειραγωγήσει στην εμβάθυνση και όχι απλώς η παρακολούθηση. Η ιδιαιτερότητα λοιπόν της προσπάθειάς μας έγκειται σε δύο σημεία. Το πρώτο είναι η επιλογή των ταινιών και το δεύτερο η εκγύμναση σ’ έναν άλλο τρόπο θέασης.

Θα θέλατε να μας πείτε δυο λόγια γι’ αυτές τις ιδιαιτερότητες;

Οι ταινίες που επιλέγουμε να δούμε δεν είναι συνήθως οι ταινίες που προβάλλονται στις κινηματογραφικές αίθουσες. Δεν αποτελούν τμήμα του λεγόμενου «εμπορικού κινηματογράφου» του οποίου το περιεχόμενο είθισται να είναι δράση, επιφανειακός συναισθηματισμός, ρηχό σενάριο και ένα χαρούμενο τέλος, επειδή ακριβώς δεν θέλει να στενοχωρήσει τον θεατή, να τον προβληματίσει, αλλά να τον διασκεδάσει. Επιλέγουμε λοιπόν έναν κινηματογράφο όχι θέασης αλλά μετοχής. Μια εικόνα που δεν εξαντλεί το νόημα αλλά το υπαινίσσεται, που δεν στοχεύει στον φθηνό και εύκολο εντυπωσιασμό, αλλά που τιμά και σέβεται τη λογικότητά σου, επενδύοντας στην αναζήτηση, στη δυνατότητα να διαλέγεσαι και να μην σιωπάς. Να εισέρχεσαι, και αναλαμβάνοντας την ευθύνη να γίνεσαι μέτοχος της ταινίας και όχι αποστασιοποιημένος θεατής της. Μετά λοιπόν από κάθε τέτοια προβολή ακολουθεί συζήτηση -πολλές φορές συναρπαστική- και αυτό είναι το δεύτερο στοιχείο ιδιαιτερότητας της προσπάθειάς μας.

Ο κινηματογράφος δηλαδή ως ποιμαντικό εργαλείο;

Ναι, γιατί όχι; Είδατε; Μας φαίνεται πολύ παράξενο η Εκκλησία να ασχολείται με τον κινηματογράφο.

Εδώ που τα λέμε, δεν είναι και κάτι το συνηθισμένο.

Έχετε δίκιο, αλλά νομίζω πως δεν αρκεί πλέον να παραμένουμε μόνο στη διαπίστωση, πρέπει να αναζητήσουμε το γιατί. Η εύρεση αυτού του «γιατί» ίσως μπορέσει λίγο να μας ξεκολλήσει.

Γιατί λοιπόν φαντάζει τόσο παράξενος αυτός ο διάλογος Εκκλησίας και κινηματογράφου;

Φοβάμαι επειδή απαξιώνουμε κάθε «εξωεκκλησιαστική» Τέχνη, περιορίζοντας ταυτόχρονα τον Θεό εντός των δικών μας εκφραστικών τειχών, αδυνατώντας να αναγνωρίσουμε σ’ αυτές την πνοή του Παρακλήτου. Ίσως και επειδή τρέμουμε στη συνειδητοποίηση ότι η έμπνευση και η έκπληξη (η Βασιλεία του Θεού δηλαδή) «αρθήσεται αφ’ ημών και δοθήσεται έθνει ποιούντι τους καρποὺς αυτής». Μας ξαφνιάζει η σκέψη, ότι υπάρχουν φορές που άνθρωποι που αναζητούν, θα ανεβαίνουν προς τον Ιησού, «ζητούντες ιδείν αυτόν», και Εκείνος θα βεβαιώνει διαχρονικά πως μέσα από τη δική τους παρουσία θα εμπνέει και θα συνεχίζει να διατηρεί την έκπληξη της Βασιλείας Του ζωντανή. Ενώ ο Θεός θα εκπλήσσει κινηματογραφικά, ποιητικά, μουσικά κ.λ.π. με τρόπους που δεν υποψιαζόμαστε. Αναρωτιέμαι, μήπως είναι καιρός ν’ αλλάξουμε;

Με την Τέχνη ο άνθρωπος διαιώνια παλεύει τον θάνατο. Προσπαθεί να δημιουργήσει μια μεταϊστορική συνέχεια

Ο Γέροντας Σωφρόνιος θυμάμαι έλεγε κάπου «δεν μπορεί κανείς να ζει χριστιανικά με διαφορετικό τρόπο: είτε θα είναι εμπνευσμένος είτε αποκοιμισμένος μέσα στον κόσμο». Μιας και αναφερθήκατε πριν και στην ποίηση, ο Μίλτος Σαχτούρης σ’ ένα ποίημά του αναφέρει πως: «ο κινηματογράφος δεν αγαπά τον θάνατο». Ένας τέτοιος κινηματογράφος μπορεί να βρει τη θέση του μέσα στη σύγχρονη ενοριακή ποιμαντική δραστηριότητα;

Δεν είναι μόνο ο κινηματογράφος που δεν αγαπά τον θάνατο, αλλά γενικότερα η Τέχνη δεν τα ’χει καλά μαζί του. Διότι με την Τέχνη ο άνθρωπος διαιώνια παλεύει τον θάνατο και την ανυπαρξία, προσπαθώντας να δημιουργήσει μία μεταϊστορική συνέχεια. Επιμένει να φλερτάρει αδιάκοπα με την Ομορφιά· με την Ομορφιά όχι σαν αισθητική αντίληψη του παρόντος, αλλ’ ως εσχατολογική εν Θεώ πληρότητα. 

Η Τέχνη «είναι μία εξομολόγηση του ότι η ζωή δεν επαρκεί». Η πνευματική ζωή λοιπόν μέσα στο ενοριακό πλαίσιο είναι η προσπάθεια συνειδητοποίησης αυτής της αλήθειας, πως δεν μας φτάνει μια ζωή για να αγαπήσουμε, να ζήσουμε και να δημιουργήσουμε. Είναι επιτακτική η ανάγκη της συνέχισης. Αυτή τη «συνέχεια» προσπαθούμε ήδη από τώρα να μεταλαμβάνουμε και η Τέχνη είναι ένα μέσον.

Οι νέοι άνθρωποι ανταποκρίνονται σε μία τέτοια ποιμαντική δραστηριότητα;

Ανταποκρίνονται, αλλά θέλει χρόνο αρκετό για να μυηθούμε όλοι σε έναν άλλο τρόπο θέασης των πραγμάτων άρα και του κινηματογράφου. Ο κινηματογράφος που προβάλλουμε έχει πολλαπλά επίπεδα ανάγνωσης (σαν την καλή λογοτεχνία) και σίγουρα -τουλάχιστον στην αρχή- χρειαζόμαστε κάποιον να μας δείξει τον τρόπο, να μας δώσει τα κλειδιά να ξεκλειδώσουμε την πρόσβασή μας στα βαθύτερα αυτά στρώματα κατανόησης.

Αποτέλεσμα αυτής της ποιμαντικής σας δραστηριότητας, αν δεν κάνω λάθος, είναι και το τελευταίο σας βιβλίο, μ’ ένα τίτλο που σίγουρα δεν περνά απαρατήρητος: «και ο κλήρος έπεσε στα δάκρυα», από τις εκδόσεις «Γρηγόρη».

Είναι ουσιαστικά η θεολογική ανάλυση οκτώ ταινιών που είχα κατά καιρούς προβάλλει στη Νεανική Σύναξη του Ναού μου. Μέσα στην ανάλυση αυτή εμπεριέχονται και πολλά από το περιεχόμενο των συζητήσεων που επακολούθησαν αυτών των ταινιών.

Θέλετε να μας μιλήσετε λίγο περισσότερο για το περιεχόμενό τους;

Το θέμα πάνω στο οποίο στοχάζεται είναι εκείνο της απουσίας και σιωπής του Θεού. Τα αδυσώπητα «γιατί» που στοιχειώνουν την ζωή μας, όταν το παράλογο και το κακό δείχνουν να επικρατούν και ο Θεός να μην παίρνει θέση. Κοινός παρονομαστής των ταινιών που αναλύονται είναι εκείνο του αναίτιου και πρόωρου χαμού των ανθρώπων, το αναπάντεχο του θανάτου, ο επώδυνος και μαρτυρικός τρόπος της εξόδου πολλών ανθρώπων απ’ τη ζωή, παρά τις όσες για «ανώδυνα, ανεπαίσχυντα και ειρηνικά τέλη» ικεσίες Τον είχαμε ανά τους αιώνες παρακαλέσει. Είναι αυτό το βασανιστικό δίπολο της απώλειας και απουσίας, των αγαπημένων αδελφών και του σπλαχνικού Πατέρα· το δίπολο που πάντα θα μας στοιχειώνει.

Άλλωστε είναι κάτι που μαρτυρείται και στον υπότιτλο: «ο κινηματογράφος της απουσίας του Θεού σε θεολογική παρακολούθηση». Θα θέλατε, κλείνοντας τη συνέντευξή μας αυτή να προσθέσετε και κάτι ακόμη;

Ο π. Δημήτριος Στανιλοάε θυμάμαι έγραφε κάπου: «Τα έργα της Τέχνης είναι έργο του Αγίου Πνεύματος: ένα ωραίο λογοτέχνημα, ένα ωραίο ποίημα, είναι έργα του Αγίου Πνεύματος, μα δεν αποτελούν ακόμα το πλήρωμα ολόκληρης της ποίησης που μπορεί να πραγματοποιήσει ο άνθρωπος». Μην περιοριζόμαστε λοιπόν!Ο Θεός είναι το Ποίημα· σίγουρα δεν το γράφουμε, δημιουργώντας όμως το ανακαλύπτουμε.

Ευχαριστήσαμε τον πατέρα Βασίλειο, μαντεύοντας μετά την συζήτησή μας περισσότερο από πριν τον τόπο της τέχνης στη ζωή μας. Εάν η τέχνη είναι αυθεντική, είναι μια μελωδία του Θεού που περιέχει όλα τα στοιχεία της πίστης: την εσωτερικότητα, την πνευματικότητα και τους δεσμούς με τα μύχια της ψυχής.

___________

Σοφία Χατζή

δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα

ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΑΛΗΘΕΙΑ, 16.01.2019

via

10 + 2 εκθέσεις που δεν πρέπει να χάσεις τον Δεκέμβριο

#1 Νέα Αποκτήματα 2017-2018/ Time is Out of Joint/ The ballad of forgotten places

Σε συνέχεια της έκθεσης «Νέα Αποκτήματα 2014-2017» που παρουσιάστηκε πέρσι τέτοια εποχή, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης ανοίγει ξανά τη συλλογή του. Ιστορικά και σύγχρονα έργα 22 καλλιτεχνών, τα οποία προέκυψαν από δωρεές καλλιτεχνών και σημαντικών Ελλήνων συλλεκτών (σημαντική συνεισφορά του Δάκη Ιωάννου) παρουσιάζονται από τις 4 του μηνός, δίνοντας μια ακόμα γεύση από την πολυαναμενόμενη νέα ταυτότητα του σημαντικού μουσείου. Μαζί τους, δύο επιπλέον εικαστικές «σειρήνες» καλούν τους φιλότεχνους της πόλης στο πλαίσιο πολιτιστικών ανταλλαγών μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας. Μετά από τη φιλοξενία ελληνικών έργων του ΕΜΣΤ στην Galleria Nazionale d’Arte Moderna e Contemporanea της Ρώμης, οκτώ βίντεο έργα έρχονται από την ιταλική γκαλερί στην Αθήνα με τίτλο «Time is Out of Joint», τα οποία χαρακτηρίζονται από τη χρήση της εικόνας σε κίνηση και την εναλλαγή στοιχείων τεκμηρίωσης με τα ίδια τα φιλμ των καλλιτεχνών. Επίσης, η εγκατάσταση των Botto & Bruno, «The ballad of forgotten places», περιμένει τους επισκέπτες· «ένα έργο πηγάζει από την ανάγκη για προστασία και φροντίδα ορισμένων απομακρυσμένων περιοχών, καθώς και από την ανάγκη να διατηρηθεί η μνήμη τους», όπως αναφέρουν οι καλλιτέχνες.

i Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Χώρος Περιοδικών Εκθέσεων ΕΜΣΤ(-1) | 4/12-19/1 | Τρ.-Κυρ.: 11 π.μ.-7 μ.μ. | Γενική είσοδος: € 5, μειωμένο εισιτ.: € 3.

#2 Ένα Λεπτό Αθήνα

Αν είχες μονάχα ένα λεπτό για να αποτυπώσεις την Αθήνα, τι θα βιντεοσκοπούσες; Τα Αρχεία Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής του Μουσείου Μπενάκη ξεκίνησαν ένα open call το περασμένο καλοκαίρι – τα αποτελέσματα του οποίου έρχονται εκτίθενται τώρα στο μουσείο της Πειραιώς. Σε επιμέλεια του Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλου, το πρωτότυπο project «Ένα Λεπτό Αθήνα» παρουσιάζει τις καλύτερες συμμετοχές, που αποτύπωσαν με οικονομία και ποικιλία, την αρχιτεκτονική προσωπικότητα της πόλης μας: μνημεία και εμβληματικά κτήρια, ερείπια και ημιτελή κτίσματα, όπως και αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες συμπυκνώνονται σε short films ή video art συμμετοχές. Εγκαίνια την Τετάρτη, 5 Δεκεμβρίου (8 μ.μ.)

i Μουσείο Μπενάκη – Κτίριο Πειραιώς | 5/12-5/1 | Πέμ., Κυρ.: 10 π.μ.-6 μ.μ., Παρ., Σάβ.: 10 π.μ.-10 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη.

#3 Μετά τη Βαβέλ

Μερικούς μήνες ύστερα από τον «Τελευταίο αναγνώστη», την πρώτη ενότητα της τριλογίας «Η άγραφη βιβλιοθήκη» που αφενός είχε μεταμορφώσει τον Κήπο του Μεγάρου σε ένα video-art αναγνωστήριο και αφετέρου είχε εγκαινιάσει το annexM, το νεοσύστατο κέντρο για τις εικαστικές τέχνες στο Μέγαρο, έρχεται το δεύτερο μέρος της τριλογίας. Υπό την επιμέλεια της Άννας Καφέτση, περίπου εκατό έργα απλώνονται στα τέσσερα επίπεδα του χώρου (και την αυλή), φέρνοντας είκοσι πέντε διεθνείς καλλιτέχνες στην ίδια αφήγηση. Έργα ζωγραφικής, σχέδια, γλυπτά, εγκαταστάσεις και βιντεοεγκαταστάσεις, ηχητικά έργα και performances μιλούν για τα βιβλία και τα κείμενα μέσα από τη φυσική, υβριδική ή άυλη μορφή τους, και συνολικά στήνουν μια πολυδαίδαλη μεταμπορχεσιανή Βιβλιοθήκης της Βαβέλ. Μοναδική συμβουλή: ακολούθησε το επιδαπέδιο νήμα.

i Μέγαρο Μουσικής | 5/12-10/3 | Δευτ.-Κυρ.: 7-11 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη.

#4 Karma Mechanics

Μόνο αν αντιληφθούμε τα ρομποτικά τελετουργικά της καθημερινότητάς μας, θα μπορέσουμε να σπάσουμε το καλούπι. Ύστερα από αρκετές ατομικές/ομαδικές εκθέσεις και συμμετοχές σε διεθνείς εικαστικούς θεσμούς (Documenta 14, 3η Μπιενάλε Θεσσαλονίκης κα), ο Άγγελος Πλέσσας φέρνει τη νέα του ατομική έκθεση στη γκαλερί The Breeder και μελετά τις ανθρώπινες λούπες. Δημιουργώντας ένα περιβάλλον χωρισμένο στις ενότητες της επιστήμης, της φύσης και της πνευματικότητας, ο δημιουργός συνθέτει ουτοπικά και δυστοπικά σενάρια της μετα-τεχνολογικής εποχής μέσα από νέα μέσα, όπως ιστοσελίδες, βίντεο κά. Από την Παρασκευή, 7 του μηνός (εγκαίνια στις 8 μ.μ.), βουτάμε σε ένα τόσο ιερό όσο και ανίερο τόπο.

i The Breeder | 7/12-26/1 | Τρ.-Παρ.: 12 μ.-8 μ.μ., Σάβ.: 12μ.-6 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη.

#5 Αόρατη πόλη

Συγκερασμός καλλιτέχνη και τεχνίτη, δημιουργού και επιχειρηματία, ο Θανάσης Μπίρλης έχει πειραματιστεί κατά καιρούς με μικρογλυπτά-έντομα από χρησιμοποιημένα γυαλιά οράσεως και ηλίου, αλλά και ζωγραφικές αποτυπώσεις μεικτής τεχνικής. Αυτήν τη φορά, στην αίθουσα περιοδικών εκθέσεων του Μουσείου Ηρακλειδών φέρνει φωτογραφίες από την αόρατη Αθήνα, αποτυπωμένες πάνω σε φύλλα αλουμινίου. Από την Τετάρτη 12 του μηνός, κάδρα από τα απομεινάρια του παρελθόντος σε μία πρωτεύουσα που βρίσκεται διαρκώς σε κίνηση και αλλαγή παρουσιάζουν ένα αισθαντικό οδοιπορικό. Επεξεργασμένες με μικρές εκρήξεις χρωμάτων και φωτός, οι φωτογραφίες φέρνουν τη γλυκερή γοητεία της φθοράς.

i Μουσείο Ηρακλειδών | 12/12-13/1 | Τετ.-Κυρ.: 12 μ.-6 μ.μ. | Είσοδος κτιρίου (περιοδική έκθεση και τμήμα μόνιμης συλλογής): € 4, Γενική είσοδος δύο κτιρίων (σύνολο μόνιμων και περιοδικών εκθεμάτων): € 7, μειωμένο εισίτ.: € 5.

#6 Κρήτη. Αναδυόμενες πόλεις: Άπτερα - Ελεύθερνα – Κνωσός

Η πολυαναμενόμενη αρχαιολογική έκθεση του μουσείου Κυκλαδικής, που απ’ όταν ανακοινώθηκε εξίταρε τη φαντασία μας, έρχεται από τις 12 του μηνός. Σε συνδιοργάνωση με τις Περιφερειακές Διευθύνσεις του ΥΠ.ΠΟ.Α. (Εφορείες Αρχαιοτήτων Χανίων, Ρεθύμνου και Ηρακλείου), το χρονικό τριών βαρυσήμαντων αλλά ξεχασμένων κρητικών πόλεων έρχεται στο προσκήνιο. Μέσα από παλιά και νέα ευρήματα, η Άπτερα, η Ελεύθερνα και Κνωσός ζωντανεύουν μέσα από πεντακόσιες περίπου αρχαιότητες κάθε είδους, ακολουθώντας τη γέννηση, την εξέλιξη και την εγκατάλειψή τους. «Πόλεις που “αναγεννώνται”, πόλεις που ξαναζωντανεύουν και ξανανασαίνουν μέσα από “κατοίκους” που δεν τις κατοικούν, αυτούς που ονομάζονται επισκέπτες», όπως αναφέρει ο Διευθυντής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, Kαθηγητής Νίκος Σταμπολίδης.

i Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης (κεντρικό κτίριο στη Νεοφύτου Δούκα) | 12/12-30/4 | Δευτ., Τετ., Παρ.-Σάβ.: 10 π.μ.-5 μ.μ., Πέμ.:10 π.μ.-8 μ.μ., Κυρ.: 11 π.μ.-5 μ.μ. | Γενική είσοδος: € 7, μειωμένο εισίτ.: € 3,5.

#7 Τα Ωραία του Πέραν

Ύστερα από την παρουσίασή της σε Κωνσταντινούπολη και Ξάνθη, η έκθεση που εξερευνά το κοσμοπολίτικο αποτύπωμα της Κωνσταντινούπολης έρχεται στην Αθήνα. Από τις 12 Δεκεμβρίου στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος», έργα δεκαπέντε συνολικά εικαστικών –πίνακες ζωγραφικής, φωτογραφίες και βιντεο-εγκαταστάσεις– εστιάζουν σε διαφορετικές μνήμες της Κωνσταντινούπολης, από καθημερινές εικόνες και αστικά αρχιτεκτονήματα μέχρι κειμήλια και χρησιμοποιημένους χάρτες, επιχειρώντας να ανασυστήσουν το φορτισμένο σημείο συνάντησης Ανατολής και Δύσης. Σε επιμέλεια της Ίριδας Κρητικού, η εικαστική σύνθεση που πήρε τον τίτλο της από το δημοφιλές μελόδραμα του Τυμφρηστού «Η Ωραία του Πέραν» (1920) πλαισιώνεται από παράλληλες δράσεις, όπως διαλέξεις στρογγυλές τράπεζες, συνομιλίες και ξεναγήσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα και θεματικές ξεναγήσεις από τους καλλιτέχνες.

i Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» | 12/12-10/3 | Τρ.-Τετ: 9 π.μ.-1.30 μ.μ., Παρ.: 9 π.μ.-8 μ.μ., Σάβ.: 11 π.μ.-4 μ.μ., Κυρ.: 11 π.μ.-6 μ.μ. | Γενική είσοδος: € 3.

#8 Marisa Merz

Εάν στα μέσα αυτού του έτους, στη γκαλερί Bernier/Eliades, ο αυτοδίδακτος Ιταλός Giovanni Anselmo μίλησε για τη δική του arte povera μέσα από ακτίνες προβολής, μαγνητικές βελόνες και αποχρώσεις του μπλε, τώρα έρχεται η (μοναδική) γυναίκα-πρωταγωνίστρια του ιστορικού κινήματος, (επίσης) Ιταλίδα, Marisa Merz. Ακολουθώντας τη χρήση καθημερινών και οργανικών ασυνήθιστων υλικών, όπως χάλκινο σύρμα, πηλός και κερί, η δημιουργός αντιτάχθηκε στην καταναλωτική κουλτούρα και τον προηγμένου καπιταλισμού και πρόταξε την ένωση ζωής και τέχνης. Στην ατομική της έκθεση που φιλοξενείται από 13 του μηνός (εγκαίνια στις 8 μ.μ.) στο νεοκλασικό της ιστορικής γκαλερί στο Θησείο, παρουσιάζονται έργα ζωγραφικής, γλυπτικής και έργα σε χαρτί που αναδεικνύουν το ρόλο της Merz στην arte povera.

i Bernier/Eliades | 13/12-7/2 | Τρ.-Παρ.: 10:30 π.μ.-6.30 μ.μ., Σάβ.: 12 μ.-4 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη.

#9 Citizen Alien

Το 1968 η δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση του Μεξικό δίνει εντολή σε χιλιάδες στρατιώτες και μέλη της παραστρατιωτικής ομάδας «Battilion Olympia» να εισβάλουν στο σημαντικότερο πανεπιστήμιο της χώρας για να καταστείλουν κινητοποιήσεις φοιτητών που στρέφονταν ενάντια στην κυρίαρχη πολιτική. Στους χώρους του πανεπιστημίου, η ουρουγουανή ποιήτρια Αλκίρα Σκαφό, χωρίς άδεια παραμονής στο Μεξικό, αποφασίζει την ώρα της εισβολής να μην τραπεί σε φυγή, παρά να παραμείνει έγκλειστη σε ένα αποχωρητήριο ως πράξη διαμαρτυρίας. Σημαντική αλλά άγνωστη στους περισσότερους, η ιστορία της συγκεκριμένης γυναίκας-σύμβολο έρχεται στο προσκήνιο με την ελληνο-σύρια περφόρμερ Ραφίκας Σαουίς. Αφού ταξίδεψε στο Μεξικό και μελέτησε την ιστορία της, η καλλιτέχνιδα παρουσίασε την περφόμανς «Citizen Alien» – η ψηφιακή καταγραφή της οποίας μας περιμένει στο κατάστημα επί της οδού Τοσίτσα στα Εξάρχεια (έως 15/12), ιδιοκτησίας της ΑΣΚΤ. Στο πλαίσιο της έκθεσης, παράλληλες δράσεις λαμβάνουν χώρα.

i Τοσίτσα 5 και Νοταρά | Έως 15/12 | Δευτ.-Κυρ.: 12 μ.-8 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη.

# 10 CheapArt Athens 2018

Το καθιερωμένο τσιπάρτιο ραντεβού του έτους έρχεται μια ανάσα πριν την καρδιά των Χριστουγέννων, από τις 14 ως τις 23 Δεκεμβρίου. Στο γνωστό γωνιακό νεοκλασικό κτίριο πάνω στην πλατεία Εξαρχείων, το εικαστικό εγχείρημα που εδώ και 24 χρόνια προωθεί την αμεσότητα δημιουργού-κοινού και πλέον αριθμεί αρκετά πρωτοποριακά εγχειρήματα στο ενεργητικό του, ρωτάει φέτος «Μπορείς να καταλάβεις τη διαφορά;» – τη διαφορά που έχει εισάγει το δικό τους μοντέλο προώθησης σύγχρονης τέχνης. Στην έκθεση συμμετέχουν περισσότεροι από 75 καλλιτέχνες με νέες ενότητες από την προσωπική τους δουλειά, ενώ προγραμματίζονται συγκεκριμένα artists talks, όπου εικαστικοί θα συνομιλήσουν με το φιλότεχνο κοινό και θα παρουσιάσουν την οπτική τους. Επίσης, για πρώτη φορά, στήνεται ένα πρωτότυπο μουσικο-εικαστικό event το βράδυ των εγκαινίων (14/12, 8 μ.μ.), στο Διπλό Café στην πλατεία Εξαρχείων, όταν εικαστικοί θα δημιουργήσουν ένα ιδιαίτερο installation χώρου, που θα πλαισιώσει ένα DJ lineup

i Cheap Art | 14-23/12 | Δευτ.-Κυρ.: 2 π.μ.-9 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη | Artists Talks: Τετ.-Παρ. (19-21/12): 7.30 μ.μ.

#11 State Affairs Folder #4: Assume your own representative space/ Forms of Freedom

Η State of Concept κλείνει το μάτι ξανά στους θεατές του φιλμικού πειραματικού (και όχι μόνο) με ένα διπλό ραντεβού στο Κουκάκι. Από τη μία, στην ατομική έκθεση που φιλοξενείται στο υπόγειο του State Affairs στη Τούσα Μπότσαρη 19, η Βιετναμέζα Trinh Minh-ha, συγγραφέας, θεωρητικός και σκηνοθέτης, έρχεται με τρία ξεχωριστά έργα που σπάνε το φορμά: από ένα αντι-ντοκιμαντερίστικο μοντάρισμα φευγαλέων εικόνων από τη Σενεγάλη χωρίς αφήγηση, ένα παιχνίδι ανάμεσα σε σκηνοθετημένες όσο και τις πραγματικές συνεντεύξεις, όπως και ένα λυρικό δοκίμιο που συνδυάζει μύθους, παραστάσεις, εικόνες της σύγχρονης ζωής του Βιετνάμ. Από την άλλη, η πρώτη ατομική έκθεση του Rojava Film Commune (Κινηματογραφική Κομμούνα της Ροζάβα), ενός συλλόγου κινηματογραφιστών που εδώ και μερικά χρόνια κινείται ακτιβιστικά και αποτυπώνει τους καθημερινούς αγώνες των κατοίκων στην αυτόνομη περιοχή Rojava (όπου και εδρέυει), μας περιμένει στον κεντρικό χώρο της State. Η «Forms of Freedom» έχει ήδη προβληθεί σε διάφορα φεστιβάλ και περιλαμβάνει μια επιλογή έργων από το μεγάλο αρχειακό κινηματογραφικό υλικό του συλλόγου. Και οι δύο εκθέσεις συνεχίζονται για όλο το μηνα.

i State Affairs & State of Concept | Έως 2/2 | Τετ.-Παρ.: 4.30-8.30 μ.μ., Σάβ.: 1-5 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη

#12 Εγκιβωτισμός – Mappemonde

Τι συμβαίνει όταν σύμβολα, μυστικιστικά σχήματα και φως μπερδεύουν το υποκείμενο με το χώρο, την ατομική με τη συλλογική μνήμη; Η γκαλερί Citronne του Πόρου προσεδαφίζει το εικαστικό της αδελφάκι στο κέντρο της πόλης, σε ένα αστικό διαμέρισμα πολυκατοικίας του ’60 στο Κολωνάκι, ξεκινώντας την εδώ πορεία της με μια πολύ δυνατή πρόταση. Τριάντα χρόνια μετά την πρώτη παρουσίασή της στην Μπιενάλε του Σάο Πάολο, η διάσημη γλυπτική μεταπολεμική εγκατάσταση του σπουδαίου Γιώργου Λάππα ανοίγεται ξανά στο κοινό. Στο Κολωνάκι, Πατριάρχου Ιωακείμ 19, ένα μυστικιστικό οροθετημένο πεδίο μνήμης με αμέτρητα μικρά, μεταλλικά στοιχεία διαφορετικών σχημάτων και συμβόλων περιμένει να μας βυθίσει σε μία αφήγηση μεταξύ προσωπικών βιωμάτων και οικουμενικής μνήμης. Στον μεγάλο κατάλογο της έκθεσης έχει ενταχθεί το ανέκδοτο «Μυστικό Βιβλίο» του Γιώργου Λάππα – μία συλλογή από άγνωστο αρχειακό υλικό γύρω από την εγκατάσταση (αυτόγραφες σημειώσεις, καταλογικές παραθέσεις, σκίτσα κά). Συνεχίζεται για όλο το μήνα.

i Citronne (Πατριάρχου Ιωακείμ 19, 4ος όροφος) | 2107235226 | Έως 28/2 | Είσοδος ελεύθερη.

via

Έκθεση "Με το βλέμμα του κατακτητή: η Αθήνα της Κατοχής στη φωτογραφική συλλογή του Βύρωνα Μήτου"

H έκθεση "Με το βλέμμα του κατακτητή: η Αθήνα της Κατοχής στη φωτογραφική συλλογή του Βύρωνα Μήτου", εστιάζει στις φωτογραφίες – εστίαση εξαιρετικά σημαντική, ιδιαίτερα σε μια εποχή που ο τρόπος που σκεφτόμαστε είναι εξόχως εικονικός, που σκεφτόμαστε πρώτα με την εικόνα και μετά με τον λόγο με τον οποίο ενδύεται. 

Τι ρωτάμε τις φωτογραφίες σε σχέση με το παρελθόν; Δεν αποζητάμε μόνο την αυθεντικότητα σε ό,τι αφορά τα γεγονότα που παρελθόντος. Αποζητάμε την αυθεντικότητα της ματιάς πάνω στα γεγονότα, την αυθεντική αποτύπωση των σκέψεων και των συναισθημάτων πάνω σε αυτά, ιδιαίτερα από τους ανθρώπους που τα βίωσαν. Και η αυθεντικότητα αυτή δεν μπορεί παρά να είναι πολυεπίπεδη και υποκειμενική, όπως ακριβώς τα βιώματα των ανθρώπων. 

Το καινούργιο που μας φέρνει αυτή η έκθεση είναι η εστίαση στον τρόπο που βιώθηκε η περίοδος της Κατοχής από το Γ’ Ράιχ και τους στρατιώτες του. Φωτογραφίες τραβηγμένες από στρατιώτες ιδιωτικά, φωτογραφίες από τη Μονάδα Προπαγάνδας, μεταγενέστερες ανατυπώσεις, βοηθούν να κατανοήσουμε όχι μόνο πώς επέλεξαν να δουν οι κατακτητές την Ελλάδα και τους Έλληνες την περίοδο της Κατοχής –και ποιες πλευρές επέλεξαν να αφήσουν αόρατες– αλλά και το πώς αυτές οι φωτογραφίες χρησίμευσαν στη συνέχεια για να συγκροτηθούν κοινότητες μνήμης, πώς αποτέλεσαν ενθύμια της νεανικής τους ηλικίας και ταυτόχρονα της πιο δραματικής περιόδου της σύγχρονης ιστορίας της Ευρώπης.[...]

Η έκθεση «Με το βλέμμα του κατακτητή: η Αθήνα της Κατοχής στη
φωτογραφική συλλογή του Βύρωνα Μήτου» θα πραγματοποιηθεί στο
Φετιχιέ Tζαμί, (εντός του αρχαιολογικού χώρου της Ρωμαϊκής Αγοράς, με την υποστήριξη της ΕΦΑ Αθηνών και θα διαρκέσει έως τις 30 Ιουνίου 2019.

Γιάννης Μόραλης και Οδυσσέας Ελύτης: Φίλοι και συνεργάτες στην Τέχνη Με αφορμή την αναδρομική έκθεση του σπουδαίου Έλληνα ζωγράφου Γιάννη Μόραλη στο Μουσείο Μπενάκη

Με αφορμή την αναδρομική έκθεση του σπουδαίου Έλληνα ζωγράφου Γιάννη Μόραλη στο Μουσείο Μπενάκη, ας θυμηθούμε και τον Οδυσσέα Ελύτη, αφού εκεί έχουμε εκθέματα που αφορούν στον νομπελίστα ποιητή.

Δεν θα μπορούσαμε να μη τονίσουμε τη σχέση των δύο μεγάλων νεοελλήνων, οι οποίοι «εκόμισαν εις την τέχνην» και συνέβαλαν τα μέγιστα στην καλλιέργεια της ευαισθησίας μας. Η σχέση τους είναι πολυχρόνια και άκρως δημιουργική. Και σε αυτή την ανάρτηση θα αποτυπώσουμε αυτή την δημιουργική σχέση, μέσα από τα έργα τους.

Στο «Χρονικό μιας δεκαετίας» (Ανοιχτά Χαρτιά), ο Ελύτης σημειώνει:

«…η ζωγραφική, μετά την ποίηση, ήταν το μεγαλύτερο πάθος μου. Τα λιγοστά μου, της φοιτητικής ηλικίας, χρήματα πήγαιναν όλα στις πανάκριβες καλλιτεχνικές εκδόσεις που έφταναν κάθε τόσο από το Παρίσι, κι αν μου έμεναν κενά, τα συμπλήρωνα με τις συχνές επιδρομές μου στη Βιβλιοθήκη του Ανδρέα Εμπειρίκου. Αλλά το θέμα ήταν πιο συγκεκριμένο: τι γινότανε στην Ελλάδα; Τον Παρθένη τον γνωρίζαμε σχεδόν μόνο από τα’ όνομά του. Πού να βλέπαμε άλλωστε τα έργα του; Για μας υπήρχανε ο Γουναρόπουλος, ο Τόμπρος και τρεις – τέσσερις συνομήλικοι που ψάχνανε ακόμη το δρόμο τους – ο Τσαρούχης, ο Χατζηκυριάκος Γκίκας, ο Μόραλης…».

Η φιλία έδεσε και έδωσε πολλούς καρπούς με πρώτους προμετωπίδες ή ζωγραφιές του Μόραλη που κόσμησαν ποιητικές συλλογές και δοκίμια του Ελύτη, κι έγιναν σήμα κατατεθέν του Ελυτικού έργου: «Άσμα ηρωϊκό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας», «Άξιον εστί», «Έξι και μία τύψεις για τον ουρανό», «Ανοιχτά χαρτιά».

Το 1972, στην τρίτη ατομική του έκθεση στη γκαλερί Ιόλα – Ζουμπουλάκη, ο Γιάννης Μόραλης εξέθεσε μεταξύ άλλων τη σειρά έργων του με τίτλο “Επιθαλάμια”. Τον κατάλογο προλόγισε ο Οδυσσέας Ελύτης. Το κείμενο δημοσιεύεται στα «Ανοιχτά χαρτιά» (Επίμετρο, σ. 578-580).

Τα “Επιθαλάμια” του Γιάννη Μόραλη

Μ’ ΕΝΑ ΟΛΙΓΟΨΗΦΙΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ στα χέρια του, όπου τα στοιχεία που επανέρχονται περισσότερο είναι οι δύο αντίθετες καμπύλες, η ώχρα και το μαύρο, επέτυχε ο Μόραλης να μετατρέψει την ομιλία των πραγμάτων σε οπτικό φαινόμενο, κατά τρόπο μοναδικό μέσα στη σύγχρονη ελληνική τέχνη.

Μια ορισμένη αυστηρότητα, φτασμένη μέσα του υποσυνείδητα, και που σίγουρα έχει την προέλευσή της στην ηπειρωτική καταγωγή του, συναντήθηκε με μερικές από τις πιο απαιτητικές μετα-σεζανικές ευρωπαϊκές αναζητήσεις. Το αποτέλεσμα ήταν μνήμες και συναντήσεις να δέσουν, ύστερα από διαδοχικές διυλίσεις, σε μορφές μεγάλης απλότητας και ακριβείας, όπου και η παραδρομή ενός χιλιοστού θ’ αρκούσε ν’ ανατρέψει το αρχικό όραμα. Όταν όμως ένας ζωγράφος κατορθώνει να δίνει τις προσωπικές του εμπειρίες, κρατώντας ατόφια την πρώτη τους αίσθηση, και συνάμα, με την ίδια χειρονομία, να οδηγεί τα εικονιστικά εξαγόμενα της περιπέτειας των καιρών μας σε μια τόσο υψηλού βαθμού εγκράτεια, ξεφεύγει από τους διαχωρισμούς της τρέχουσας αισθητικής. Και ίσως είναι γι’ αυτό που πραγματικά δεν αισθάνεται κανείς την ανάγκη ν’ αναρωτηθεί αν ο Μόραλης είναι μοντέρνος ή κλασικός, ελληνικός ή ευρωπαΐζων.

Σε καιρούς όπως οι δικοί μας, όπου κανείς κοινός μύθος δεν προκαλεί την αυτόματη ένταξη των δημιουργημάτων του ανθρώπου σ’ ένα γενικότερο σύνολο, το μόνο που απομένει στον ευσυνείδητο καλλιτέχνη είναι να υποκαθίσταται στο μηχανισμό της λειτουργίας των αλλοτινών μύθων και να τον ενασκεί στην ατομική κλίμακα.

Τα χώματα της Αττικής και της Αίγινας, τα σώματα των νέων κοριτσιών, το φως το ταυτόσημο μιας φυσικής και ηθικής ευγένειας, τα βλέπουμε στα τελευταία έργα του Μόραλη ν’ αναδύονται κάποτε με μια υγρασία θαλασσινή, σα μεγεθυμένα θραύσματα από αρχαίες ληκύθους ή σμικρυμένες νωπογραφίες τόπων λατρείας που χάθηκαν για πάντα.

Μια νοσταλγία, άλλωστε, του μνημειακού παρωθούσε ανέκαθεν το χέρι του ζωγράφου να οργανώνει και να ισορροπεί τις φόρμες του πάνω σ’ ένα νοητό αρχιτεκτόνημα, συνάμα όμως να δίνει, ακόμα και στις πιο αισθησιακές του συλλήψεις –και είναι η περίπτωση που αντικρίζουμε σήμερα στα Επιθαλάμιά του–, ένα μυστήριο και μιαν ιερατικότητα βιβλική. Εκεί νομίζω βρίσκεται και το σημείο επαφής του με τη σημερινή νεότητα, την πιο σοβαρή τουλάχιστον, που δεν αισθάνεται την ανάγκη ν’ αρνηθεί την ίδια την ύλη της τέχνης, για να μπορέσει να πει πως υπάρχει ακόμη αυτό που ονομάζουμε «θαύμα».

***

Επίσης, ο Ελύτης στο δοκίμιό του Ιδιωτική Οδός, αναφερόμενος σε σημαντικούς έλληνες ζωγράφους, σημειώνει ότι «τα κορίτσια του Μόραλη… πρωτίστως μας ελκύουν για την υψηλή τους ζωγραφική ποιότητα»(Εν λευκώ, σ. 424).

Στον τόμο «Οδυσσέας Ελύτης – Ο ναυτίλος του αιώνα» (Ίκαρος, 2011), που επιμελήθηκε η Ιουλίτα Ηλιοπούλου, συναντούμε δύο πίνακες του Μόραλη, τους οποίους επέλεξε η Ι. Ηλιοπούλου, υπομνηματίζοντάς τους – θα λέγαμε – με στίχους από το «Άξιον Εστί» (σ. 176-77). Τους παραθέτουμε στη συνέχεια.

Τα κορίτσια η πόα της ουτοπίας

τα κορίτσια οι παραπλανημένες Πλειάδες

τα κορίτσια τ’ Αγγεία των Μυστηρίων

τα γεμάτα ως πάνω και τ’ απύθμενα

Άξιον Εστί το μακρινό τραγούδι

ο μυχός της Ελένης με το κυματάκι

τα φραγκόσυκα φέγγοντας μες στη μασχάλη

ερειπιώνες του μέλλοντος και της αράχνης

Ακόμα, στο ίδιο βιβλίο (σ. 234) δημοσιεύεται κι ένα προσχέδιο του Μόραλη (1973) για το περίφημο «Μονόγραμμα» του Ελύτη.

Τέλος, έχουμε και μια προσωπογραφία του Ελύτη από τον Μόραλη το 1980.

Αίγινα (σύμφωνα με τον εκπαιδευτικό Γιώργο Μπήτρο):

Τρεις φίλοι πριν από πολλά χρόνια κάθονταν τα απογεύματα στο πεζούλι της αυλής και αγνάντευαν τη θάλασσα. Βυθισμένοι στην ησυχία του απογεύματος, συζητούσαν, φιλοσοφούσαν, σχεδίαζαν, αστειεύονταν. Κάπου – κάπου τους διέκοπτε ευχάριστα ο θόρυβος της μηχανότρατας που περνούσε πηγαίνοντας για ψάρεμα. Και ο ποιητής της παρέας έλεγε: «…Είναι η μοναδική μηχανή που αποδέχεσαι γιατί έχει τον κτύπο της καρδιάς…»

Ήταν ο Γιάννης Μόραλης, ο Νίκος Νικολάου και ο Οδυσσέας Ελύτης.

via

Σε τι αναφέρεται το Sodade, το τραγούδι που έκανε γνωστή την Σεζάρια Εβόρα; Με αφορμή την επέτειο των 77 χρόνων από τη γέννηση της, θυμόμαστε το τραγούδι που ταξίδεψε σ΄ όλον τον κόσμο

Ένα από τα ωραιότερα και πιο γνωστά τραγούδια, το «Sodade» της ξυπόλυτης βασίλισσας, Σεζάρια Εβόρα, κρύβει πίσω από τους στίχους του μια ιστορία από το Πράσινο Ακρωτήρι, την νησιωτική χώρα απ΄ όπου κατάγεται η Εβόρα.

To 1988, ένας Γάλλος με καταγωγή από το Πράσινο Ακρωτήριο, o o Ζοζέ ντα Σίλβα, θα πείσει την Σεζάρια Εβόρα να μεταβεί στο Παρίσι για να ηχογραφήσει το άλμπουμ «La Diva Aux Pieds Nus» (Η Ξυπόλυτη Ντίβα). Το άλμπουμ δέχτηκε από τους κριτικούς διθυραμβικά σχόλια ανοίγοντας ουσιαστικά το δρόμο για το επόμενο άλμπουμ της Εβόρα με τίτλο «Miss Perfumado», το οποίο σημείωσε ακόμα μεγαλύτερη επιτυχία. Στο δίσκο αυτό υπήρχε το τραγούδι «Sodade», που αποτέλεσε τόσο την πρώτη της διεθνή επιτυχία όσο και την πρώτη της επιτυχία στη Γαλλία η οποία δεν ήταν στα γαλλικά. Ουσιαστικά το τραγούδι «Sodade» σηματοδότησε την απαρχή της παγκόσμιας φήμης για την τραγουδίστρια κάνοντας την παγκοσμίως γνωστή στα 47 της χρόνια.

Τι σημαίνει όμως Sodade;

Το «Sodade» προέρχεται από τον πορτογαλικό όρο «saudade», ο οποίος έχει περίπλοκη σημασία και είναι δύσκολο να μεταφραστεί με μια μόνο λέξη. Γενικά αναφέρεται στη νοσταλγία, τον πόθο και τη λύπη και αποτελεί ένα εσωτερικό στοιχείο στη μουσική του Πράσινου Ακρωτηρίου, της νησιωτικής χώρα στην Δυτική Αφρική απ’ όπου κατάγεται η Σεζάρια Εβόρα. Το τραγούδι περιγράφει τη νοσταλγία που βιώνουν οι μετανάστες του Πράσινου Ακρωτηρίου, οι οποίοι ήταν εδώ και αιώνες ναυτικοί, επαναλαμβάνοντας την ερώτηση «Ken mostro-b es kaminhu longe?» που θα πει «Ποιος σας έδειξε το μακρινό μονοπάτι;». Ιστορικά, οι κάτοικοι του Πράσινου Ακρωτηρίου μεταναστεύουν οικειοθελώς σε κάθε ήπειρο του πλανήτη ήδη από τις αρχές του 1800. Η παλαιότερη καταγεγραμμένη μετανάστευση κατοίκου από τη νησιωτική χώρα ήταν προς τη Νέα Αγγλία, καθώς τους προσλαμβάνανε ως φαλαινοθήρες για τις εξαιρετικές τους δεξιότητες στην ναυσιπλοΐα. Αυτό άρχισε την τάση της εθελοντικής μετανάστευσης των Πράσινων Ακρωτηρίων στη Νέα Αγγλία, καθώς άνοιξε πόρτες για μελλοντική μετανάστευση κατά τη διάρκεια περιόδων ξηρασίας και μετά την ανεξαρτησία της από την Πορτογαλία.

Το τραγούδι «Sodade» αναφέρεται στη μετανάστευση ενός μικρού μέρους του πληθυσμού ως εργάτες στο Σάο Τομέ, το οποίο συνέβη κατά την αυταρχική κυριαρχία της Πορτογαλίας και των πρώην αποικιών από τον Αντόνιο ντι Ολιβέιρα Σαλαζάρ.

Στίχοι

Νοσταλγία

Ποιος θα σου δείξει…

Το μακρύ ταξίδι;

Ποιος θα σου δείξει…

Το μακρύ ταξίδι;

Το ταξίδι ως το Σάο Τομέ

Νοσταλγία, Νοσταλγία,

Νοσταλγία

Για τον τόπο μου, το Σαν Νικολάου

Αν μου γράψεις

Θα σου γράψω πίσω

Αν με ξεχάσεις

Θα σε ξεχάσω

Μέχρι την ημέρα

που θα γυρίσεις.

Sodade και στα ελληνικά

To Μάρτιο του 2003 η Ελευθερία Αρβανιτάκη στο Vox ηχογραφεί την εμπλουτισμένη έκδοση του album της για τις ευρωπαικές χώρες: «Eleftheria Arvanitaki Live». Το ντουέτο με τη Cesária Évora με τίτλο “Sodade”, βρίσκεται ανάμεσα στις δεκαεπτά επιτυχίες του δίσκου. Η μουσική είναι των Amandio Cabral και Luis Morais, ενώ οι στίχοι των Amandio Cabral και Μιχάλη Γκανού.

via

Καί ὁ κλῆρος ἔπεσε στά δάκρυα Ὁ κινηματογράφος τῆς ἀπουσίας τοῦ Θεοῦ σέ θεολογική παρακολούθηση. Συγγραφέας: π. Βασίλειος Χριστοδούλου από τις εκδόσεις Γρηγόρη

Ἕνα πραγματικά εξαιρετικό βιβλίο από τον πολυαγαπημένο και δικαίως από το συγγραφικό κοινό   πρωτοπρεσβύτερο Βασίλειο Χριστοδούλου  πού συνομιλεῖ θεολογικά μέ τόν κινηματογράφο πάνω σ’ ἕνα θέμα πού βασανίζει τόν ἄνθρωπο διαιώνια, ἐκεῖνο τῆς ἀπουσίας καί σιωπῆς τοῦ Θεοῦ μόλις κυκλοφόρησε απο τις εκδόσεις Γρηγόρη. 

Μέ γλώσσα συναρπαστική, ποιητική καί ἄκρως διεισδυτική ὁ συγγραφέας ἀνατέμνει θεολογικά ὀκτώ κινηματογραφικά ἔργα δίνοντάς μας τήν εὐκαιρία νά ἀπολαύσουμε ἕνα ταξίδι στόν ὑπαρξιακό στοχασμό τῆς ἕβδομης τέχνης ἀλλά καί νά συνομιλήσουμε μέ τίς βαθύτερες ἀγωνίες καί τούς φόβους μας, μέ τά ἀδυσώπητα «γιατί» πού στοιχειώνουν τήν ζωή μας, ὅταν τό παράλογο καί τό κακό δείχνουν νά ἐπικρατοῦν καί ὁ Θεός νά μήν παίρνει θέση. 

Τό συγκεκριμένο βιβλίο συνιστᾶ μία ἐκδοτική πρωτοτυπία, ἀφοῦ γιά πρώτη φορά στήν ἑλληνική βιβλιογραφία ἐπιχειρεῖται μία ἑκτενής θεολογική ἀνάλυση κινηματογραφικῶν ἔργων.

Τό θέμα πάνω στό ὁποῖο τό βιβλίο στοχάζεται -τῆς ἀπουσίας καί σιωπῆς τοῦ Θεοῦ- συνιστᾶ ἐναγώνια ἀναζήτηση καί πάλη τοῦ συγγραφέα καί ὄχι ἀποτέλεσμα λογοτεχνικοῦ στοχασμοῦ, ὅπως ὁ ἴδιος ὁ συγγραφέας ἐπισημαίνει:

«Τό θέμα, πού ὁμολογῶ πώς ἀπό παιδί μέ πλήγωνε, εἶναι ἐκεῖνο τοῦ ἀναίτιου καί πρόωρου χαμοῦ τῶν ἀνθρώπων, τό ἀναπάντεχο τοῦ θανάτου, ὁ ἐπώδυνος καί μαρτυρικός τρόπος τῆς ἐξόδου πολλῶν ἀνθρώπων ἀπ’ τή ζωή, παρά τίς ὅσες γιά ΄΄ἀνώδυνα, ἀνεπαίσχυντα καί εἰρηνικά τέλη΄΄ ἱκεσίες Τόν εἴχαμε ἀνά τούς αἰῶνες παρακαλέσει. Μεγαλώνοντας βέβαια καί παίρνοντας μυρουδιά ἀπό τά τεκταινόμενα στήν παγκόσμια ἱστορία, ἀκόμα βασανιστικότερο γινόταν γιά μένα καί τό θέμα τῆς διαφαινόμενης ἀπουσίας καί σιωπῆς τοῦ Θεοῦ, ὅταν οἱ δίκαιοι ἀφανίζονται καί ἡ ἠχώ τῶν κραυγῶν τους πολλαπλασιάζεται ἀνατριχιαστικά μέσα σ’ ἕνα βουβό κενό. Ὅταν ὁ Θεός παρακαλεῖται νά ἐπέμβει καί δέν τό κάνει. Ὅταν κάποιοι πού ὑποφέρουν Τοῦ φωνάζουν καί ὁ οὐρανός σιωπᾶ. Τά δάκρυα, στοιχεῖο σωματικό ἀλλά καί σημεῖο πνευματικό, διαρρέουν ὅλη τήν ὑπόστασή μας καί ἐκφράζουν τά ἀνείπωτα, ὅσα ὁ λόγος καί οἱ λέξεις ἀδυνατοῦν νά μεταφέρουν. Μέ τά δάκρυα Σοῦ μιλᾶμε καλύτερα, μέ τά δάκρυα Σέ ἀναζητοῦμε. Μέ τά δάκρυα πιστώνουμε τήν παρουσία Σου μέσα μας καί μέ τά ἴδια 

δάκρυα σπαράζουμε τήν ἀπουσία Σου. Οἱ εἰλικρινεῖς πάντοτε θά κλαῖνε, μέ τόν ἕνα ἤ τόν ἄλλο τρόπο».

Ένα από τα βιβλία που μόλις το πάρεις στα χέρια σου και το ανοίξεις θέλεις να το διαβάσεις όλο γιατί κάθε σελίδα του μας ωθεί σε μια βαθιά ενδοσκόπηση και εσωτερική αναζήτηση του βαθύτερου λόγου της ύπαρξής μας... 

Γιά περισσότερα:

http://www.grigorisbooks.gr/product/1957/και-ο-κλήρος-έπεσε-στα-δάκρυα

Μνήμες της μεγάλης Ελληνίδας λαογράφου Αγγελικής Χατζημιχάλη παρουσιάζονται σε μία μοναδική έκθεση Κέντρο Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης Δήμου Αθηναίων - Αγγελική Χατζημιχάλη

ΜΝΗΜΕΣ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΛΛΗΝΙΔΑΣ ΛΑΟΓΡΑΦΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΝΤΑΙ ΣΕ ΜΙΑ ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Στο επίκεντρο της έκθεσης είναι προσωπικά αντικείμενα, επιστολές και δημοσιεύματα από τη ζωή και το έργο της Αγγελικής Χατζημιχάλη
21 Οκτωβρίου 2018 - 13 Ιανουαρίου 2019

Μνήμες αποτυπωμένες στο χαρτί, εικόνες, αλλά και οι σχέσεις της μεγάλης Ελληνίδας λαογράφου Αγγελικής Χατζημιχάλη με τη γενιά του ’30 σε συνδυασμό με μια λογοτεχνική περιπλάνηση στο αρχοντικό της, στοιχειοθετούν την έκθεση «Αγγελική Χατζημιχάλη (1895-1965), Γραπτές μνήμες και εικόνες – Η γενιά του ’30 στο αρχοντικό Χατζημιχάλη με την εικαστική ματιά της Κατερίνας Χατζή», που παρουσιάζει ο Οργανισμός Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας δήμου Αθηναίων από 21 Οκτωβρίου 2018 έως 13 Ιανουαρίου 2019 στο Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης «Αγγελική Χατζημιχάλη».

Στο επίκεντρο της έκθεσης είναι χειρόγραφα, επιστολές και δημοσιεύματα από τη ζωή και το έργο της Αγγελικής Χατζημιχάλη, καθώς και προσωπικά αντικείμενα και αναφορές στις σχέσεις της με τους ανθρώπους του πνεύματος και των γραμμάτων, κυρίως της γενιάς του ΄30. Όλους εκείνους, που επηρέασαν την πορεία της και καθόρισαν την σκέψη της, με έμφαση στο ζεύγος Άγγελου και Εύας Σικελιανού με τους οποίους συμπορεύτηκε στην υλοποίηση του οράματος της Δελφικής Ιδέας και της πνευματικής αναγέννησης της χώρας κατά την περίοδο του μεσοπολέμου. Γραπτές μνήμες με τα λόγια όσων την γνώρισαν και αναγνώρισαν σε εκείνη το πάθος της για την ανάδειξη της ποιότητας και αξίας του ελληνικού λαϊκού πολιτισμού ως βάση ανάπτυξης της νεότερης ελληνικής τέχνης.

Συνδυαστικά, η ψυχαναλύτρια και ζωγράφος Κατερίνα Χατζή θα «αφηγηθεί» με τα εικαστικά έργα της μια λογοτεχνική επίσκεψη στο αρχοντικό Χατζημιχάλη. Προσωπογραφίες λογοτεχνών, που καθόρισαν την πορεία του ελληνικού πνεύματος. Εικόνες που θα αγγίξουν τις αισθήσεις του επισκέπτη και θα τονίσουν την αξία του συνεργατικού πνεύματος στην ανάπτυξη όλων των εκφάνσεων του πολιτισμού.

Την έκθεση επιμελείται η Σταυρούλα Πισιμίση, λαογράφος του Μουσείου Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης «Αγγελική Χατζημιχάλη».

via

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ
21 Οκτωβρίου 2018 – 13 Ιανουαρίου 2019
Τρίτη – Παρασκευή 9:00 – 19:00
Σάββατο & Κυριακή 9:00 – 14:00

Τιμή εισιτηρίου:
Είσοδος ελεύθερη

ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ
ΚΕΝΤΡΟ ΛΑΪΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ - ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗ
Χατζημιχάλη 6 και Γέροντα, Πλάκα, Αθήνα, +302103243972, 3243987