Νικηφόρος Βρεττάκος - Ποιήματα γιὰ τὸ ἴδιο βουνό

Ι

Ὄχι ἀκόμη, δὲν ἦρθα νὰ σὲ ἀπο-

χαιρετήσω ἀδελφέ, ποὺ σὲ ἀνέβηκα

πρώτη φορὰ ὅταν ἤμουν φῶς

σ᾿ ἕνα μίσχο. Οἱ περσότεροι

στίχοι μου εἶναι κτίσματα

πάνω σου. Κι ἂν ὁ λόγος μου

γίνονταν Λόγος, θὰ μέναμε ὄρθιοι

τότε κ᾿ οἱ δυὸ σὰν πέτρες

παράλληλες. Ὅμως μέσα

στὸ ἀνάστατο δάσος τοῦ κόσμου

σήμερα ὁ Λόγος δύσκολα

ἀκούγεται. Ἀλλὰ τὰ παιδιὰ

τὸ ξέρω πὼς μέσ᾿ ἀπὸ τὰ

βιβλία μου αὔριο θὰ μαζεύουν

λουλούδια καὶ πὼς θὰ μιλοῦν

γιὰ τὸ θαῦμα - ζωή, κοιτώντας

τὸν κόσμο μέσ᾿ ἀπ᾿ τοὺς στίχους μου.

ΙΙ

Σὲ ἀνέβαινα, σὲ κατέβαινα, οὐρανὸ

φορτωμένος γιὰ τὶς ἀνάγκες μου.

Οἱ λέξεις μου, κάλυκες, ἔπρεπε

νὰ γιομίζουν μὲ φῶς. Οἱ στίχοι μου

γλάστρες στοῦ Θεοῦ τὸ παράθυρο.

ΙΙΙ

Ὅταν ἦρθα στὸν κόσμο κ᾿ εἶδα

τὸν ἥλιο, εἶπα: Θὰ πρέπει κάτι

ν᾿ ἀφήσω πίσω μου φεύγοντας.

Καὶ τὸ βρῆκα ἀρκετό. Ν᾿ ἀνεβῶ

στὴν κορφή σου, νὰ πετάξω

στὴ γῆς ἕνα λουλοῦδι.

IV

Εἶδα τὸν κεραυνό, τὸ φιδίσιο του

τίναγμα. Ταλαντεύονταν λάμποντας

ἀπὸ κάτω ὡς ἀπάνω τὴν κορφή σου,

μετέωρος. Κ᾿ ἡ σκέψη μου ἔπαιξε

μὲς τὸ κρανίο μου σὰν ἀστραπή:

Πηδώντας στὸ πρῶτο του, ν᾿ ἀνεβῶ

ἕνα - ἕνα, ἀπὸ κάτω ὡς ἀπάνω

τὰ λοξὰ σκαλοπάτια του.

V

Ἡ οὐράνια δαντέλα,

ἡ σχεδὸν κυματίζουσα,

τῶν γραμμῶν σου, θαρρεῖς

ὅταν δύει ὁ ἥλιος

καὶ γιομίζει ἀγγέλους.

Προχωροῦν, ἀνεβαίνουν

ἀπ᾿ τὶς δυὸ παρυφὲς

στὴ μεγάλη κορφή σου.

Συγκεντρώνονται πάνω της

σὰν μιὰ χορωδία.

Ὅσο ποὺ τέλος,

κάποιος ἀπ᾿ ὅλους

ἁπλώνει τὸ χέρι

κι ἀνάβει τὸν ἕσπερο.

VI

Ἐδῶ πάνω εἶναι ὁ θάνατος ἄγνωστος

ἔλεγα κ᾿ ἔγραφα κάποτε. Κ᾿ ἦταν

ἀλήθεια. Γινόταν συχνά.

Τὰ περάσματα ἔκλειναν.

Ὁ κρύος ἀέρας κ᾿ οἱ σκιὲς

τῆς νυχτὸς δὲν ἔβρισκαν

δίοδο.

………Συναντιόνταν

τὸ ἔξω καὶ τὸ μέσα μου φῶς

κι ἁπλωνόταν δίχως ὅρια γύρω μου.

VII

Ἤμουν δέκα χρονῶν ὅταν χάραξα

μ᾿ ἕνα σουγιᾶ σὲ μιὰ πλάκα σου

τ᾿ ὄνομά μου, μόλις βγαίνει νὰ τὸ

συλλαβίζει ὁ ἥλιος. Ἦταν τότε

ποὺ ἀκόμη εἶχα «ἐγώ» μὰ ποὺ

ἀργότερα τό ῾σβησα, καθὼς

ἡ βροχὴ ἀπ᾿ τὴν πλάκα σου

τ᾿ ὄνομά μου.

………………Τ᾿ ὄνομά μου

ἡ φωνὴ ἑνὸς ἀηδονιοῦ

ποὺ βγαίνει ἀπ᾿ τὸ δάσος

χωρὶς τ᾿ ὄνομά μου.

Μοῦ ἀρκεῖ νὰ γνωρίζω ὅτι

στάζει Θεὸ στὶς ψυχὲς

τῶν παιδιῶν ἡ λάμψη τῶν λέξεων.

VIII

Ὑποσχόμουν στὸ ἕνα ποὺ ἦταν ὅλα.

Χαμογελοῦσα στὸ ἕνα ποὺ ἦταν ὅλα.

Δὲν ἤσουν τὸ ἕνα, καλό μου βουνό.

Σὲ ἔκαμα πρόσωπο, σὲ εἶδα λαὸ

καὶ σὲ εἶδα πλανήτη. Κ᾿ ἔκαμα

ἕνα ὄμορφο ὄνειρο: Νὰ μεταβάλω

μ᾿ αὐτὸ τὸ χαμόγελο πάνω σου

σὲ κρόσια ἥλιου ὅλα τὰ σύννεφα,

σὲ φώσφορο εἰρήνης μιὰ καταιγίδα.

IX

Εἶχα ἀνάγκη νὰ ὑπάρχεις. Νὰ βρῶ

ν᾿ ἀκουμπήσω κάπου τὴ λύπη μου.

Σὲ καιροὺς ὅπου ὅλα, πρόσωπα,

αἰσθήματα, ἰδέες, ἦταν ρευστά,

χρειαζόμουν μιὰ πέτρα στερεὴ

ν᾿ ἀκουμπῶ τὸ χαρτί μου.

Μὴν ἀποσύρεις τὴν πέτρα σου,

Κύριε, καὶ μείνουν τὰ χέρια μου

στὸ κενό. Ἔχω ἀκόμη νὰ γράψω.

X

Παλεύοντας διάσχισα ἀνέμους

πολλούς, ποὺ βρίσκαν τὸ στῆθος μου

ἀνοιχτὸ καὶ μὲ πάγωναν. Ὑδρορροὲς

κεραυνῶν τὸ μέτωπό μου, φαγώθηκε,

ἔτσι ποὺ τώρα νὰ στεκόμαστε

ὁ ἕνας μας ἀντίκρυ στὸν ἄλλο,

σὰν δυὸ ἀδελφὰ γκρίζα

πετρώματα.

……………..Ἡ γαλήνη σου

ὅμως καὶ ἡ γαλήνη μου πάντοτε.

Καθισμένος στὰ πόδια σου,

γιομάτος πληγές, μακαρίζω

τὴν ὕπαρξη.

…………….Ἡ μοῖρα

μοῦ ἐπέτρεψε ἀπ᾿ ὅλον τὸν μέγα

πλοῦτο ποὺ ὑμνῶ, νὰ ἔχω

κ᾿ ἐγὼ στὸ σύμπαν μιὰ πέτρα.

XI

Πολὺ τὸ προσπάθησαν οἱ ἄσχημοι

τοῦτοι καιροί, ἀλλὰ τέλος

δὲν μοῦ ρήμαξαν τὴν ψυχὴ

γιὰ νὰ μείνει ἐδῶ, νὰ στέκεται

δίπλα σου, νὰ σὲ ντύνει,

σὲ ὧρες χαρμόσυνων ἡμερῶν,

ἀγγελμάτων.

………………Θά ῾ναι τὸ γιορ-

τινό σου πουκάμισο.

XII

Θέλω νὰ ὑφάνω, ν᾿ ἀποδώσω μὲ λέξεις

τὸ ρυθμὸ τοῦ νεροῦ, ποὺ χτυπάει

στὰ χαλίκια κάτω ἀπ᾿ τὶς φτέρες σου.

Ν᾿ ἀκούγεται ὅμοια κ᾿ ἡ ψυχή μου

κυλώντας, λέξη τὴ λέξη, μέσα

στοὺς στίχους μου, νὰ ρέει

συνεχῶς, καθαρά, τρυφερά,

(ἀπὸ δῶ οὐρανὸς κι ἀπὸ κεῖ οὐρανός)

μουσικὴ δωματίου μέσα στὸ χρόνο.

XIII

Μὲ τὶς λέξεις σου μίλησα τῶν τσοπάνηδων

ποὺ τὶς φύλαξα στὸ αἷμα μου. Ἦταν

γυμνὲς καὶ τοὺς φόρεσε ἔνδυμα

νὰ ταιριάζουν στὴν ὁμιλία μου

μὲ τὸν κόσμο - μὲ τὰ ζῶντα καὶ μή,

ποὺ ὅλα μαζὶ σχηματίζουνε ἕναν

ποταμὸ ὀμορφιᾶς, ποὺ ἐδῶ ἀκριβῶς,

στοὺς δυό μας ἀνάμεσα καὶ γύρω ἀπὸ μᾶς,

στὸ χῶρο τῆς γῆς, τέμνει τὴν ἄβυσσο.

XIV

Τὸ ξέρω ὅτι ἤσουν καὶ πρὶν

γεννηθῶ. Τὸ ὕψος σου

πάντως βγῆκε ἀπὸ μέσα μου.

via

10 + 2 εκθέσεις που δεν πρέπει να χάσεις τον Δεκέμβριο

#1 Νέα Αποκτήματα 2017-2018/ Time is Out of Joint/ The ballad of forgotten places

Σε συνέχεια της έκθεσης «Νέα Αποκτήματα 2014-2017» που παρουσιάστηκε πέρσι τέτοια εποχή, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης ανοίγει ξανά τη συλλογή του. Ιστορικά και σύγχρονα έργα 22 καλλιτεχνών, τα οποία προέκυψαν από δωρεές καλλιτεχνών και σημαντικών Ελλήνων συλλεκτών (σημαντική συνεισφορά του Δάκη Ιωάννου) παρουσιάζονται από τις 4 του μηνός, δίνοντας μια ακόμα γεύση από την πολυαναμενόμενη νέα ταυτότητα του σημαντικού μουσείου. Μαζί τους, δύο επιπλέον εικαστικές «σειρήνες» καλούν τους φιλότεχνους της πόλης στο πλαίσιο πολιτιστικών ανταλλαγών μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας. Μετά από τη φιλοξενία ελληνικών έργων του ΕΜΣΤ στην Galleria Nazionale d’Arte Moderna e Contemporanea της Ρώμης, οκτώ βίντεο έργα έρχονται από την ιταλική γκαλερί στην Αθήνα με τίτλο «Time is Out of Joint», τα οποία χαρακτηρίζονται από τη χρήση της εικόνας σε κίνηση και την εναλλαγή στοιχείων τεκμηρίωσης με τα ίδια τα φιλμ των καλλιτεχνών. Επίσης, η εγκατάσταση των Botto & Bruno, «The ballad of forgotten places», περιμένει τους επισκέπτες· «ένα έργο πηγάζει από την ανάγκη για προστασία και φροντίδα ορισμένων απομακρυσμένων περιοχών, καθώς και από την ανάγκη να διατηρηθεί η μνήμη τους», όπως αναφέρουν οι καλλιτέχνες.

i Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Χώρος Περιοδικών Εκθέσεων ΕΜΣΤ(-1) | 4/12-19/1 | Τρ.-Κυρ.: 11 π.μ.-7 μ.μ. | Γενική είσοδος: € 5, μειωμένο εισιτ.: € 3.

#2 Ένα Λεπτό Αθήνα

Αν είχες μονάχα ένα λεπτό για να αποτυπώσεις την Αθήνα, τι θα βιντεοσκοπούσες; Τα Αρχεία Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής του Μουσείου Μπενάκη ξεκίνησαν ένα open call το περασμένο καλοκαίρι – τα αποτελέσματα του οποίου έρχονται εκτίθενται τώρα στο μουσείο της Πειραιώς. Σε επιμέλεια του Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλου, το πρωτότυπο project «Ένα Λεπτό Αθήνα» παρουσιάζει τις καλύτερες συμμετοχές, που αποτύπωσαν με οικονομία και ποικιλία, την αρχιτεκτονική προσωπικότητα της πόλης μας: μνημεία και εμβληματικά κτήρια, ερείπια και ημιτελή κτίσματα, όπως και αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες συμπυκνώνονται σε short films ή video art συμμετοχές. Εγκαίνια την Τετάρτη, 5 Δεκεμβρίου (8 μ.μ.)

i Μουσείο Μπενάκη – Κτίριο Πειραιώς | 5/12-5/1 | Πέμ., Κυρ.: 10 π.μ.-6 μ.μ., Παρ., Σάβ.: 10 π.μ.-10 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη.

#3 Μετά τη Βαβέλ

Μερικούς μήνες ύστερα από τον «Τελευταίο αναγνώστη», την πρώτη ενότητα της τριλογίας «Η άγραφη βιβλιοθήκη» που αφενός είχε μεταμορφώσει τον Κήπο του Μεγάρου σε ένα video-art αναγνωστήριο και αφετέρου είχε εγκαινιάσει το annexM, το νεοσύστατο κέντρο για τις εικαστικές τέχνες στο Μέγαρο, έρχεται το δεύτερο μέρος της τριλογίας. Υπό την επιμέλεια της Άννας Καφέτση, περίπου εκατό έργα απλώνονται στα τέσσερα επίπεδα του χώρου (και την αυλή), φέρνοντας είκοσι πέντε διεθνείς καλλιτέχνες στην ίδια αφήγηση. Έργα ζωγραφικής, σχέδια, γλυπτά, εγκαταστάσεις και βιντεοεγκαταστάσεις, ηχητικά έργα και performances μιλούν για τα βιβλία και τα κείμενα μέσα από τη φυσική, υβριδική ή άυλη μορφή τους, και συνολικά στήνουν μια πολυδαίδαλη μεταμπορχεσιανή Βιβλιοθήκης της Βαβέλ. Μοναδική συμβουλή: ακολούθησε το επιδαπέδιο νήμα.

i Μέγαρο Μουσικής | 5/12-10/3 | Δευτ.-Κυρ.: 7-11 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη.

#4 Karma Mechanics

Μόνο αν αντιληφθούμε τα ρομποτικά τελετουργικά της καθημερινότητάς μας, θα μπορέσουμε να σπάσουμε το καλούπι. Ύστερα από αρκετές ατομικές/ομαδικές εκθέσεις και συμμετοχές σε διεθνείς εικαστικούς θεσμούς (Documenta 14, 3η Μπιενάλε Θεσσαλονίκης κα), ο Άγγελος Πλέσσας φέρνει τη νέα του ατομική έκθεση στη γκαλερί The Breeder και μελετά τις ανθρώπινες λούπες. Δημιουργώντας ένα περιβάλλον χωρισμένο στις ενότητες της επιστήμης, της φύσης και της πνευματικότητας, ο δημιουργός συνθέτει ουτοπικά και δυστοπικά σενάρια της μετα-τεχνολογικής εποχής μέσα από νέα μέσα, όπως ιστοσελίδες, βίντεο κά. Από την Παρασκευή, 7 του μηνός (εγκαίνια στις 8 μ.μ.), βουτάμε σε ένα τόσο ιερό όσο και ανίερο τόπο.

i The Breeder | 7/12-26/1 | Τρ.-Παρ.: 12 μ.-8 μ.μ., Σάβ.: 12μ.-6 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη.

#5 Αόρατη πόλη

Συγκερασμός καλλιτέχνη και τεχνίτη, δημιουργού και επιχειρηματία, ο Θανάσης Μπίρλης έχει πειραματιστεί κατά καιρούς με μικρογλυπτά-έντομα από χρησιμοποιημένα γυαλιά οράσεως και ηλίου, αλλά και ζωγραφικές αποτυπώσεις μεικτής τεχνικής. Αυτήν τη φορά, στην αίθουσα περιοδικών εκθέσεων του Μουσείου Ηρακλειδών φέρνει φωτογραφίες από την αόρατη Αθήνα, αποτυπωμένες πάνω σε φύλλα αλουμινίου. Από την Τετάρτη 12 του μηνός, κάδρα από τα απομεινάρια του παρελθόντος σε μία πρωτεύουσα που βρίσκεται διαρκώς σε κίνηση και αλλαγή παρουσιάζουν ένα αισθαντικό οδοιπορικό. Επεξεργασμένες με μικρές εκρήξεις χρωμάτων και φωτός, οι φωτογραφίες φέρνουν τη γλυκερή γοητεία της φθοράς.

i Μουσείο Ηρακλειδών | 12/12-13/1 | Τετ.-Κυρ.: 12 μ.-6 μ.μ. | Είσοδος κτιρίου (περιοδική έκθεση και τμήμα μόνιμης συλλογής): € 4, Γενική είσοδος δύο κτιρίων (σύνολο μόνιμων και περιοδικών εκθεμάτων): € 7, μειωμένο εισίτ.: € 5.

#6 Κρήτη. Αναδυόμενες πόλεις: Άπτερα - Ελεύθερνα – Κνωσός

Η πολυαναμενόμενη αρχαιολογική έκθεση του μουσείου Κυκλαδικής, που απ’ όταν ανακοινώθηκε εξίταρε τη φαντασία μας, έρχεται από τις 12 του μηνός. Σε συνδιοργάνωση με τις Περιφερειακές Διευθύνσεις του ΥΠ.ΠΟ.Α. (Εφορείες Αρχαιοτήτων Χανίων, Ρεθύμνου και Ηρακλείου), το χρονικό τριών βαρυσήμαντων αλλά ξεχασμένων κρητικών πόλεων έρχεται στο προσκήνιο. Μέσα από παλιά και νέα ευρήματα, η Άπτερα, η Ελεύθερνα και Κνωσός ζωντανεύουν μέσα από πεντακόσιες περίπου αρχαιότητες κάθε είδους, ακολουθώντας τη γέννηση, την εξέλιξη και την εγκατάλειψή τους. «Πόλεις που “αναγεννώνται”, πόλεις που ξαναζωντανεύουν και ξανανασαίνουν μέσα από “κατοίκους” που δεν τις κατοικούν, αυτούς που ονομάζονται επισκέπτες», όπως αναφέρει ο Διευθυντής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, Kαθηγητής Νίκος Σταμπολίδης.

i Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης (κεντρικό κτίριο στη Νεοφύτου Δούκα) | 12/12-30/4 | Δευτ., Τετ., Παρ.-Σάβ.: 10 π.μ.-5 μ.μ., Πέμ.:10 π.μ.-8 μ.μ., Κυρ.: 11 π.μ.-5 μ.μ. | Γενική είσοδος: € 7, μειωμένο εισίτ.: € 3,5.

#7 Τα Ωραία του Πέραν

Ύστερα από την παρουσίασή της σε Κωνσταντινούπολη και Ξάνθη, η έκθεση που εξερευνά το κοσμοπολίτικο αποτύπωμα της Κωνσταντινούπολης έρχεται στην Αθήνα. Από τις 12 Δεκεμβρίου στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος», έργα δεκαπέντε συνολικά εικαστικών –πίνακες ζωγραφικής, φωτογραφίες και βιντεο-εγκαταστάσεις– εστιάζουν σε διαφορετικές μνήμες της Κωνσταντινούπολης, από καθημερινές εικόνες και αστικά αρχιτεκτονήματα μέχρι κειμήλια και χρησιμοποιημένους χάρτες, επιχειρώντας να ανασυστήσουν το φορτισμένο σημείο συνάντησης Ανατολής και Δύσης. Σε επιμέλεια της Ίριδας Κρητικού, η εικαστική σύνθεση που πήρε τον τίτλο της από το δημοφιλές μελόδραμα του Τυμφρηστού «Η Ωραία του Πέραν» (1920) πλαισιώνεται από παράλληλες δράσεις, όπως διαλέξεις στρογγυλές τράπεζες, συνομιλίες και ξεναγήσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα και θεματικές ξεναγήσεις από τους καλλιτέχνες.

i Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» | 12/12-10/3 | Τρ.-Τετ: 9 π.μ.-1.30 μ.μ., Παρ.: 9 π.μ.-8 μ.μ., Σάβ.: 11 π.μ.-4 μ.μ., Κυρ.: 11 π.μ.-6 μ.μ. | Γενική είσοδος: € 3.

#8 Marisa Merz

Εάν στα μέσα αυτού του έτους, στη γκαλερί Bernier/Eliades, ο αυτοδίδακτος Ιταλός Giovanni Anselmo μίλησε για τη δική του arte povera μέσα από ακτίνες προβολής, μαγνητικές βελόνες και αποχρώσεις του μπλε, τώρα έρχεται η (μοναδική) γυναίκα-πρωταγωνίστρια του ιστορικού κινήματος, (επίσης) Ιταλίδα, Marisa Merz. Ακολουθώντας τη χρήση καθημερινών και οργανικών ασυνήθιστων υλικών, όπως χάλκινο σύρμα, πηλός και κερί, η δημιουργός αντιτάχθηκε στην καταναλωτική κουλτούρα και τον προηγμένου καπιταλισμού και πρόταξε την ένωση ζωής και τέχνης. Στην ατομική της έκθεση που φιλοξενείται από 13 του μηνός (εγκαίνια στις 8 μ.μ.) στο νεοκλασικό της ιστορικής γκαλερί στο Θησείο, παρουσιάζονται έργα ζωγραφικής, γλυπτικής και έργα σε χαρτί που αναδεικνύουν το ρόλο της Merz στην arte povera.

i Bernier/Eliades | 13/12-7/2 | Τρ.-Παρ.: 10:30 π.μ.-6.30 μ.μ., Σάβ.: 12 μ.-4 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη.

#9 Citizen Alien

Το 1968 η δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση του Μεξικό δίνει εντολή σε χιλιάδες στρατιώτες και μέλη της παραστρατιωτικής ομάδας «Battilion Olympia» να εισβάλουν στο σημαντικότερο πανεπιστήμιο της χώρας για να καταστείλουν κινητοποιήσεις φοιτητών που στρέφονταν ενάντια στην κυρίαρχη πολιτική. Στους χώρους του πανεπιστημίου, η ουρουγουανή ποιήτρια Αλκίρα Σκαφό, χωρίς άδεια παραμονής στο Μεξικό, αποφασίζει την ώρα της εισβολής να μην τραπεί σε φυγή, παρά να παραμείνει έγκλειστη σε ένα αποχωρητήριο ως πράξη διαμαρτυρίας. Σημαντική αλλά άγνωστη στους περισσότερους, η ιστορία της συγκεκριμένης γυναίκας-σύμβολο έρχεται στο προσκήνιο με την ελληνο-σύρια περφόρμερ Ραφίκας Σαουίς. Αφού ταξίδεψε στο Μεξικό και μελέτησε την ιστορία της, η καλλιτέχνιδα παρουσίασε την περφόμανς «Citizen Alien» – η ψηφιακή καταγραφή της οποίας μας περιμένει στο κατάστημα επί της οδού Τοσίτσα στα Εξάρχεια (έως 15/12), ιδιοκτησίας της ΑΣΚΤ. Στο πλαίσιο της έκθεσης, παράλληλες δράσεις λαμβάνουν χώρα.

i Τοσίτσα 5 και Νοταρά | Έως 15/12 | Δευτ.-Κυρ.: 12 μ.-8 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη.

# 10 CheapArt Athens 2018

Το καθιερωμένο τσιπάρτιο ραντεβού του έτους έρχεται μια ανάσα πριν την καρδιά των Χριστουγέννων, από τις 14 ως τις 23 Δεκεμβρίου. Στο γνωστό γωνιακό νεοκλασικό κτίριο πάνω στην πλατεία Εξαρχείων, το εικαστικό εγχείρημα που εδώ και 24 χρόνια προωθεί την αμεσότητα δημιουργού-κοινού και πλέον αριθμεί αρκετά πρωτοποριακά εγχειρήματα στο ενεργητικό του, ρωτάει φέτος «Μπορείς να καταλάβεις τη διαφορά;» – τη διαφορά που έχει εισάγει το δικό τους μοντέλο προώθησης σύγχρονης τέχνης. Στην έκθεση συμμετέχουν περισσότεροι από 75 καλλιτέχνες με νέες ενότητες από την προσωπική τους δουλειά, ενώ προγραμματίζονται συγκεκριμένα artists talks, όπου εικαστικοί θα συνομιλήσουν με το φιλότεχνο κοινό και θα παρουσιάσουν την οπτική τους. Επίσης, για πρώτη φορά, στήνεται ένα πρωτότυπο μουσικο-εικαστικό event το βράδυ των εγκαινίων (14/12, 8 μ.μ.), στο Διπλό Café στην πλατεία Εξαρχείων, όταν εικαστικοί θα δημιουργήσουν ένα ιδιαίτερο installation χώρου, που θα πλαισιώσει ένα DJ lineup

i Cheap Art | 14-23/12 | Δευτ.-Κυρ.: 2 π.μ.-9 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη | Artists Talks: Τετ.-Παρ. (19-21/12): 7.30 μ.μ.

#11 State Affairs Folder #4: Assume your own representative space/ Forms of Freedom

Η State of Concept κλείνει το μάτι ξανά στους θεατές του φιλμικού πειραματικού (και όχι μόνο) με ένα διπλό ραντεβού στο Κουκάκι. Από τη μία, στην ατομική έκθεση που φιλοξενείται στο υπόγειο του State Affairs στη Τούσα Μπότσαρη 19, η Βιετναμέζα Trinh Minh-ha, συγγραφέας, θεωρητικός και σκηνοθέτης, έρχεται με τρία ξεχωριστά έργα που σπάνε το φορμά: από ένα αντι-ντοκιμαντερίστικο μοντάρισμα φευγαλέων εικόνων από τη Σενεγάλη χωρίς αφήγηση, ένα παιχνίδι ανάμεσα σε σκηνοθετημένες όσο και τις πραγματικές συνεντεύξεις, όπως και ένα λυρικό δοκίμιο που συνδυάζει μύθους, παραστάσεις, εικόνες της σύγχρονης ζωής του Βιετνάμ. Από την άλλη, η πρώτη ατομική έκθεση του Rojava Film Commune (Κινηματογραφική Κομμούνα της Ροζάβα), ενός συλλόγου κινηματογραφιστών που εδώ και μερικά χρόνια κινείται ακτιβιστικά και αποτυπώνει τους καθημερινούς αγώνες των κατοίκων στην αυτόνομη περιοχή Rojava (όπου και εδρέυει), μας περιμένει στον κεντρικό χώρο της State. Η «Forms of Freedom» έχει ήδη προβληθεί σε διάφορα φεστιβάλ και περιλαμβάνει μια επιλογή έργων από το μεγάλο αρχειακό κινηματογραφικό υλικό του συλλόγου. Και οι δύο εκθέσεις συνεχίζονται για όλο το μηνα.

i State Affairs & State of Concept | Έως 2/2 | Τετ.-Παρ.: 4.30-8.30 μ.μ., Σάβ.: 1-5 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη

#12 Εγκιβωτισμός – Mappemonde

Τι συμβαίνει όταν σύμβολα, μυστικιστικά σχήματα και φως μπερδεύουν το υποκείμενο με το χώρο, την ατομική με τη συλλογική μνήμη; Η γκαλερί Citronne του Πόρου προσεδαφίζει το εικαστικό της αδελφάκι στο κέντρο της πόλης, σε ένα αστικό διαμέρισμα πολυκατοικίας του ’60 στο Κολωνάκι, ξεκινώντας την εδώ πορεία της με μια πολύ δυνατή πρόταση. Τριάντα χρόνια μετά την πρώτη παρουσίασή της στην Μπιενάλε του Σάο Πάολο, η διάσημη γλυπτική μεταπολεμική εγκατάσταση του σπουδαίου Γιώργου Λάππα ανοίγεται ξανά στο κοινό. Στο Κολωνάκι, Πατριάρχου Ιωακείμ 19, ένα μυστικιστικό οροθετημένο πεδίο μνήμης με αμέτρητα μικρά, μεταλλικά στοιχεία διαφορετικών σχημάτων και συμβόλων περιμένει να μας βυθίσει σε μία αφήγηση μεταξύ προσωπικών βιωμάτων και οικουμενικής μνήμης. Στον μεγάλο κατάλογο της έκθεσης έχει ενταχθεί το ανέκδοτο «Μυστικό Βιβλίο» του Γιώργου Λάππα – μία συλλογή από άγνωστο αρχειακό υλικό γύρω από την εγκατάσταση (αυτόγραφες σημειώσεις, καταλογικές παραθέσεις, σκίτσα κά). Συνεχίζεται για όλο το μήνα.

i Citronne (Πατριάρχου Ιωακείμ 19, 4ος όροφος) | 2107235226 | Έως 28/2 | Είσοδος ελεύθερη.

via

Έκθεση "Με το βλέμμα του κατακτητή: η Αθήνα της Κατοχής στη φωτογραφική συλλογή του Βύρωνα Μήτου"

H έκθεση "Με το βλέμμα του κατακτητή: η Αθήνα της Κατοχής στη φωτογραφική συλλογή του Βύρωνα Μήτου", εστιάζει στις φωτογραφίες – εστίαση εξαιρετικά σημαντική, ιδιαίτερα σε μια εποχή που ο τρόπος που σκεφτόμαστε είναι εξόχως εικονικός, που σκεφτόμαστε πρώτα με την εικόνα και μετά με τον λόγο με τον οποίο ενδύεται. 

Τι ρωτάμε τις φωτογραφίες σε σχέση με το παρελθόν; Δεν αποζητάμε μόνο την αυθεντικότητα σε ό,τι αφορά τα γεγονότα που παρελθόντος. Αποζητάμε την αυθεντικότητα της ματιάς πάνω στα γεγονότα, την αυθεντική αποτύπωση των σκέψεων και των συναισθημάτων πάνω σε αυτά, ιδιαίτερα από τους ανθρώπους που τα βίωσαν. Και η αυθεντικότητα αυτή δεν μπορεί παρά να είναι πολυεπίπεδη και υποκειμενική, όπως ακριβώς τα βιώματα των ανθρώπων. 

Το καινούργιο που μας φέρνει αυτή η έκθεση είναι η εστίαση στον τρόπο που βιώθηκε η περίοδος της Κατοχής από το Γ’ Ράιχ και τους στρατιώτες του. Φωτογραφίες τραβηγμένες από στρατιώτες ιδιωτικά, φωτογραφίες από τη Μονάδα Προπαγάνδας, μεταγενέστερες ανατυπώσεις, βοηθούν να κατανοήσουμε όχι μόνο πώς επέλεξαν να δουν οι κατακτητές την Ελλάδα και τους Έλληνες την περίοδο της Κατοχής –και ποιες πλευρές επέλεξαν να αφήσουν αόρατες– αλλά και το πώς αυτές οι φωτογραφίες χρησίμευσαν στη συνέχεια για να συγκροτηθούν κοινότητες μνήμης, πώς αποτέλεσαν ενθύμια της νεανικής τους ηλικίας και ταυτόχρονα της πιο δραματικής περιόδου της σύγχρονης ιστορίας της Ευρώπης.[...]

Η έκθεση «Με το βλέμμα του κατακτητή: η Αθήνα της Κατοχής στη
φωτογραφική συλλογή του Βύρωνα Μήτου» θα πραγματοποιηθεί στο
Φετιχιέ Tζαμί, (εντός του αρχαιολογικού χώρου της Ρωμαϊκής Αγοράς, με την υποστήριξη της ΕΦΑ Αθηνών και θα διαρκέσει έως τις 30 Ιουνίου 2019.

Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο γιορτάζει τα Χριστούγεννα

ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΓΙΟΡΤΑΖΕΙ ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ

Δημιουργικές δραστηριότητες, αφηγήσεις και κλασικές μελωδίες

18 Δεκεμβρίου 2018 - 04 Ιανουαρίου 2019

Το πρόγραμμα εκδηλώσεων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου κατά τη διάρκεια των διακοπών των Χριστουγέννων προσκαλεί μικρούς και μεγάλους να απολαύσουν την ομορφιά της αρχαίας τέχνης μέσα από δημιουργικές δραστηριότητες, αφηγήσεις και κλασικές μελωδίες.

Η εορταστική συναυλία των Χριστουγέννων

Στην ετήσια εορταστική συναυλία γνωστές μελωδίες του Σούμπερτ, σονάτες και τραγούδια για μεσόφωνο και πιάνο, θα γεμίσουν το μουσείο με συναίσθημα και νοσταλγική θαλπωρή.

Μαγδαληνή Τζαβέλλα: Μεσόφωνος

Αναστασία Μηλιώρη: Βιολί

Ολυμπία Παπαπαναγιώτου: Πιάνο

Νίκος Χατζηελευθερίου: Κιθάρα

Κυριακή 23 Δεκεμβρίου, ώρα 12:00, Αίθουσα του Βωμού | Απαραίτητη η προμήθεια εισιτηρίου για την είσοδο στο μουσείο

Εορταστική χριστουγεννιάτικη συναυλία στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (©TAΠΑ/Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο).

Το εορταστικό Αθέατο Μουσείο

Με αφετηρία τα ευρήματα από μια άγνωστη γερμανική ανασκαφή του 1941 στη νεολιθική Θεσσαλία, το Αθέατο Μουσείο φοράει τα εορταστικά του και καλεί το κοινό σε μια διαφορετική αφήγηση, που ζωντανεύει τεκμήρια από τις πρώτες εστίες οικογενειακής θαλπωρής και αναζητά την «αρχαιολογία του συναισθήματος». Ζωές που γεννήθηκαν στα ταπεινά οικήματα της νεολιθικής περιόδου, άνθρωποι που αγαπήθηκαν και έπλασαν έναν κόσμο από απλά, φυσικά υλικά, ζώα που συνυπήρχαν πλάι τους και μοιράστηκαν τροφή και αγάπη στις φάτνες που στήθηκαν για πρώτη φορά μέσα στους μόνιμους οικισμούς, συνθέτουν ένα τοπίο μακρινό αλλά τόσο οικείο για όλη την ανθρωπότητα.

Κυριακή 23 Δεκεμβρίου, ώρα 13:00

Για την παρακολούθηση της παρουσίασης είναι απαραίτητη η προμήθεια εισιτηρίου και η δήλωση συμμετοχής κατά την προσέλευση. Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.

Εκπαιδευτικές δράσεις για παιδιά και ενήλικες

«Με αφορμή την περιοδική έκθεση του Μουσείου «Οι αμέτρητες όψεις του Ωραίου», οι μικροί μας φίλοι θα συμμετέχουν σε εκπαιδευτική δράση που ασχολείται με τα μυστικά της ομορφιάς σε άλλες εποχές. Παρατηρώντας τα αντικείμενα της έκθεσης, θα συλλέξουν πληροφορίες για την ομορφιά στις αρχαίες κοινωνίες και θα ανακαλύψουν μέσα από τις παραστάσεις των αγγείων τους αρχαίους μύθους που μιλούν για αυτήν. Τέλος, θα συμμετάσχουν σε ένα πρωτότυπο εικαστικό εργαστήρι, κατασκευάζοντας τα δικά τους έργα τέχνης.»

Πέμπτη 27 Δεκεμβρίου, ώρα 11:00-12:30, για παιδιά 6-8 ετών | Εκπαιδευτική δράση με εργαστήρι «Η ωραία Μυκηναία»

Παρασκευή 28 Δεκεμβρίου, ώρα 11:00-12:30, για παιδιά 9-12 ετών | Εκπαιδευτική δράση με εργαστήρι «Η Τιμοκρίτη αναζητά τα μυστικά της ομορφιάς»

Απαραίτητη η δήλωση συμμετοχής στο 2132144800 | Έναρξη δηλώσεων: 18 Δεκεμβρίου

Αφήγηση μύθων με θέμα τη «Μυθική ομορφιά» από τη Νίκη Κάπαρη και τον Γιάννη Ψειμάδα (©TAΠΑ/Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο).

«Ένας πολύχρωμος υπερβατικός κόσμος»

«Η υψηλή ποιότητα του σχεδίου που συναντούμε στην πλούσια συλλογή λευκών ληκύθων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και η υπέροχη και συνάμα λιτή πολυχρωμία τους, μας αποκαλύπτει έναν κόσμο στον οποίο η τέχνη έδωσε μια αέναη πνοή αθανασίας στις αέρινες ανθρώπινες παρουσίες που απεικονίζονται. Αρχαιολόγοι του μουσείου θα εξηγήσουν τα μυστικά της τέχνης τους και τους λόγους που οι λευκές λήκυθοι αποτελούν αστείρευτη πηγή έμπνευσης για γενιές καλλιτεχνών.

Στην παρουσίαση της Τρίτης 18 Δεκεμβρίου, μετά την περιήγηση στη Συλλογή Αγγείων, ο αναπληρωτής καθηγητής Ιστορίας Τέχνης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Δημήτρης Παυλόπουλος, θα ξεναγήσει τους συμμετέχοντες στην εικαστική έκθεση «Δέκα Λευκαί Λήκυθοι του Μουσείου Αθηνών» στο Καφέ του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, συζητώντας για τους τρόπους που οι σύγχρονοι χαράκτες προσέγγισαν το πνεύμα και τη «γραφή» των αρχαίων αγγειογράφων για να δημιουργήσουν το εμβληματικό ομώνυμο λεύκωμα.»

Τρίτη 18 Δεκεμβρίου, ώρα 12:00 για ενήλικες (Συλλογή Αγγείων και εικαστική έκθεση στο Καφέ)

Πέμπτη 27 Δεκεμβρίου, ώρα 12:00 για ενήλικες (Συλλογή Αγγείων)

Τετάρτη 2 Ιανουαρίου, ώρα 12:00 για ενήλικες (Συλλογή Αγγείων)

Για την παρακολούθηση της παρουσίασης είναι απαραίτητη η προμήθεια εισιτηρίου και η δήλωση συμμετοχής κατά την προσέλευση. Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.

«Μυθική ομορφιά»

Στην κεντρική αίθουσα του Βωμού η αφηγήτρια Νίκη Κάπαρη και ο μουσικός Γιάννης Ψειμάδας θα παρουσιάσουν μύθους για τη θεά Αφροδίτη, τον έρωτα και την ομορφιά, θυμίζοντάς μας πόσο σημαντική ήταν η αναζήτηση του Ωραίου στη ζωή των αρχαίων Ελλήνων.

Παρασκευή 4 Ιανουαρίου, ώρα 12:00, για ενήλικες και παιδιά από 8 ετών και άνω | Απαραίτητη η προμήθεια εισιτηρίου για την είσοδο στο μουσείο.

Η είσοδος για παιδιά κάτω των 18 ετών είναι ελεύθερη.

Το πωλητήριο του ΤΑΠ

Στο πωλητήριο, οι κατάλογοι των περιοδικών εκθέσεων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου «Οι αμέτρητες όψεις του Ωραίου» και «Αδριανός και Αθήνα. Συνομιλώντας με έναν ιδεατό κόσμο» (τρίγλωσση έκδοση στα ελληνικά, αγγλικά και ιταλικά) αποτελούν μια ιδιαίτερη επιλογή δώρου σε κάθε βιβλιόφιλο, που συνδυάζει άψογα την αισθητική και την πνευματική απόλαυση!

Για την είσοδο στο Πωλητήριο δεν απαιτείται αγορά εισιτηρίου.

Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα 13:00-20:00, Τρίτη-Κυριακή 09:00-16:00

Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο παραμένει κλειστό 25-26 Δεκεμβρίου και 1 Ιανουαρίου.

Κεντρική φωτογραφία: Αττική λευκή λήκυθος από την Ερέτρια (φωτογραφικό ανάπτυγμα). Επίσκεψη στον τάφο. Του Ζωγράφου του Bosanquet. Γύρω στο 440 π.Χ. (ΕΑΜ Α1935 © TAΠΑ/Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο).

via

Γιάννης Μόραλης και Οδυσσέας Ελύτης: Φίλοι και συνεργάτες στην Τέχνη Με αφορμή την αναδρομική έκθεση του σπουδαίου Έλληνα ζωγράφου Γιάννη Μόραλη στο Μουσείο Μπενάκη

Με αφορμή την αναδρομική έκθεση του σπουδαίου Έλληνα ζωγράφου Γιάννη Μόραλη στο Μουσείο Μπενάκη, ας θυμηθούμε και τον Οδυσσέα Ελύτη, αφού εκεί έχουμε εκθέματα που αφορούν στον νομπελίστα ποιητή.

Δεν θα μπορούσαμε να μη τονίσουμε τη σχέση των δύο μεγάλων νεοελλήνων, οι οποίοι «εκόμισαν εις την τέχνην» και συνέβαλαν τα μέγιστα στην καλλιέργεια της ευαισθησίας μας. Η σχέση τους είναι πολυχρόνια και άκρως δημιουργική. Και σε αυτή την ανάρτηση θα αποτυπώσουμε αυτή την δημιουργική σχέση, μέσα από τα έργα τους.

Στο «Χρονικό μιας δεκαετίας» (Ανοιχτά Χαρτιά), ο Ελύτης σημειώνει:

«…η ζωγραφική, μετά την ποίηση, ήταν το μεγαλύτερο πάθος μου. Τα λιγοστά μου, της φοιτητικής ηλικίας, χρήματα πήγαιναν όλα στις πανάκριβες καλλιτεχνικές εκδόσεις που έφταναν κάθε τόσο από το Παρίσι, κι αν μου έμεναν κενά, τα συμπλήρωνα με τις συχνές επιδρομές μου στη Βιβλιοθήκη του Ανδρέα Εμπειρίκου. Αλλά το θέμα ήταν πιο συγκεκριμένο: τι γινότανε στην Ελλάδα; Τον Παρθένη τον γνωρίζαμε σχεδόν μόνο από τα’ όνομά του. Πού να βλέπαμε άλλωστε τα έργα του; Για μας υπήρχανε ο Γουναρόπουλος, ο Τόμπρος και τρεις – τέσσερις συνομήλικοι που ψάχνανε ακόμη το δρόμο τους – ο Τσαρούχης, ο Χατζηκυριάκος Γκίκας, ο Μόραλης…».

Η φιλία έδεσε και έδωσε πολλούς καρπούς με πρώτους προμετωπίδες ή ζωγραφιές του Μόραλη που κόσμησαν ποιητικές συλλογές και δοκίμια του Ελύτη, κι έγιναν σήμα κατατεθέν του Ελυτικού έργου: «Άσμα ηρωϊκό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας», «Άξιον εστί», «Έξι και μία τύψεις για τον ουρανό», «Ανοιχτά χαρτιά».

Το 1972, στην τρίτη ατομική του έκθεση στη γκαλερί Ιόλα – Ζουμπουλάκη, ο Γιάννης Μόραλης εξέθεσε μεταξύ άλλων τη σειρά έργων του με τίτλο “Επιθαλάμια”. Τον κατάλογο προλόγισε ο Οδυσσέας Ελύτης. Το κείμενο δημοσιεύεται στα «Ανοιχτά χαρτιά» (Επίμετρο, σ. 578-580).

Τα “Επιθαλάμια” του Γιάννη Μόραλη

Μ’ ΕΝΑ ΟΛΙΓΟΨΗΦΙΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ στα χέρια του, όπου τα στοιχεία που επανέρχονται περισσότερο είναι οι δύο αντίθετες καμπύλες, η ώχρα και το μαύρο, επέτυχε ο Μόραλης να μετατρέψει την ομιλία των πραγμάτων σε οπτικό φαινόμενο, κατά τρόπο μοναδικό μέσα στη σύγχρονη ελληνική τέχνη.

Μια ορισμένη αυστηρότητα, φτασμένη μέσα του υποσυνείδητα, και που σίγουρα έχει την προέλευσή της στην ηπειρωτική καταγωγή του, συναντήθηκε με μερικές από τις πιο απαιτητικές μετα-σεζανικές ευρωπαϊκές αναζητήσεις. Το αποτέλεσμα ήταν μνήμες και συναντήσεις να δέσουν, ύστερα από διαδοχικές διυλίσεις, σε μορφές μεγάλης απλότητας και ακριβείας, όπου και η παραδρομή ενός χιλιοστού θ’ αρκούσε ν’ ανατρέψει το αρχικό όραμα. Όταν όμως ένας ζωγράφος κατορθώνει να δίνει τις προσωπικές του εμπειρίες, κρατώντας ατόφια την πρώτη τους αίσθηση, και συνάμα, με την ίδια χειρονομία, να οδηγεί τα εικονιστικά εξαγόμενα της περιπέτειας των καιρών μας σε μια τόσο υψηλού βαθμού εγκράτεια, ξεφεύγει από τους διαχωρισμούς της τρέχουσας αισθητικής. Και ίσως είναι γι’ αυτό που πραγματικά δεν αισθάνεται κανείς την ανάγκη ν’ αναρωτηθεί αν ο Μόραλης είναι μοντέρνος ή κλασικός, ελληνικός ή ευρωπαΐζων.

Σε καιρούς όπως οι δικοί μας, όπου κανείς κοινός μύθος δεν προκαλεί την αυτόματη ένταξη των δημιουργημάτων του ανθρώπου σ’ ένα γενικότερο σύνολο, το μόνο που απομένει στον ευσυνείδητο καλλιτέχνη είναι να υποκαθίσταται στο μηχανισμό της λειτουργίας των αλλοτινών μύθων και να τον ενασκεί στην ατομική κλίμακα.

Τα χώματα της Αττικής και της Αίγινας, τα σώματα των νέων κοριτσιών, το φως το ταυτόσημο μιας φυσικής και ηθικής ευγένειας, τα βλέπουμε στα τελευταία έργα του Μόραλη ν’ αναδύονται κάποτε με μια υγρασία θαλασσινή, σα μεγεθυμένα θραύσματα από αρχαίες ληκύθους ή σμικρυμένες νωπογραφίες τόπων λατρείας που χάθηκαν για πάντα.

Μια νοσταλγία, άλλωστε, του μνημειακού παρωθούσε ανέκαθεν το χέρι του ζωγράφου να οργανώνει και να ισορροπεί τις φόρμες του πάνω σ’ ένα νοητό αρχιτεκτόνημα, συνάμα όμως να δίνει, ακόμα και στις πιο αισθησιακές του συλλήψεις –και είναι η περίπτωση που αντικρίζουμε σήμερα στα Επιθαλάμιά του–, ένα μυστήριο και μιαν ιερατικότητα βιβλική. Εκεί νομίζω βρίσκεται και το σημείο επαφής του με τη σημερινή νεότητα, την πιο σοβαρή τουλάχιστον, που δεν αισθάνεται την ανάγκη ν’ αρνηθεί την ίδια την ύλη της τέχνης, για να μπορέσει να πει πως υπάρχει ακόμη αυτό που ονομάζουμε «θαύμα».

***

Επίσης, ο Ελύτης στο δοκίμιό του Ιδιωτική Οδός, αναφερόμενος σε σημαντικούς έλληνες ζωγράφους, σημειώνει ότι «τα κορίτσια του Μόραλη… πρωτίστως μας ελκύουν για την υψηλή τους ζωγραφική ποιότητα»(Εν λευκώ, σ. 424).

Στον τόμο «Οδυσσέας Ελύτης – Ο ναυτίλος του αιώνα» (Ίκαρος, 2011), που επιμελήθηκε η Ιουλίτα Ηλιοπούλου, συναντούμε δύο πίνακες του Μόραλη, τους οποίους επέλεξε η Ι. Ηλιοπούλου, υπομνηματίζοντάς τους – θα λέγαμε – με στίχους από το «Άξιον Εστί» (σ. 176-77). Τους παραθέτουμε στη συνέχεια.

Τα κορίτσια η πόα της ουτοπίας

τα κορίτσια οι παραπλανημένες Πλειάδες

τα κορίτσια τ’ Αγγεία των Μυστηρίων

τα γεμάτα ως πάνω και τ’ απύθμενα

Άξιον Εστί το μακρινό τραγούδι

ο μυχός της Ελένης με το κυματάκι

τα φραγκόσυκα φέγγοντας μες στη μασχάλη

ερειπιώνες του μέλλοντος και της αράχνης

Ακόμα, στο ίδιο βιβλίο (σ. 234) δημοσιεύεται κι ένα προσχέδιο του Μόραλη (1973) για το περίφημο «Μονόγραμμα» του Ελύτη.

Τέλος, έχουμε και μια προσωπογραφία του Ελύτη από τον Μόραλη το 1980.

Αίγινα (σύμφωνα με τον εκπαιδευτικό Γιώργο Μπήτρο):

Τρεις φίλοι πριν από πολλά χρόνια κάθονταν τα απογεύματα στο πεζούλι της αυλής και αγνάντευαν τη θάλασσα. Βυθισμένοι στην ησυχία του απογεύματος, συζητούσαν, φιλοσοφούσαν, σχεδίαζαν, αστειεύονταν. Κάπου – κάπου τους διέκοπτε ευχάριστα ο θόρυβος της μηχανότρατας που περνούσε πηγαίνοντας για ψάρεμα. Και ο ποιητής της παρέας έλεγε: «…Είναι η μοναδική μηχανή που αποδέχεσαι γιατί έχει τον κτύπο της καρδιάς…»

Ήταν ο Γιάννης Μόραλης, ο Νίκος Νικολάου και ο Οδυσσέας Ελύτης.

via

Σε τι αναφέρεται το Sodade, το τραγούδι που έκανε γνωστή την Σεζάρια Εβόρα; Με αφορμή την επέτειο των 77 χρόνων από τη γέννηση της, θυμόμαστε το τραγούδι που ταξίδεψε σ΄ όλον τον κόσμο

Ένα από τα ωραιότερα και πιο γνωστά τραγούδια, το «Sodade» της ξυπόλυτης βασίλισσας, Σεζάρια Εβόρα, κρύβει πίσω από τους στίχους του μια ιστορία από το Πράσινο Ακρωτήρι, την νησιωτική χώρα απ΄ όπου κατάγεται η Εβόρα.

To 1988, ένας Γάλλος με καταγωγή από το Πράσινο Ακρωτήριο, o o Ζοζέ ντα Σίλβα, θα πείσει την Σεζάρια Εβόρα να μεταβεί στο Παρίσι για να ηχογραφήσει το άλμπουμ «La Diva Aux Pieds Nus» (Η Ξυπόλυτη Ντίβα). Το άλμπουμ δέχτηκε από τους κριτικούς διθυραμβικά σχόλια ανοίγοντας ουσιαστικά το δρόμο για το επόμενο άλμπουμ της Εβόρα με τίτλο «Miss Perfumado», το οποίο σημείωσε ακόμα μεγαλύτερη επιτυχία. Στο δίσκο αυτό υπήρχε το τραγούδι «Sodade», που αποτέλεσε τόσο την πρώτη της διεθνή επιτυχία όσο και την πρώτη της επιτυχία στη Γαλλία η οποία δεν ήταν στα γαλλικά. Ουσιαστικά το τραγούδι «Sodade» σηματοδότησε την απαρχή της παγκόσμιας φήμης για την τραγουδίστρια κάνοντας την παγκοσμίως γνωστή στα 47 της χρόνια.

Τι σημαίνει όμως Sodade;

Το «Sodade» προέρχεται από τον πορτογαλικό όρο «saudade», ο οποίος έχει περίπλοκη σημασία και είναι δύσκολο να μεταφραστεί με μια μόνο λέξη. Γενικά αναφέρεται στη νοσταλγία, τον πόθο και τη λύπη και αποτελεί ένα εσωτερικό στοιχείο στη μουσική του Πράσινου Ακρωτηρίου, της νησιωτικής χώρα στην Δυτική Αφρική απ’ όπου κατάγεται η Σεζάρια Εβόρα. Το τραγούδι περιγράφει τη νοσταλγία που βιώνουν οι μετανάστες του Πράσινου Ακρωτηρίου, οι οποίοι ήταν εδώ και αιώνες ναυτικοί, επαναλαμβάνοντας την ερώτηση «Ken mostro-b es kaminhu longe?» που θα πει «Ποιος σας έδειξε το μακρινό μονοπάτι;». Ιστορικά, οι κάτοικοι του Πράσινου Ακρωτηρίου μεταναστεύουν οικειοθελώς σε κάθε ήπειρο του πλανήτη ήδη από τις αρχές του 1800. Η παλαιότερη καταγεγραμμένη μετανάστευση κατοίκου από τη νησιωτική χώρα ήταν προς τη Νέα Αγγλία, καθώς τους προσλαμβάνανε ως φαλαινοθήρες για τις εξαιρετικές τους δεξιότητες στην ναυσιπλοΐα. Αυτό άρχισε την τάση της εθελοντικής μετανάστευσης των Πράσινων Ακρωτηρίων στη Νέα Αγγλία, καθώς άνοιξε πόρτες για μελλοντική μετανάστευση κατά τη διάρκεια περιόδων ξηρασίας και μετά την ανεξαρτησία της από την Πορτογαλία.

Το τραγούδι «Sodade» αναφέρεται στη μετανάστευση ενός μικρού μέρους του πληθυσμού ως εργάτες στο Σάο Τομέ, το οποίο συνέβη κατά την αυταρχική κυριαρχία της Πορτογαλίας και των πρώην αποικιών από τον Αντόνιο ντι Ολιβέιρα Σαλαζάρ.

Στίχοι

Νοσταλγία

Ποιος θα σου δείξει…

Το μακρύ ταξίδι;

Ποιος θα σου δείξει…

Το μακρύ ταξίδι;

Το ταξίδι ως το Σάο Τομέ

Νοσταλγία, Νοσταλγία,

Νοσταλγία

Για τον τόπο μου, το Σαν Νικολάου

Αν μου γράψεις

Θα σου γράψω πίσω

Αν με ξεχάσεις

Θα σε ξεχάσω

Μέχρι την ημέρα

που θα γυρίσεις.

Sodade και στα ελληνικά

To Μάρτιο του 2003 η Ελευθερία Αρβανιτάκη στο Vox ηχογραφεί την εμπλουτισμένη έκδοση του album της για τις ευρωπαικές χώρες: «Eleftheria Arvanitaki Live». Το ντουέτο με τη Cesária Évora με τίτλο “Sodade”, βρίσκεται ανάμεσα στις δεκαεπτά επιτυχίες του δίσκου. Η μουσική είναι των Amandio Cabral και Luis Morais, ενώ οι στίχοι των Amandio Cabral και Μιχάλη Γκανού.

via

Christmas magic: Έξι εντυπωσιακά χριστουγεννιάτικα πάρκα για παιδιά σε όλη την Ελλάδα

Μόλις δύο εβδομάδες μας χωρίζουν από το… most wonderful time of the year και όλα τα μεγάλα θεματικά πάρκα της χώρας έχουν ανοίξει τις πόρτες τους για να υποδεχθούν τους μικρούς και μεγαλύτερους φίλους τους! Αυτό σημαίνει πως σε όποια πόλη της Ελλάδας κι αν ζεις, θα βρεις δίπλα σου ή τουλάχιστον πολύ κοντά σου ένα χριστουγεννιάτικο χωριό, γεμάτο παιχνίδια, εκπλήξεις και φυσικά τον αγαπημένο Άγιο Βασίλη! Και επειδή τα παιδιά σου σίγουρα θα ανυπομονούν να γνωρίσουν από κοντά τον τροφαντό παππούλη με την κόκκινη στολή και την κατάλευκη γενειάδα, αλλά και να ευχαριστηθούν την μαγεία των Χριστουγέννων, παρακάτω σου έχω συγκεντρώσει τα μεγαλύτερα θεματικά πάρκα της χώρας σε έξι μεγάλες πόλεις της περιφέρειας!

Τρίκαλα:

Ο Μύλος των Ξωτικών

Από τις 30 Νοεμβρίου έως τις 6 Ιανουαρίου, ο διάσημος Μύλος Ματσόπουλου μεταμορφώνεται για άλλη μια χρονιά για να υποδεχθεί χιλιάδες επισκέπτες! Το μεγαλύτερο χριστουγεννιάτικο θεματικό πάρκο της Ελλάδας, Ο Μύλος των Ξωτικών, προσκαλεί μικρούς και μεγάλους με δωρεάν είσοδο να πάρουν μέρος στις ποικίλες δράσεις του, ενώ δίνει την ευκαιρία να γνωρίσουν τα παιδιά από κοντά τον Άγιο Βασίλη και την Πριγκίπισσα του Φεγγαριού, τα ξωτικά και τους καλικάντζαρους, αλλά και να πάρουν μέρος σε πλήθος εργαστηρίων, δράσεων και μουσικοθεατρικών εκδηλώσεων!

Θεσσαλονίκη:

Αστερόκοσμος

Από το Σάββατο 8 Δεκεμβρίου έως την Κυριακή 6 Ιανουαρίου, το χριστουγεννιάτικο πάρκο της Θεσσαλονίκης υπόσχεται να παρασύρει μικρούς και μεγάλους στη μαγεία των Χριστουγέννων, με παιχνίδια, παραστάσεις, συναυλίες και πολλές καθημερινές εκπλήξεις! Παιχνίδια για όλες τις ηλικίες, σκανδαλιάρικα ξωτικά, παγοδρόμια, χριστουγεννιάτικα εργαστήρια, παιδικές παραστάσεις, θεματικά διαδραστικά σπιτάκια, λαχταριστές εορταστικές λιχουδιές, λαμπερή διακόσμηση, εκρηκτική χριστουγεννιάτικη διάθεση και πολύ κέφι περιμένει τους επισκέπτες του Αστερόκοσμου και φέτος!

Δράμα:

Ονειρούπολη

Η Ονειρούπολη Δράμας μεταμορφώνεται σε χωριό του Άι Βασίλη και από τις 4 Δεκεμβρίου έως τις 2 Ιανουαρίου χαρίζει στους επισκέπτες ένα μαγευτικό ταξίδι στη… χώρα των παραμυθιών και των ονειρικών Χριστουγέννων! Ολόκληρη η πόλη της Δράμας ανάβει τα γιορτινά φώτα της, ενώ μικροί και μεγάλοι έχουν την ευκαιρία να χορέψουν και να τραγουδήσουν, να παίξουν, να συμμετάσχουν σε εργαστήρια, να συναντήσουν χριστουγεννιάτικους ήρωες και πρωταγωνιστές παραμυθιών, να επισκεφτούν εργοστάσια καραμέλας και ζαχαρωτών, να περπατήσουν στο “Δάσος των Ευχών” και να κάνουν… μοριακά πειράματα στην κουζίνα!

Ιωάννινα:

Το Χωριό του Άη Βασίλη

Φέτος, τα Χριστούγεννα τα Ιωάννινα υποδέχονται τον Άη Βασίλη από τις 7 Δεκεμβρίου μέχρι τις 6 Ιανουαρίου! Το “Χωριό του Άη Βασίλη” στήνεται σε έναν εντυπωσιακό πολυχώρο στο Ψυχαγωγικό Πάρκο Φρόντζου, εκεί όπου άλλοτε στεγαζόταν ο παλιός ζωολογικός κήπος. Συναυλίες, παραστάσεις, διαδραστικά παιχνίδια, DJ sets, παρελάσεις και διάφορες δράσεις και παιδιά και εφήβους ξεκινούν για να παρασύρουν τους επισκέπτες σε μια μεγάλη χριστουγεννιάτικη γιορτή!

Λάρισα:

Το Πάρκο των Ευχών

Το Παλάτι της Βασίλισσας του Πάγου, η Αλίκη στη Χώρα των Ευχών, η Ακαδημία Μικρών Μάγων, το Χωριό των Ξωτικών, η Παραμυθοχώρα και η Λίμνη των Χριστουγέννων είναι μόνο μερικές από τις δεκάδες εκπλήξεων που περιμένουν τους μικρούς και μεγάλους επισκέπτες στο Πάρκο των Ευχών της Λάρισας! Από τις 7 Δεκεμβρίου έως τις 6 Ιανουαρίου, καρουζέλ, συναυλίες, παραστάσεις, εργαστήρια χειροτεχνίας, δημιουργική απασχόληση, λούνα παρκ, χορός, παγοδρόμιο και χριστουγεννιάτικη αγορά θα υποδέχονται το κοινό για να “απογειώσουν” το πνεύμα των γιορτών!

Κατερίνη:

Το Πάρκο των Χρωμάτων

Η Κατερίνη φέτος “χρωματοφωτίζεται” από τις 7 Δεκεμβρίου έως τις 5 Ιανουαρίου και προσκαλεί τους μικρούς φίλους της να ζήσουν την μαγεία των γιορτών στο Πάρκο των Χρωμάτων! Παραμύθια “ζωντανεύουν στις θεατρικές σκηνές, το “Πολικό Εξπρές” καταφθάνει στην πόλη και η Αστερούπολη γεμίζει παιδικά χαμόγελα, ενώ δύο παγοδρόμια, το Ζαχαρόσπιτο, το Στρουμφοχωριό, το μαγεμένο Δάσος και το Σπίτι του Άγιου Βασίλη γεμίζουν χρώματα και εντυπωσιάζουν τα παιδιά!

via