Παρασκευή 10 Μαρτίου 2023
Κάθε λουλούδι έχει τη θέση του στον ήλιο, κάθε άνθρωπος έχει ένα όνειρο
κάθε άνθρωπος έχει ένα όνειρο.
Κάθε άνθρωπος
έχει έναν ουρανό πάνου από την πληγή του,
κι ένα μικρό παράνομο σημείωμα της άνοιξης μέσα στην τσέπη του.
Γιάννης Ρίτσος, Δοκιμασία
.
"Χαμόγελο γυναίκας"
Χαμογέλα γυναίκα
να χαμογελάς πάντα στη ζωήακόμα κι αν αυτή δε σου χαμογελάει
χαμογέλα στους χαμένους έρωτες
χαμογέλα στους πόνους σου, χαμογέλα παντού.
Το δικό σου χαμόγελο θα είναι:
Φως στο δρόμο σου
φάρος για τους χαμένους ταξιδευτές.
Το χαμόγελό σου θα είναι:
Ένα μητρικό φιλί
ένα καρδιοχτύπι για τους αγαπημένους σου
μια αχτίνα του ήλιου για όλους.
.
.
Alda Merini, "Χαμόγελο γυναίκας", Μτφ: Γιάννης Π. Τζήκας
Πηγή: Λόγος Παράταιρος
Πέμπτη 9 Μαρτίου 2023
Σοφία Σλήμαν. Η γνωριμία της, μετά από προξενιό του αρχιεπισκόπου, σε ηλικία 16 ετών με τον 47χρονο Ερρίκο Σλήμαν...
Ο Ερρίκος Σλήμαν γεννήθηκε στο Νοϋμπούκοφ τού Μεκλεμβούργου Σβερίν τής Γερμανίας. Διέκοψε τις σπουδές του για οικονομικούς λόγους. Δούλεψε στα καράβια και ως υπάλληλος σε εμπορικό οίκο και σιγά-σιγά απέκτησε χρήματα. Άρχισε τότε να μαθαίνει 22 ξένες γλώσσες, μεταξύ αυτών και Αρχαία και Νέα Ελληνικά. Γοητεύτηκε από την ποίηση τού Ομήρου και συνέλαβε την ιδέα να αποδείξει ότι ο κόσμος τού Ομήρου υπήρξε στην πραγματικότητα και δεν ήταν μυθικές διηγήσεις. Για να πετύχει τον σκοπό αυτό διέθεσε όλα του τα χρήματα. Τελικά κατάφερε να εντοπίσει αρχαιολογικά ευρήματα στην Τροία, στις Μυκήνες και στην Τίρυνθα και πήρε άδεια να ξεκινήσει ανασκαφές. Οι νεότεροι ερευνητές και αρχαιολόγοι άσκησαν δριμύτατη κριτική στο έργο του, κατηγορώντας τον ότι χρησιμοποίησε κατά τις ανασκαφές του αντιεπιστημονικές μεθόδους και προκάλεσε ζημιές στα μνημεία.
Το 1869 ο Ερρίκος Σλήμαν, μετά το διαζύγιό του από τη Ρωσίδα πρώτη σύζυγό του, θέλησε η δεύτερη σύζυγός του να είναι Ελληνίδα με αρχαιοελληνική ομορφιά, να λατρεύει τον Όμηρο και να γνωρίζει την «Ιλιάδα». Όπως απαιτούσαν λοιπόν οι κοινωνικές συνθήκες τής εποχής, επικοινώνησε με τον παλαιό του φίλο Θεόκλητο Βίμπο, Επίσκοπο Μαντινείας, και τού ζήτησε να του προξενέψει μία Ελληνίδα για να παντρευτεί. Μεταξύ των άλλων φωτογραφιών κοριτσιών που τού πρότεινε ο Βίμπος ήταν και τής αγαπημένης του ανιψιάς Σοφίας Εγκαστρωμένου. Για να τη γνωρίσει ο Σλήμαν χρησιμοποίησε την ιδιότητά του και επισκέφτηκε το Αρσάκειο για να παρακολουθήσει μάθημα Αρχαίων Ελληνικών. Εκεί άκουσε τη Σοφία να απαγγέλει με παλλόμενη φωνή στίχους τής «Ιλιάδας». Ο Σλήμαν ήταν τότε 48 χρονών και η Σοφία 17. Εντυπωσιάστηκε από την ομορφιά της και αποφάσισε να τη ζητήσει σε γάμο.
Η οικογένεια τής Σοφίας αντιμετώπιζε οικονομικά προβλήματα και δεν αντέδρασε στον γάμο αυτό, αφού έτσι θα εξασφαλιζόταν το μέλλον τής κόρης τους. Η τελετή έγινε στην εκκλησία τού Αγίου Μελετίου στον Κολωνό, όπου ήταν και το εξοχικό σπίτι τής νύφης. Η νεαρή άβγαλτη απόφοιτος τού Αρσακείου έπρεπε να μάθει μια νέα κοσμοπολίτικη ζωή στο Παρίσι, με επισκέψεις σε θέατρα, όπερα, μουσεία, δεξιώσεις, επαφές με αρχηγούς κρατών. Ο πάμπλουτος Ερρίκος Σλήμαν τής επέβαλε να μάθει πολλές ξένες γλώσσες και νέους τρόπους συμπεριφοράς. Η Σοφία στήριξε τον σύζυγό της όταν πέθανε η κόρη του από τον πρώτο γάμο και με μεγάλη επιτυχία τον ακολούθησε στην πραγματοποίηση όλων των στόχων που ο ίδιος είχε θέσει στη ζωή του.
Η Σοφία ήταν αφοσιωμένη σύζυγος και μητέρα. Η ζωή της δίπλα στον Σλήμαν δεν ήταν εύκολη. Εκείνη όμως αριστοτεχνικά κράτησε το μέτρο στις διαφορές που παρουσιάστηκαν μεταξύ του συζύγου και της οικογενείας της. Φρόντισε για την ανατροφή και τη μόρφωση των παιδιών της. Η κόρη της Ανδρομάχη ήταν Αρσακειάς.
Ο Σλήμαν συνέχισε τη δράση του ώς το 1890. Επειδή επιδεινώθηκε η κατάσταση τής υγείας του πήγε στη Γερμανία για να χειρουργηθεί. Τα Χριστούγεννα τού 1890 όμως, επιστρέφοντας από το ταξίδι του, πέθανε πριν συμπληρώσει τα 69. Η κηδεία του έγινε στην Ελλάδα, με δημόσια δαπάνη, και την ακολούθησαν ο βασιλιάς, ο διάδοχος και πολλοί Αθηναίοι. Η Σοφία ήταν τότε 38 ετών.
Μετά τον θάνατο τού συζύγου της δεν ξαναπαντρεύτηκε. Χρηματοδότησε το έργο τού αρχαιολόγου Ντέρπφελντ στην Τροία. Συνεργάσθηκε με την Καλλιρρόη Παρρέν για τη δημιουργία τού γυναικείου κινήματος. Συμμετείχε στο Δ.Σ. τού «Εργαστηρίου Απόρων Γυναικών». Η μορφή της κοσμεί την είσοδο τού Νοσοκομείου «Σωτηρία», το οποίο ίδρυσε επί δημαρχίας Σπύρου Μερκούρη για την έρευνα και τη θεραπεία τής φυματίωσης. Έκανε δωρεές στον Ευαγγελισμό, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Αρχαιολογικό Μουσείο, στο Νομισματικό Μουσείο. Η κόρη της Ανδρομάχη παντρεύτηκε τον Λέοντα Μελά, αδελφό τού Παύλου Μελά και ο γιος της εγκαταστάθηκε στο Παρίσι. Η Σοφία πέθανε το 1932 και ετάφη δημοσίᾳ δαπάνῃ. Η μορφή της, από τη φωτογραφία της με τα κοσμήματα τής ωραίας Ελένης, αποτυπώθηκε από τον γλύπτη Γεώργιο Καστριώτη, απόγονο τής οικογένειάς της.
Όπως πολύ σωστά παρατηρεί η Ιουλία Σημαντήρα στο άρθρο της «Μια ζωή σαν παραμύθι», που δημοσιεύτηκε στην επετειακή έκδοση τού ΣΑΦΕ «ΣΑΦΕ 1933-2006», «Η Σοφία Σλήμαν υπήρξε η διαχρονική Ελληνίδα, η οποία σε μια εποχή, ιδίως στη χώρα μας, όπου η γυναίκα ήταν ακόμα η αφανής ηρωίδα, η σκιά, η προέκταση τού συζύγου της, μπόρεσε να ξεπεράσει τις δομές αυτές και να σταθεί επάξια στο ίδιο ύψος με τον άνδρα της, μοιραζόμενη τη δόξα και τους θριάμβους του, αλλά επίσης τα προβλήματά του, τις δυσκολίες και τις αντιξοότητες».
- Το κείμενο βασίζεται σε πληροφορίες από το Λεύκωμα των 160 χρόνων της Φ.Ε., τη Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τη Wikipedia, το άρθρο της Ιουλίας Σημαντήρα "Μια ζωή σαν παραμύθι" από το λεύκωμα του ΣΑΦΕ 1933 - 2006
Ο υπέροχος μύθος της αμυγδαλιάς που εξηγεί γιατί η αγάπη νικά πάντα τον θάνατο
Δευτέρα 2 Ιανουαρίου 2023
Η πορτοκαλένια, του Οδυσσέα Ελύτη
Γεννήθηκε στο Ηράκλειο με καταγωγή από τη Μυτιλήνη, ενώ διακρίθηκε το 1960 με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης.
Ακολουθεί το ποίημά του με τίτλο “Η πορτοκαλένια”.
Τόσο πολύ τη μέθυσε ο χυμός του ήλιου
που έγειρε το κεφάλι της και δέχτηκε να γίνει,
σιγά-σιγά: η μικρή Πορτοκαλένια!
Eτσι καθώς γλαυκόλαμψαν οι εφτά ουρανοί,
έτσι καθώς αγγίξαν μια φωτιά τα κρύσταλλα,
έτσι καθώς αστραψανε χελιδονοουρές,
σάστησαν πάνω οι άγγελοι και κάτω οι κοπελιές,
σάστησαν πάνω οι πελαργοί και κάτω τα παγόνια,
κι όλα μαζί συνάχτηκάν κι όλα μαζί την είδαν,
κι όλα μαζί τη φώναξαν: Πορτοκαλένια!
Μεθάει το κλήμα κι ο σκορπιός, μεθάει ο κόσμος όλος,
όμως της μέρας η κεντιά τον πόνο δεν αφήνει.
Τη λέει ο νάνος ερωδιός μέσα στα σκουληκάκια,
τη λέει ο χτύπος του νερού μες στις χρυσοστιγμές,
τη λέει κ’ η δρόσο στου καλού βοριά το απανωχείλι:
-Σήκω μικρή, μικρή, μικρή πορτοκαλένια!
Oπως σε ξέρει το φιλί κανένας δεν σε ξέρει.
Μήτε σε ξέρει ο γελαστός θεός,
που με το χέρι του ανοιχτό στη φλογερή αντηλιά
γυμνή σε δείχνει στους τριανταδυό ανέμους!
Τετάρτη 14 Δεκεμβρίου 2022
Τα τρύπια χέρια, Νικηφόρος Βρεττάκος
«Εγώ δε έχω να σου δώσω τίποτα» είπες.
Τρίτη 13 Δεκεμβρίου 2022
Η ιστορία του πρώτου χριστουγεννιάτικου δέντρου Η ιστορία του χριστουγεννιάτικου δέντρου συνδέεται με τη βασίλισσα Σάρλοτ, αλλά και τον θρύλο για τη χειμωνιάτικη νύχτα που ο Λούθηρος κοίταξε τον έναστρο ουρανό...
Φορτωμένο φρούτα, γλυκά, στολίδια, κεριά, αγγέλους, νεράιδες, αστέρια και πουλάκια, το έλατο ήταν το αειθαλές δέντρο που ερχόταν από το δάσος και στηνόταν στο πιο κεντρικό σημείο του σπιτιού, ως ένα σύμβολο του θριάμβου επί της Φύσης στην καρδιά του χειμώνα. Ένα σύμβολο που την τελευταία, Δωδεκάτη Νύχτα -με τη λήξη του εορτασμού του δωδεκαημέρου των Χριστουγέννων- έπρεπε να κοπεί και να επιστραφεί στη Φύση (να ανακυκλωθεί φυσικά ή, να παραδοθεί στη φωτιά).
Η εισαγωγή του χριστουγεννιάτικου δέντρου στην Αγγλία το 1840 κατά κανόνα πιστώνεται στον πρίγκιπα Αλβέρτο, σύζυγο της βασίλισσας Βικτωρίας. Ωστόσο, η καθιέρωση της παράδοσης ανήκει «δικαιωματικά» στην «καλή βασίλισσα Charlotte» (1744-1818), τη Γερμανίδα σύζυγο του Γεωργίου του Γ, με εντολή της οποίας στήθηκε το πρώτο γνωστό χριστουγεννιάτικο δέντρο στο Queen's Lodge τον Δεκέμβριο του 1800. Όπως γράφει το historytoday.com, σύμφωνα με τον θρύλο, το χριστουγεννιάτικο δέντρο επινόησε ο Μαρτίνος Λούθηρος, θεμελιωτής της Μεταρρύθμισης και συμπατριώτης της βασίλισσας Καρλότα του Μέκλενμπουργκ - Στρέλιτς.
Μια φορά και έναν καιρό, εν προκειμένω, μια χειμωνιάτικη νύχτα του 1536, ο Λούθηρος περπατούσε μέσα από το πυκνό δάσος που βρισκόταν κοντά στο σπίτι του στο Wittenberg όταν ξαφνικά σήκωσε τα μάτια και είδε χιλιάδες αστέρια να λαμπυρίζουν μέσα από τα κλαδιά των δέντρων. Το θέαμα ήταν τόσο υπέροχο ώστε του έδωσε την ιδέα να στήσει τα Χριστούγεννα εκείνα ένα έλατο με κεριά στο σπίτι του, για να υπενθυμίσει στα παιδιά του «τον έναστρο ουρανό από τον οποίο ήρθε ο Σωτήρας».
Διακοσμημένα χριστουγεννιάτικα δέντρα είχαν κάνει την εμφάνιση τους στη νότια Γερμανία ήδη από το 1605. Το γεγονός τεκμηριώνεται από τη μαρτυρία ανώνυμου συγγραφέα, ο οποίος έγραφε ότι στο «Yuletide» (σ.σ. πρόκειται για την περίοδο των Χριστουγέννων, η βρετανική λέξη έχει τις ρίζες της στον Ύστερο Μεσαίωνα) οι κάτοικοι του Στρασβούργου «έστησαν έλατα στα σαλόνια τους… πάνω στα οποία κρεμούσαν τριαντάφυλλα φτιαγμένα από πολύχρωμα χαρτιά, μήλα, γλυκά και στολίδια από χρυσόχαρτο».
Σε άλλες πόλεις της Γερμανίας, αντί για έλατο, στόλιζαν κάποιο άλλο κωνοφόρο δέντρο, ακόμη και δέντρα μέσα σε μεγάλες γλάστρες. Άλλωστε, στο δουκάτο του Μέκλενμπουργκ - Στρέλιτς, όπου μεγάλωσε η βασίλισσα Καρλότα, το έθιμο ήταν να στολίζουν απλά, ένα μεγάλο κλαδί.
Ο ποιητής Samuel Taylor Coleridge (1772-1834) που επισκέφθηκε το Mecklenburg-Strelitz τον Δεκέμβριο του 1798 και είδε τα έθιμα έγραψε σε επιστολή προς τη σύζυγό του τον Απρίλιο του 1799: «Το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων, τα παιδιά στολίζουν στο κατάφωτο σαλόνι ένα κλαδί με κομψά στολίδια από χαρτί κλπ. Στο δωμάτιο δεν επιτρέπεται να μπουν οι γονείς. Τα παιδιά τελειώνουν βάζοντας από κάτω τα δώρα, οι γονείς μπαίνουν και ανταλλάσσονται ευχές, αγκαλιές και φιλιά».
Όταν η νεαρή Charlotte έφυγε από το Mecklenburg-Strelitz το 1761 και πήγε στην Αγγλία για να παντρευτεί τον βασιλιά Γεώργιο, έφερε μαζί της πολλά από τα έθιμα που ακολουθούσε ως παιδί, συμπεριλαμβανομένου και του στολισμένου κλαδιού των Χριστουγέννων. Αλλά στην αγγλική Αυλή, η Βασίλισσα μεταμόρφωσε το επί της ουσίας ιδιωτικό τελετουργικό της πατρίδας της σε μια ανοιχτή γιορτή την οποίαν μπορούσαν να απολαύσουν, όχι μόνο η οικογένειά της, αλλά επίσης οι φίλοι και όλοι οι ένοικοι του παλατιού.
Η βασίλισσα Charlotte δεν έβαλε το κλαδί σε κάποιο μικρό δωμάτιο, αλλά σε μία από τις μεγαλύτερες αίθουσες του Kew Palace ή του Κάστρου του Windsor. Φορώντας το ανάλογο ένδυμα και με όλα τα κεριά αναμμένα, η Αυλή συγκεντρώθηκε και τραγούδησε τα «κάλαντα» (όχι όπως τα ξέρουμε σήμερα, αλλά χαρούμενα τραγούδια). Η γιορτή τελείωσε με τα δώρα που βρίσκονταν κάτω από το κλαδί -ενδύματα, κοσμήματα, παιχνίδια και γλυκά.
Εκείνη τη χρονιά η βασίλισσα σχεδίαζε ένα μεγάλο χριστουγεννιάτικο πάρτι για τα παιδιά όλων των ευγενών οικογενειών στο Windsor. Οπότε αποφάσισε αντί για το συνηθισμένο κλαδί να γεμίσει προς χάρη των παιδιών ένα ολόκληρο δέντρο με στολίδια και φρούτα, να το φορτώσει με δώρα και να το στήσει στο κέντρο της αίθουσας Queen's Lodge.
Ένα τέτοιο δέντρο, θεωρούσε, θα φάνταζε μαγικό στα μάτια των παιδιών. Όπως και έγινε. Φτάνοντας στο παλάτι το βράδυ των Χριστουγέννων τα παιδιά αντίκρισαν το παραμυθένιο δέντρο με τα στολίδια που αντανακλούσαν τη λάμψη τους στο φως των κεριών.
Ο δρ John Watkins, ένας από τους βιογράφους της βασίλισσας Charlotte, ο οποίος ήταν στη γιορτή παραθέτει μια ζωντανή περιγραφή του μαγευτικού δέντρου «από τα κλαδιά του οποίου κρέμονταν σαν τσαμπιά, γλυκά, αμύγδαλα και σταφίδες τυλιγμένα σε χαρτάκια, φρούτα και παιχνίδια, φωτισμένα από δεκάδες μικρά κεριά […] Οι συντροφιές περπατούσαν γύρω γύρω θαυμάζοντας το δέντρο και στη συνέχεια, κάθε παιδί έπαιρνε τα γλυκά του μαζί με ένα παιχνίδι και όλα επέστρεφαν στο σπίτι χαρούμενα».
Τα χριστουγεννιάτικα δέντρα έγιναν δημοφιλή στους κύκλους της βρετανικής αριστοκρατίας- γύρω τους στήνονταν οι παιδικές συγκεντρώσεις. Όπως και στη Γερμανία, κάθε αειθαλές δέντρο μπορούσε να μεταμορφωθεί σε χριστουγεννιάτικο δέντρο, αρκεί να ήταν φορτωμένο στολίδια και κεριά και να είχε από κάτω δώρα.
Τα δέντρα, που συνήθως τοποθετούνταν πάνω σε τραπέζια, είχαν κάτω από τα τελευταία κλαδικά τους, μαζί με τα δώρα, είτε μια κιβωτό του Νώε, είτε ένα αγρόκτημα σε μικρογραφία με ξύλινα ζωάκια.
Από οικογενειακά αρχεία, για παράδειγμα, μαθαίνουμε ότι τον Δεκέμβριο του 1802, ο George, 2ος Λόρδος του Kenyon, αγόραζε «κεριά για το δέντρο» που έβαλε στο σαλόνι του στο Λονδίνο, στο Lincoln's Fields. Επίσης ότι το 1804, ο Frederick, πέμπτος κόμης τουBristol, είχε «χριστουγεννιάτικο δέντρο» για τα παιδιά του στο Ickworth Lodge, στο Σάφολκ. Και ότι, το 1807 ο William Cavendish-Bentinck, δούκας του Πόρτλαντ, τότε πρωθυπουργός, έστησε ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο στο Welbeck Abbey του Nottinghamshire, «για μια νεανική γιορτή».
Μέχρι τον θάνατο της βασίλισσας Charlotte, το 1818, η παράδοση του χριστουγεννιάτικου δέντρου είχε καθιερωθεί και συνέχισε να διαδίδεται σε όλη τη δεκαετία του 1820 και του '30. Η πληρέστερη περιγραφή των πρώιμων εκείνων χριστουγεννιάτικων δέντρων στη Βρετανία βρίσκεται στο ημερολόγιο του Charles Greville, του πνευματώδους, καλλιεργημένου Γραμματέα του Privy Council, ο οποίος το 1829 πέρασε τις διακοπές του στο Panshanger του Hertfordshire, στο σπίτι του Peter, 5th Earl Cowper, και της συζύγου του Lady Emily.
Ο Greville δεν κάνει την παραμικρή αναφορά στις δημοφιλείς ασχολίες της εποχής με τις οποίες η αριστοκρατία περνούσε τον χρόνο της, όπως τα επιτραπέζια, η ιππασία και το πατινάζ ή, έστω τα κουτσομπολιά που κυκλοφορούσαν στα εορταστικά γεύματα και δείπνα. Το μόνο που του έκανε εντύπωση ήταν τα εξαιρετικά μικρά έλατα που που είχαν στολιστεί για τα μικρότερα παιδιά της οικογένειας.
Όταν τον Δεκέμβριο του 1840, ο πρίγκιπας Αλβέρτος έφερε από την πατρίδα του την ερυθρελάτη (το γνωστό νορβηγικό έλατο) δεν θεωρήθηκε καινοτομία -τουλάχιστον, στην αριστοκρατία.
Μέχρι που τα έντυπα της εποχής, όπως το London News, το Cassell’s Magazine και The Graphic άρχισαν να δημοσιεύουν κάθε χρόνο θέματα -με τις ανάλογες εικονογραφήσεις και τις λεπτομερείς περιγραφές- για τα χριστουγεννιάτικα δέντρα του βασιλικού οίκου και της αριστοκρατίας, από το 1845 μέχρι τα τέλη του 1850, οπότε το έθιμο καθιερώθηκε και διαπέρασε όλες τις κοινωνικές τάξεις.
Μέχρι το 1860 δεν υπήρχε οικογένεια στην Αγγλία που να μην στολίζει δέντρο τα Χριστούγεννα.
Πάντως, τα πρώτα ηλεκτρικά φωτάκια χριστουγεννιάτικου δέντρου άναψαν στην άλλη άκρη του Ατλαντικού στις 22 Δεκεμβρίου 1882 από τον Τόμας Έντισον στη Νέα Υόρκη, ενώ στην Ελλάδα, στήθηκε για πρώτη φορά χριστουγεννιάτικο δέντρο, στις 24 Δεκεμβρίου 1843, στο αρχοντικό του Ναξιώτη Ιωάννη Παπαρρηγόπουλου, γενικού Προξένου της Ρωσίας στην Αθήνα.
Πασχαλινές κατασκευές για παιδιά
Ήρθε η ώρα για φανταστικές παιδικές κατασκευές που θα γεμίσουν δημιουργικά και τον χρόνο των παιδιών σας! 15 παιδικές πασχαλινές κατασκευές ...
-
via Μια εύκολη, υγιεινή και κυρίως γρήγορη συνταγή, κατάλληλη για πρωινό, για παιδικό πάρτι, αλλά και για ένα νόστιμο σχολικό κολατσιό!...
-
Ο Νίκος Καζαντζάκης, εκτός από συγγραφέας, υπήρξε επίσης δημοσιογράφος, πολιτικός, μουσικός, ποιητής και φιλόσοφος, με πλούσιο λογοτεχνικ...
-
Από τότε που ήμουν παιδί ονειρευόμουν ένα σπιτάκι στο δέντρο της αυλής μου. Όσοι από εσάς έχετε εξοχική κατοικία μια πολύ ωραία ιδέα ...